Rozporządzenie określa:
· sposób przeliczania na punkty poszczególnych kryteriów;
· sposób ustalania punktacji w przypadku osób zwolnionych odpowiednio ze sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego;
· skład i szczegółowe zadania komisji rekrutacyjnej, szczegółowy tryb i terminy przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego, a także terminy składania dokumentów.
Ujednolicone zasady postępowania rekrutacyjnego
Rozporządzenie zakłada także wprowadzenie jednolitych, obowiązujących na terenie całego kraju, zasad ustalania maksymalnej liczby punktów decydujących o przyjęciu do klasy pierwszej:
· szkoły podstawowej sportowej, szkoły podstawowej mistrzostwa sportowego i oddziału sportowego w szkole podstawowej ogólnodostępnej;
· oddziału międzynarodowego w szkole podstawowej ogólnodostępnej;
· gimnazjum dwujęzycznego, oddziału dwujęzycznego i oddziału międzynarodowego w gimnazjum ogólnodostępnym;
· gimnazjum sportowego, gimnazjum mistrzostwa sportowego i oddziału sportowego w gimnazjum ogólnodostępnym;
· szkoły ponadgimnazjalnej dwujęzycznej, oddziału dwujęzycznego i oddziału międzynarodowego w szkole ponadgimnazjalnej ogólnodostępnej;
· szkoły ponadgimnazjalnej sportowej, szkoły ponadgimnazjalnej mistrzostwa sportowego i oddziału sportowego w szkole ponadgimnazjalnej ogólnodostępnej.
W postępowaniu rekrutacyjnym do szkół przelicza się odpowiednie kryteria, które zostały określone w ustawie, tj.:
· wynik sprawdzianu (§ 3 rozporządzenia);
· wynik egzaminu gimnazjalnego (§ 4 rozporządzenia);
· wymienione na świadectwie ukończenia gimnazjum odpowiednio oceny z języka polskiego, matematyki, dwóch wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych albo oceny z języka polskiego, matematyki, języka obcego nowożytnego i jednych wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych (§ 5 rozporządzenia);
· świadectwo ukończenia odpowiednio szkoły podstawowej lub gimnazjum z wyróżnieniem (§ 6 rozporządzenia);
· szczególne osiągnięcia wymienione na świadectwie ukończenia odpowiednio szkoły podstawowej lub gimnazjum, w tym:
a) uzyskanie wysokiego miejsca nagrodzonego lub uhonorowanego zwycięskim tytułem w zawodach wiedzy, artystycznych i sportowych, organizowanych przez kuratora oświaty albo organizowanych co najmniej na szczeblu powiatowym przez inne podmioty działające na terenie szkoły, z wyjątkiem tytułu laureata lub finalisty ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej oraz tytułu laureata konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim (§ 7 rozporządzenia),
b) osiągnięcia w zakresie aktywności społecznej, w tym na rzecz środowiska szkolnego, w szczególności w formie wolontariatu (§ 8 rozporządzenia);
· oceny wymienione na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej – w przypadku osób zwolnionych z obowiązku przystąpienia do sprawdzianu lub danej części sprawdzianu (§ 9 rozporządzenia);
· oceny wymienione na świadectwie ukończenia gimnazjum – w przypadku osób zwolnionych z obowiązku przystąpienia do egzaminu gimnazjalnego lub danego zakresu, danej części albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego (§ 10 rozporządzenia).
Rozporządzenie określa ponadto jednolite, brzegowe terminy przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego, a także terminy składania dokumentów. Do końca stycznia każdego roku, w przypadku przedszkoli lub innych form wychowania przedszkolnego harmonogram określonych czynności dokonywanych w ramach przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego albo postępowania uzupełniającego określać będą organy prowadzące, natomiast w przypadku gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych ww. harmonogramy ustalać będzie kurator oświaty.
Tryb pracy komisji rekrutacyjnych
Zapisy rozporządzenia przewidują jednolity sposób przeliczania na punkty poszczególnych kryteriów branych pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym. Jednocześnie zachowano kompetencje kuratora oświaty (art. 20m ustawy o systemie oświaty), zgodnie z którymi corocznie do końca lutego podaje on do publicznej wiadomości wykaz zawodów wiedzy, artystycznych i sportowych, organizowanych przez kuratora oświaty lub inne podmioty działające na terenie szkoły, które mogą być przeliczane na punkty w postępowaniu rekrutacyjnym.
