Od ostatniej dekady listopada niemal do świąt Bożego Narodzenia w ramach Festiwalu Podsumowania odbywało się w mieście mnóstwo wydarzeń poświęconych ocenie osiągnięć Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023. Jak wypadł bilans?
Rzeczywiście, rok Europejskiej Stolicy Młodzieży był dla miasta wyjątkowy. To czas, w którym wzmacnialiśmy więzi łączące młodzież z Lublinem i dokonaliśmy trwałych zmian w polityce młodzieżowej miasta tak, aby młodzi ludzie mogli realnie wpływać na otaczającą ich rzeczywistość. W latach 2022–2023 przeznaczyliśmy blisko 13 mln zł na realizację założeń wskazanych w aplikacji konkursowej. W obszarze kultury, sportu, partycypacji i edukacji wsparliśmy ponad 1000 inicjatyw młodzieżowych, stworzyliśmy sieć przyjaznych przestrzeni dla młodych, a z myślą o doświadczających kryzysów, przemocy czy potrzebujących wsparcia psychologicznego powstało Centrum Pomocy Dzieciom. Realizowaliśmy projekty wspierające przedsiębiorczość, kreatywność i rozwijanie kompetencji przydatnych na rynku pracy, w których wzięło udział 9 tys. uczestniczek i uczestników oraz 300 partnerów biznesowych. Do tego należy wymienić takie inicjatywy jak Akademia Miasto, Wolontariat Lubelski, Szkolne Budżety Obywatelskie, program grantowy Miejski Aktywator Młodzieżowy oraz duże projekty międzynarodowe „Miasto dla Młodzieży, Młodzież dla Miasta” czy „Edukacja to relacje” oraz Direction Earth/Space, wspólne przedsięwzięcie z Europejską Agencją Kosmiczną. W Lublinie powstało także pierwsze w kraju samodzielne Biuro Polityki Młodzieżowej. Chcemy być nie tylko miejscem przyjaznym młodzieży, wsłuchiwać się w jej potrzeby, dawać możliwość rozwijania pasji, ale przede wszystkim włączać ją do współdecydowania o przyszłości Lublina. Dlatego w 2024 roku zaplanowaliśmy 4,5 mln zł na kontynuację przedsięwzięć na rzecz młodych oraz wsparcie współpracy na linii młodzież – miasto.
W ramach ESM poważnie dyskutowana była polityka młodzieżowa, która zaowocowała opracowaniem projektu Miasto Młodych. Jakie są jego główne?
Przyjęcie polityki młodzieżowej było ważnym momentem dla naszego miasta. Dokument określa kluczowe wartości i postawy w kontekście pracy z młodzieżą oraz wskazuje wytyczne dla podmiotów współpracujących z młodymi i na ich rzecz. Ma charakter parasolowy i jest gwarancją spójności wszystkich działań planowanych przez miasto oraz jego jednostki do 2030 roku. Odbiorcami polityki młodzieżowej są osoby młode, od 13. do 26. roku życia, które uczą się, pracują, mieszkają oraz realizują tu swoje pasje i spędzają czas wolny. Ważną jej częścią są zasady otwartości, różnorodności, podmiotowości, równości, wspólnotowości oraz bezpieczeństwa. To fundamenty, które powinny być obecne we wszystkich miejskich inicjatywach skierowanych do młodych i to jest nasze publiczne zobowiązanie. Drugą istotną część dokumentu stanowią kierunki, w których miasto będzie się rozwijało, aby młodzi czuli się dobrze w Lublinie. Dokument uzupełnia realizowaną Strategię Lublin 2030 i symbolicznie zamyka 2023 rok.
Jakie wnioski wypływają z ESM dla rozbudzania zainteresowań i zachowań poznawczych młodzieży? Planujecie działania zmierzające do uzyskania synergii szkół, instytucji miejskich, placówek kultury i uczelni wyższych w zakresie podnoszenia poziomu edukacji?
