Nowa perspektywa finansowa 2021-2027 to dla sektora publicznego kolejna pula pieniężna, która zasili i wzmocni budżety krajowe. Co powinny wiedzieć samorządy przygotowując się do pozyskania funduszy unijnych?
Kluczem do sukcesu w każdej branży i w każdym sektorze jest umiejętność planowania. Wydaje się, że systematyka dokumentów europejskich i krajowych przygotowanych dla perspektywy 2021-2027 wskazuje na dobre przygotowanie do wdrożenia przez samorządy etapu planowania. Umiejętne korzystanie ze środków funduszowych oznacza niewątpliwie szansę na rozwój i poprawę jakości świadczonych przez samorządy usług. Analizując nowe regulacje prawne należy zwrócić uwagę na zmiany i uproszczenia rozwiązań zaproponowanych w tej perspektywie.
Na co zatem samorządy powinny zwrócić szczególną uwagę przy planowaniu w budżetach zadań realizowanych z udziałem środków unijnych perspektywy 2021-2027?
W mojej ocenie oprócz kwestii indywidualnych, które wynikają z założeń każdej instytucji zarządzającej realizującej programy krajowe z udziałem funduszy, bardzo ważne są kwestie klasyfikacyjne. Samorządy potrzebują jawnych reguł klasyfikacyjnych zarówno dochodowych, jak i wydatkowych, szczególnie w obszarze zastosowania ostatniej - czwartej cyfry paragrafów klasyfikacji budżetowej. Zasadnym wydaje się również uregulowanie kwestii klasyfikacyjnych w obszarze sprawozdawczości budżetowej, które dotąd pozostawały trochę na drugim miejscu i planie.
Wróćmy na chwilę do klasyfikacji i sprawozdawczości budżetowej. Co w Pani ocenie wymaga szczególnej uwagi?
Zmiana instrukcji w zakresie sprawozdawczości budżetowej w odniesieniu do prezentacji wydatków dotyczących obsługi długu i jego spłaty w zakresie z realizacji zadań z udziałem środków unijnych w sytuacji, gdy samorządy korzystają z wyłączeń ustawowych w związku z zaciągnięciem kredytu, pożyczki czy emisją obligacji na wkład krajowy. W sprawozdawczości dotyczącej spłat długu, ostatnia cyfra paragrafów dedykowanych obsłudze długu korzystającej z wyłączeń powinna być obligatoryjnie, a nie dobrowolnie znaczona cyfrą inną niż ,,0”.
Planowanie zadań z udziałem środków unijnych w budżetach samorządów w okresie wieloletnim, wymaga znajomości dokumentów planistycznych i ich układu. Od czego zacząć prace?
Proces planowania zadań realizowanych z udziałem środków unijnych to praca zespołowa. Mam tutaj na myśli połączenie działań i wspólnej pracy komórek merytorycznych i finansowych, a także osób odpowiedzialnych za koordynację działań w obszarze zamówień publicznych i prawa krajowego. Planowane do realizacji zadania i ich interpretacja będą miały przełożenie na zastosowanie właściwej klasyfikacji budżetowej i umiejscowienie pozyskanego strumienia pieniężnego w odpowiednim miejscu i czasie wieloletniej prognozy finansowej. Szczególnej dbałości należy dopełnić przy analizie harmonogramu płatności. Ten dokument wyznacza w sposób poprawny kasowy ruch pieniądza w budżecie.
Jaką rolę przy planowaniu wieloletnim będzie odgrywać podział kosztów/wydatków na bezpośrednie i pośrednie?
Regulacje prawne Unii Europejskiej przewidują katalog kosztów bezpośrednich i pośrednich projektu dla każdego zadania i co za tym idzie nowe zasady współfinansowania. Jest to istotne z uwagi na fakt, że w nowej perspektywie dotacje udzielane będą również do kosztów pośrednich realizowanego projektu, co z kolei wiązać się będzie z zastosowaniem właściwej klasyfikacji budżetowej. Koszty pośrednie, zgodnie z definicją prawa krajowego są związane w sposób pośredni z planowanym do realizacji zadaniem i np. w odniesieniu do zadań inwestycyjnych nie będą zwiększały wartości początkowej inwestycji. To z kolei oznacza, że będą planowane jako wydatki bieżące i również współfinansowanie przewidziane po stronie dochodowej zasili potencjalny budżet dochodem bieżącym.
