Rada powiatu B. podjęła uchwałę w sprawie powierzenia związkowi komunalnemu w Katowicach świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego. Wojewoda rozstrzygnięciem nadzorczym stwierdził nieważność uchwały. Uznał bowiem, że jest ona niezgodna z art. 73 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym w związku z art. 7 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o publicznym transporcie drogowym. Powiat nie zgadzając się ze stanowiskiem wojewody, zaskarżył wydane przez niego rozstrzygnięcie, jednocześnie wnosząc o jego uchylenie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach skargę oddalił.
Tylko powiaty
Przepis art. 73 ust. 1 usp przewiduje możliwość zawierania porozumień w sprawie powierzenia innemu powiatowi realizacji zadań publicznych. Nie dopuszcza on natomiast możliwości powierzenia zadań powiatu ani związkowi powiatów, ani związkowi międzygminnemu, co było przedmiotem spornej uchwały. W ocenie organu nadzoru takie rozumienie art. 73 ust. 1 usp koreluje z treścią art. 7 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o publicznym transporcie drogowym. Ten ostatni z przywołanych przepisów stanowi, że organizatorem publicznego transportu zbiorowego, właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, jest powiat lub związek powiatów.
Powiat zarzucił, iż kwestionowane rozstrzygnięcie nadzorcze opiera się na błędnej wykładni prawa, a w szczególności art. 64 ust. 5 w związku z art. 8 ust. 2a usg oraz art. 5 usp. Zgodnie bowiem z tym ostatnim przepisem powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych. Do kategorii zadań publicznych zalicza się również organizowanie publicznego transportu zbiorowego – zgodnie z ustawą o publicznym transporcie zbiorowym. W ocenie strony skarżącej realizacja tego zadania może być powierzona przez powiat innej JST lub związkowi komunalnemu (a także innym podmiotom) na zasadach określonych w ustawie o gospodarce komunalnej.
Bez rozszerzania
Z argumentami strony skarżącej nie zgodził się jednak sąd. Jego zdaniem zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 usp powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jest to więc reguła, od której wyjątkiem jest możliwość przekazania uprawnień do wykonywania określonych zadań jednemu z podmiotów wymienionych w przepisie art. 5 ust. 1 i 2 przywołanej ustawy, innemu powiatowi (art. 73 ust. 1), związkowi powiatów (art. 65 i nast.), bądź też stowarzyszeniu, o którym mowa w art. 75 ust. 1 ustawy. Przywołane wyżej przepisy mają charakter ustrojowo-kompetencyjny, co oznacza, że nie jest dopuszczalna ich wykładnia rozszerzająca. Treść art. 5 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym nie pozostawia wątpliwości co do tego, że powiat może zawrzeć porozumienie z gminą, innym powiatem lub z województwem, przekazując im swoje zadania do realizacji. Żaden przepis ustawy o samorządzie powiatowym nie daje jednak podstaw do przyjęcia założenia, że dopuszczalne byłoby zawarcie przez powiat porozumienia ze związkiem komunalnym.
Ewentualnie gminy
Przepis art. 5 ust. 2 usp precyzuje, że powiat może zawrzeć porozumienie z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego. Ustawodawca nigdzie nie sprecyzował, co rozumie pod pojęciem „jednostki lokalnego samorządu terytorialnego”, a zdaniem sądu chodzi tu o gminy, których terytorium znajduje się na obszarze konkretnego powiatu. Analogicznie powiat może zawrzeć porozumienie z województwem, na obszarze którego znajduje się terytorium powiatu. Treść przywołanej regulacji wskazuje więc na to, że możliwość zawarcia porozumienia przez powiat została ograniczona nie tylko podmiotowo – poprzez wymienienie kategorii jednostek, które mogą być stronami porozumienia z powiatem, lecz również terytorialnie – poprzez sprecyzowanie, że chodzi o gminy zaliczane do lokalnego samorządu terytorialnego oraz województwo, na obszarze którego leży powiat. Przekazanie zadań w ramach porozumienia zawartego przez powiat może więc nastąpić „dwukierunkowo” – „w górę” – województwu lub „w dół” – gminie, jednakże istotne jest to, aby oba wymienione wyżej podmioty spełniały wskazane w przywołanym przepisie kryterium terytorialne.
Wyrok WSA w Gliwicach z 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Gl 845/13