Pełnienie roli Europejskiej Stolicy Młodzieży 2023 stworzyło w Lublinie okazję do wdrożenia kompleksowego i zintegrowanego podejścia do edukacji młodych, łączącego różne instytucje i dziedziny życia społecznego. Musimy kontynuować działania rozpoczęte w ramach ESM i rozwijać podjętą współpracę, tym bardziej że teraz Lublin stara się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Potrzebna jest refleksja nad skutecznymi metodami podnoszenia jakości nauczania i wspierania rozwoju. Będziemy realizować projekty edukacyjne, które angażują zarówno szkoły, jak i instytucje kultury czy uczelnie. Chcemy zapoznawać studentów i uczniów z potencjałem gospodarczym miasta, nawiązywać współpracę z lokalnymi przedsiębiorstwami, organizacjami pozarządowymi i instytucjami, aby umożliwić młodzieży udział w programach stażowych i praktykach zawodowych. Takie doświadczenia nie tylko rozwijają kompetencje zawodowe, ale również motywują do nauki. Kluczowe dla nas jest też wprowadzanie innowacyjnych metod nauczania, wykorzystujących nowoczesne technologie oraz interaktywne narzędzia edukacyjne. We współpracy z uczelniami pokładamy nadzieje na opracowanie nowatorskich programów nauczania, które lepiej odpowiadają potrzebom i oczekiwaniom młodych. Jako miasto realizujemy już takie działania m.in. w ramach projektów „Stawiamy na zawodowców”, „Przedsiębiorcze Dzieciaki” czy „Przedsiębiorcza Młodzież”.
Lublin ma najwyższy procentowy wskaźnik „ustudentowienia” wśród polskich miast akademickich. Jakie programy dla studentów oferuje miasto w zakresie rynku pracy, rozwoju osobowego, kultury i rozrywki?
W Lublinie funkcjonuje 9 uczelni wyższych, studiuje u nas blisko 60 tys. osób, z czego ponad 9 tys. to studentki i studenci zagraniczni. Wskaźnik umiędzynarodowienia na poziomie 15,5 proc. plasuje Lublin na pierwszym miejscu pod tym względem wśród miast akademickich w Polsce. Od lat wspieramy ten proces poprzez koordynowanie programu Study in Lublin, który zachęca kandydatów z zagranicy do studiowania w naszym mieście. Lubelskie uczelnie promują się na międzynarodowych targach oraz tworzą dedykowane i dostosowane do potrzeb studentów zagranicznych programy studiów. Miasto wspiera uczelnie i jednostki naukowe w procesie komercjalizacji wiedzy. Realizujemy projekty na rzecz rozwoju przedsiębiorczości studentów, absolwentów, doktorantów oraz pracowników naukowych, takie jak Lublin Up, Creative Business Cup czy projekt Match. Przykłady innych miejskich projektów to Lublin Akademicki czy Visiting Professors, a także konkurs na najlepszą pracę dyplomową. Co roku organizowany jest również Lubelski Festiwal Nauki, największe naukowe wydarzenie w mieście, mające na celu popularyzację nauki, promocję uczelni i jednostek badawczych oraz integrację środowiska naukowego. Od dwóch lat w mieście funkcjonuje jedyna w Polsce Rada Studentów Lublina. Wszelkie nasze działania podyktowane są potrzebą zapewnienia realnego wpływu społeczności akademickiej na rozwój różnorodnych sfer funkcjonowania miasta, z korzyścią dla mieszkanek i mieszkańców. Lublin wspiera różnorodność i integrację, wzmacnia organizacje młodzieżowe i studenckie oraz łączy młodych ludzi we wspólnych działaniach, przez co daje niemal nieograniczone możliwości rozwoju osobistego oraz zawodowego.
Wróćmy do młodzieży szkolnej. Ministerstwo Edukacji wprowadza dziś zmiany zmierzające do odciążenia uczniów od nadmiaru obowiązków szkolnych, co oznacza, że utrzymanie wysokiego poziomu nauczania będzie wymagało od pedagogów zwiększonego wysiłku. Czy miasto ma plan, jak wspierać nauczycieli i pomagać im w przygotowaniu młodzieży do kolejnych etapów edukacji?
Realizujemy to w szczególności poprzez programy i projekty współfinansowane ze środków zewnętrznych, które umożliwiają doskonalenie zawodowe nauczycieli i dyrektorów szkół, organizowanie różnorodnych zajęć pozalekcyjnych podnoszących kompetencje uczniów oraz unowocześnienie wyposażenia szkół. Gwarantujemy wysoki poziom zarządzania jednostkami oświatowymi zarówno w obszarze organizacyjnym, jak i nadzoru pedagogicznego, co przekłada się na wysoką jakość kształcenia w szkołach prowadzonych przez miasto. Finansujemy dodatkowe godziny przeznaczane na pomoc psychologiczno-pedagogiczną, w tym zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i rozwijające zainteresowania. Od wielu lat w Lublinie funkcjonuje program promujący uczennice i uczniów, którzy osiągają wysokie wyniki w nauce oraz sukcesy w konkursach i olimpiadach czy turniejach zawodowych. Jako miasto realizujemy i finansujemy również wiele programów mających na celu rozwój przedsiębiorczości, postaw obywatelskich czy wolontariatu.
