Jak się można było spodziewać, prezentacja na temat sytuacji finansowej samorządów i planów legislacyjnych ministerstwa finansów, która miała miejsce na majowym posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego nie została przyjęta przez stronę samorządową z entuzjazmem. Tym bardziej, że nie towarzyszyły jej właściwie żadne znaczące deklaracje.
Tymczasem z przedstawionych danych wynika, że od 2015 roku JST będą notować systematyczny spadek dochodów. W 2016 roku dochody ogółem samorządów będą niższe o 7 proc. w stosunku do roku 2014. Zdecydowanie mają też spadać wydatki samorządów.
Do 2017 roku spadną one o 15 proc. (patrz ramka). Największy wpływ na to ma mieć spadek wydatków inwestycyjnych samorządów. Z dokumentów JST (Wieloletnich Planów Finansowych, które stanowiły podstawę prezentacji) wynika, że w tym dziale należy się spodziewać prawdziwego Armagedonu. Wydatki majątkowe samorządów spadną przez najbliższe 3 lata aż o 66 proc!
– To efekt restrykcyjnej polityki dotyczącej zadłużenia samorządów – uważa Krzysztof Żuk, prezydent Lublina. Prezydent Poznania Ryszard Grobelny zwrócił przy tym uwagę na problem braku zaufania do danych z Wieloletnich Planów Finansowych. Jego zdaniem są one i tak zbyt optymistyczne. W rzeczywistości wydatki bieżące samorządów na pewno nie będą spadać. To oznacza, że żeby utrzymać się w ryzach obostrzeń finansowych samorządy będą musiały jeszcze bardziej ciąć wydatki inwestycyjne.
Mimo tak znaczących cięć w planach inwestycyjnych samorządów z prezentacji MF wynikało, że w 2014 roku aż 55 samorządów nie będzie wstanie zmieścić się w ustawowym wskaźniku zadłużenia. Z WPF wynika, że liczba ta będzie spadać, ale to właśnie pod tym względem WPF są bardzo mało wiarygodnym narzędziem na co zwracała uwagę sama wiceminister finansów Hanna Majszczyk.
Prognozy wydatków i dochodów samorządów w latach 2013 – 2017. Dane na podstawie WPF.
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
W mln zł | |||||
DOCHODY OGÓŁEM | 183 458 | 192 432 | 183 874 | 179 823 | 180 651 |
WYDATKI OGÓŁEM | 183 839 | 204 615 | 181 393 | 174 152 | 173 997 |
WYDATKI INWESTYCYJNE | 35 007 | 49 660 | 29 583 | 21 011 | 18 485 |
WYNIK | -380 | -12 183 | 2 481 | 5 671 | 6 653 |
Przedstawicielka ministerstwa zapytana o plany resortu w związku z zaistniałą i prognozowaną sytuacją samorządów zdawała się nie zauważać problemu. Ministerstwo szykuje jedynie kosmetyczne zmiany Janosikowego (po wyroku TK) oraz zapowiada walkę o urealnienie zmian w WPF. Nie przewiduje ani żadnych ulg w ustawie o finansach publicznych w tym art. 243 z indywidualnym wskaźnikiem zadłużenia, ani zmian w ustawie o dochodach JST.
Samorządowcy zauważyli, że zaprezentowany przez Ministerstwo Finansów obraz nie koreluje z planami Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, które przedstawia ambitne plany wykorzystania środków europejskich. Tymczasem wobec tak znaczących cięć inwestycyjnych plany wykorzystania środków europejskich będą musiały ulec weryfikacji. – Problemy mogą być nawet z ZITami. Dochodzą do nas informacje, że samorządy gminne nie będą wstanie zapewnić wkładów własnych do wspólnych inwestycji. Całe zamierzenie może więc po prostu upaść – denerwował się Krzysztof Żuk.
W związku z tą sytuacją samorządowcy poprosili o poważne konsultacje zarówno z Ministerstwem Finansów jak i Ministerstwem Infrastruktury i Rozwoju.
Prezentacja Ministerstwa Finansów
Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, 28 maja 2014, Warszawa
