Zgodnie z uchwalonym dziś (03.10) w senacie poselskim projektem zmiany ustawy o drogach publicznych, odcinek drogi krajowej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem obwodnicy stanie się automatycznie drogą wojewódzką.
Następnie władze województwa uchwałą sejmiku będą mogły przekwalifikować „proporcjonalny odcinek drogi” na drogę powiatową. Nie będzie musiał być to ten sam odcinek drogi. Nie będzie też potrzebna zgoda powiatu, a jedynie informacja. Za przekazaniem drogi nie pójdą też dodatkowe środki. Po otrzymaniu nowej drogi rada powiatu będzie mogła w ten sam sposób przekazać ją (lub inną drogę) gminie. Także bez żadnych środków.
Co więcej gmina będzie miała 90 dni, po wejściu w życie ustawy, na podjęcie uchwały o pozbawieniu kategorii drogi gminnej przekazanej jej na podstawie poprzednio obowiązującego, mocno krytykowanego, prawa. Droga ta stanie się automatycznie drogą wojewódzką. Do tej pory bowiem po wybudowaniu odcinka obwodnicy równoległą drogę zawsze otrzymywała, bez żadnego wsparcia finansowego, gmina. Zwykle była to droga zdewastowana podczas budowy obwodnicy i niedofinansowana ze względu na brak zainteresowania ze strony państwa. Ten problem zamierzali rozwiązać parlamentarzyści.
W senacie o powstrzymanie nowego prawa walczył, prezentując krytyczne stanowisko Związku Powiatów Polskich, dyrektor biura ZPP Marek Wójcik. Jego zdaniem ustawa nie poprawia w ogóle sytuacji, a tylko wprowadza dodatkowe zamieszanie i budzi wątpliwości konstytucyjne. Do kancelarii senatu wpłynęła też na ostatnią chwilę opinia biura Związku Miast Polskich.
ZMP alarmował, że ustawa przyjęta przez Sejm wprowadza nowy „ustrój” samorządowy, polegający na nakładaniu zadań na poszczególne JST nie w drodze ustawy, a w formie swoistej „spychotechniki”. Ustawa abstrahuje przy tym całkowicie od zasady samodzielności JST, demolując przy okazji stosunki własnościowe, określone w art. 2a ustawy o drogach publicznych.
Zdaniem ZMP projekt stwarza też okazję dla województw do pozbywania się niechcianych odcinków dróg, w najtrudniejszej sytuacji stawiając de facto powiaty, które z jednej strony muszą przyjąć „darowiznę” od województwa, ale mogą „odegrać się” na gminie. Oczywiście końcowym etapem tej „spychotechniki” będzie na ogół gmina.
W zamian za propozycje posłów samorządowcy ze ZMP zaproponowali prosty zapis:
"W ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260 i 843) w art. 10 ust. 5 otrzymuje brzmienie:
„5. Odcinek drogi krajowej zastąpiony nowo wybudowanym odcinkiem drogi, z chwilą oddania go do użytkowania, zostaje zaliczony do odpowiedniej kategorii dróg publicznych, zgodnie z funkcjami, o których mowa w art. 2 ust. 1 ustawy.”
– Ustawa powinna od początku zawierać zapis, jak w powyższej propozycji. Przypisanie takiego odcinka drogi z mocy prawa gminie jest poważnym nieporozumieniem, ponieważ te odcinki pełnią w wielu miejscach funkcje ewidentnie ponadlokalne. Przyjęcie proponowanego zapisu spowoduje konieczność indywidualnej oceny każdego takiego odcinka, z punktu widzenia funkcji, jakie pełni on w sieci dróg publicznych (art.. 2 ust. 1 ustawy o drogach publicznych). W wyniku takiego postępowania niektóre odcinki zapewne pozostaną krajowe, inne staną się wojewódzkie, jeszcze inne - powiatowe, a niektóre także gminne – brzmi stanowisko ZMP.
Senatorowie mimo długiej debaty przyjęli projekt bez poprawek.
<link fileadmin pliki andrzej_gniadkowski oczekiwany_tekst_zmiany_ustawy_o_drogach_publicznych.doc>Stanowisko ZMP