Lublin dużo wysiłku włożył w ostatnich latach w rozwój infrastruktury, ale z pewnością jest jeszcze co poprawić. Jakie zadania zapowiada pan w swoim programie wyborczym?
Lublin tworzą jego mieszkanki i mieszkańcy, dlatego chcemy kontynuować budowę miasta jeszcze lepiej odpowiadającego ich potrzebom. Już od 13 lat wspólnie zmieniamy Lublin i jestem dumny z tego, co udało nam się razem osiągnąć. Zrealizowaliśmy Strategię Rozwoju Miasta, o której mówiłem, kiedy po raz pierwszy zabiegałem o zaufanie mieszkanek i mieszkańców. Obiecywałem wówczas zmiany, które wprowadzą Lublin do pierwszej ligi polskich miast. Dziś jesteśmy nowoczesną metropolią, a wizja na kolejne lata bazuje na dalszym, stabilnym rozwoju miasta i skupia się na najważniejszych obszarach jego funkcjonowania. Pierwszy z nich dotyczy otoczenia, w jakim żyjemy. Chcemy, by miasto było wygodne dla wszystkich. To z kolei doskonale wpisuje się w drugi obszar, który skupia się na zazielenianiu Lublina i tworzeniu nowych miejsc do rekreacji. Kolejna ważna sprawa to poruszanie się po mieście. Planujemy zwiększyć ilość kursów komunikacji miejskiej, udoskonalić infrastrukturę dla pieszych i rowerzystów, uwzględniając przy tym potrzeby kierowców. Nie zapominamy o kulturze i sporcie. Staramy się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029, finałowa aplikacja i program obchodów powstają wspólnie z mieszkańcami, instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi. Ważne jest również wykorzystanie potencjału promocyjnego lubelskiego sportu i drużyn, które już dziś znajdują się w najwyższych klasach rozgrywkowych oraz szkolenie przyszłych sportowców. Stale rozwijamy przestrzeń gospodarczą i tworzymy jak najlepsze warunki dla nowych inwestycji, dzięki którym powstają kolejne miejsca pracy.
Koncentracja władz miasta na projektach takich jak ESM 2023 i ESK 2029, niedawne uroczystości z okazji jubileuszu miasta, rocznicy Unii Lubelskiej, mnóstwo wydarzeń festiwalowych – prowadzi do pytania o kluczową kwestię dla małej ojczyzny: jak budować wspólnotę samorządową w kraju podzielonym na dwa wrogie plemiona?
W utrzymaniu przyjętej ścieżki solidarności i rozwoju z pewnością pomogło nam kilka ważnych zasad, którymi się kierujemy. Przede wszystkim staramy się koncentrować na sprawach ważnych dla wszystkich mieszkanek i mieszkańców, niezależnie od pochodzenia czy poglądów politycznych. Budowanie przestrzeni do działania i tworzenie narzędzi partycypacji pozwala im uczestniczyć w podejmowaniu kluczowych dla miasta decyzji. Od lat z powodzeniem realizujemy pomysły zgłaszane w ramach budżetu obywatelskiego, Zielonego Budżetu, szkolnych budżetów obywatelskich czy projektu „Plan dla Dzielnic”. Razem z mieszkankami i mieszkańcami planujemy przyszłość naszego miasta. Tak właśnie powstała Strategia Lublin 2030. Wszyscy, którzy uczestniczyli w tym procesie, stali się ambasadorami tego strategicznego dokumentu. Nasze działania opieramy również na współpracy międzysektorowej, której znaczenie szczególnie uwidoczniło się w ostatnich dwóch latach. Kiedy 24 lutego 2022 r. Rosja zaatakowała Ukrainę, cała społeczność Lublina zaangażowała się w niesienie pomocy. Wspólnie z organizacjami pozarządowymi, twórcami kultury, przedstawicielami biznesu i uczelni wypracowaliśmy wyjątkowy w skali kraju model współpracy, który stał się wzorem społeczeństwa obywatelskiego, odpowiedzialnego i wspierającego, a Lubelski Społeczny Komitet Pomocy Ukrainie, który wtedy powstał, doskonale skoordynował całą pomoc dla osób uciekających przed wojną. Każda społeczność lokalna ma szansę zbudowania prawdziwej wspólnoty w oparciu o to, co ważne dla wszystkich, a kluczowe projekty wyznaczają kierunek rozwoju oraz pomagają lepiej rozumieć się nawzajem i być dumnymi ze swoich miast.
