Związek Powiatów Polskich postanowił zabrać głos w sprawie jednego z najważniejszych zaniedbań III Rzeczypospolitej. Chodzi o kwestię reprywatyzacji. Jak piszą przedstawiciele ZPP coraz powszechniejszym zjawiskiem staje się, zgłaszanie wniosków reprywatyzacyjnych przez spadkobierców osób, których nieruchomości zostały znacjonalizowane po II wojnie światowej.
– Oczekujemy uregulowania zasad zwrotu majątku, który uwzględni nie tyko interesy spadkobierców dawnych właścicieli ale również potrzeby lokalnych społeczności oraz wprowadzenie właściwych instrumentów wsparcia finansowego dla samorządów, które zmuszone są do realizacji wniosków reprywatyzacyjnych – pisze Ludwik Węgrzyn, prezes ZPP.
Jak przypominają na mocy ustawy z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji utworzono Fundusz Reprywatyzacji, z przeznaczeniem na cele związane z zaspokajaniem roszczeń byłych właścicieli mienia przejętego przez Skarb Państwa poprzez m.in. wypłatę odszkodowań. Jednakże, zgodnie z interpretacją Ministerstwa Skarbu Państwa, w przypadku gdy możliwy jest zwrot w naturze własnej nieruchomości dawnym właścicielom lub ich następcom prawnym, nie ma prawnej możliwości wykorzystania środków Funduszu Reprywatyzacji.
I tu jest problem. Roszczenia kierowane są również w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego, które przejęły część tego mienia. – W tym miejscu warto zasygnalizować, że w dużej mierze nieruchomości te są wykorzystywane do prowadzenia działalności użyteczności publicznej w obszarze edukacji (szkoły, ośrodki wychowawcze), pomocy społecznej (domy dziecka, domy pomocy społecznej, domy samopomocy). Jednostki samorządu terytorialnego poniosły znaczne koszty na modernizacji posiadanych obiektów, tak by spełniły warunki odpowiadające współczesnym standardom – napisano w stanowisku.
Zdaniem tej organizacji samorządy nie są już w stanie samodzielnie poradzić sobie z realizacją roszczeń potomków dawnych właścicieli. W szczególności nie mają wystarczających środków finansowych na stworzenie nowej bazy lokalowej dla już funkcjonujących jednostek, w miejsce nieruchomości zwróconym spadkobiercom dawnych właściciel. W konsekwencji samorządy stają przed trudnymi decyzjami likwidacji placówek, które od wielu lat służyły zaspokajaniu potrzeb mieszkańców.
Dalsza bezczynność instytucji państwowych, odpowiedzialnych za przygotowanie projektów aktów prawnych i stanowienie prawa w Polsce, w omawianym obszarze jest nie do zaakceptowania – grzmią członkowie zarządu ZPP.
Przedstawiciele powiatów są zdania, że przeprowadzenie reprywatyzacji leży w interesie państwa polskiego. Brak ustawowej regulacji tej problematyki będzie skutkował znacznie większym obciążeniem dla finansów publicznych niż przeprowadzenie reprywatyzacji.