W nowej perspektywie wiele mówi się o istotności definicji cross-financingu. Czym jest cross-financing i w jaki sposób należy zaplanować w projekcie wydatki z nim związane?
Cross-financing to tak zwane finansowanie krzyżowe, połączenie dwóch funduszy, które mogą zasilać środkami realizowany projekt. Odnosi się przede wszystkim do projektów miękkich, czyli np. tych, które służą podnoszeniu kompetencji edukacyjnych i społecznych, które wiążą się z realizacją określonych usług (kursy, dodatkowe zajęcia). Jeżeli na potrzeby projektu konieczne jest podjęcie działań dotyczących np. adaptacji i wyposażenia sal lekcyjnych lub dostosowania budynku do innej funkcji, to wówczas wkracza cross-financing. Jest to zaangażowanie w danym projekcie miękkim, czy w pewnej jego części, wydatków, które mogą mieć charakter majątkowy. Ważne jest określenie charakteru i wartości wydatków planowanych do poniesienia w ramach cross-financingu.
Co zmieni się w kwalifikowalności podatków VAT w nowej perspektywie unijnej?
Regulacje unijne w zakresie nowej perspektywy unijnej wprowadzają próg pięciu milionów euro, który wyznacza zasady planowania. Jeżeli zadanie w całej wartości wydatków kwalifikowalnych jest w puli do pięciu milionów euro, to beneficjent pomocy decyduje wówczas czy kwalifikować VAT ze środków europejskich, czy nie kwalifikować go do współfinansowania. Nie ma tutaj znaczenia prawna i faktyczna możliwość odzyskania tego podatku VAT z punktu widzenia obowiązujących regulacji prawa krajowego. W sytuacji, gdy próg przekroczy pięć milionów euro samorządy będą kwalifikować VAT do współfinansowania tylko w sytuacji, gdy nie będzie prawnej i faktycznej możliwości odzyskania tego podatku ze środków krajowych.
Czy w związku z przygotowaniem do realizacji zadań z udziałem środków nowej perspektywy powinny nastąpić zmiany w organizacji pracy?
W mojej ocenie tak. Istotne w tej kwestii będzie właściwe zorganizowanie pracy zespołowej w jednostkach realizujących projekty. W nowej perspektywie pojawiają się pojęcia projektów partnerskich, hybrydowych, parasolowych, łączących sektor publiczny z sektorem prywatnym, czyli projektów realizowanych w ramach partnerstwa publiczno prywatnego. Zasadnym wydaje się więc przygotowanie organizacyjne sektora publicznego do realizowanych zadań. W tym zakresie proponuję dokonanie analizy zasobów każdej jednostki odpowiedzialnej za realizację projektów unijnych tj. obowiązujących instrukcji, polityki rachunkowości, zasad ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych na potrzeby realizacji projektów, dokumentacji kontroli, jak również wyznaczenia ram czasowych do pracy dla poszczególnych pracowników zaangażowanych w realizowanie zadań z udziałem środków unijnych. Istotne jest również, aby kadra realizująca projekty została w odpowiedni sposób przeszkolona a jej kompetencje podniesione.
Trwają zapisy na kurs kompetencyjny “Fundusze UE 2021-2027 w finansach JST” dedykowany skarbnikom i osobom, które zajmują się finansami i rozliczaniem projektów w jednostkach samorządu terytorialnego.
Gwarantujemy edukację w gronie najlepszych specjalistów, w sposób nowoczesny i praktyczny. Wśród wykładowców są m.in.: prawnicy, finansiści, czołowi skarbnicy, specjaliści zajmujący się doradztwem unijnym, zamówieniami publicznymi oraz osoby zajmujące się pozyskiwaniem i rozliczaniem projektów unijnych.
Na kurs składają się cztery spotkania online (godz. 9-14). Pierwsze odbędą się już 14 września.
Aktualna rekrutacja trwa do 11 września. O przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń. Na hasło “Wspólnota” otrzymasz 9 procent rabatu. Zadzwoń lub napisz i dowiedz się więcej - tel. 692 899 336., e-mail: biuro@instytut-heweliusza.pl.
Więcej informacji na stronie www.instytut-heweliusza.pl