Rozporządzenie określa sposób przeliczania na punkty poszczególnych kryteriów branych pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym do gimnazjów (§ 3 i § 6-8 rozporządzenia) oraz do szkół ponadgimnazjalnych (§ 4-8 rozporządzenia).
Możliwość uzyskania maksymalnie 100 punktów za oceny i osiągnięcia wymienione na świadectwie, analogicznie jak w przypadku przeliczania wyników z egzaminu gimnazjalnego, ma na celu motywowanie uczniów do zdobywania wiedzy przez cały etap edukacyjny, uczestniczenia w zawodach wiedzy, artystycznych i sportowych, a także angażowania się w działalność społeczną, w tym na rzecz środowiska szkolnego, w szczególności w formie wolontariatu. Systematyczna praca ucznia w ciągu całego etapu edukacyjnego powinna przełożyć się na równie dobry wynik z egzaminu gimnazjalnego, jak i na oceny wymienione na świadectwie.
W postępowaniu rekrutacyjnym do gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych ważnym kryterium branym pod uwagę są osiągnięcia ucznia wymienione na świadectwie ukończenia odpowiednio szkoły podstawowej lub gimnazjum. Do tych osiągnięć należy uzyskanie wysokiego miejsca nagrodzonego lub uhonorowanego zwycięskim tytułem w zawodach wiedzy, artystycznych i sportowych, organizowanych przez kuratora oświaty albo organizowanych co najmniej na szczeblu powiatowym przez inne podmioty działające na terenie szkoły.
Zgodnie z art. 20m ustawy o systemie oświaty, kurator oświaty corocznie do końca lutego podaje do publicznej wiadomości wykaz zawodów wiedzy, artystycznych i sportowych, organizowanych przez kuratora oświaty lub inne podmioty działające na terenie szkoły, które mogą być wymienione na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej i gimnazjum oraz określa miejsca uznane za wysokie w tych zawodach.
W rozporządzeniu ustalono możliwość uzyskania maksymalnie 13 punktów za osiągnięcia ucznia wymienione na świadectwie ukończenia szkoły, przy czym najwyżej punktuje się finalistów konkursów wiedzy, tj. finalistów konkursów przedmiotowych na szczeblu ponadwojewódzkim oraz laureatów i finalistów pozostałych konkursów i turniejów organizowanych zgodnie z rozporządzeniem ministra edukacji narodowej i sportu z 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (DzU Nr 13, poz. 125, z późn. zm.), a także finalistów z przedmiotów artystycznych na szczeblu międzynarodowym i ogólnopolskim oraz laureatów i finalistów pozostałych konkursów i turniejów organizowanych zgodnie z rozporządzeniem ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 4 października 2011 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad dla uczniów publicznych szkół i placówek artystycznych (DzU Nr 224, poz. 1346, z późn. zm.).
Ponadto należy zauważyć, że w rozporządzeniu nie określa się punktów za uzyskanie tytułu laureata lub finalisty ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej oraz laureata konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim, w tym tytułu laureata konkursu z przedmiotu lub przedmiotów artystycznych, ponieważ zgodnie z art. 20d ustawy o systemie oświaty, ww. laureaci i finaliści są przyjmowani do szkół w pierwszej kolejności. Dodatkowo w rozporządzeniu przewidziano również punkty (maksymalnie 2 punkty) dla innej aktywności uczniów, tj. za osiągnięcia w aktywności społecznej, w tym na rzecz środowiska szkolnego, szczególnie w formie wolontariatu.
Punktacja dla osób zwolnionych z obowiązku przystąpienia do sprawdzianu
Zgodnie z art. 44zw ust. 2 ustawy o systemie oświaty, uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawności sprzężone może być zwolniony przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej z obowiązku przystąpienia do sprawdzianu lub jego części oraz z obowiązku przystąpienia do egzaminu gimnazjalnego lub jego części, na wniosek rodziców pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora szkoły. Podobnie, zgodnie z art. 44zz ust. 2 cytowanej ustawy, w szczególnych przypadkach losowych lub zdrowotnych, uniemożliwiających przystąpienie ucznia do sprawdzianu lub danej części sprawdzianu albo egzaminu gimnazjalnego lub danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego w terminie dodatkowym, dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej, na udokumentowany wniosek dyrektora szkoły, może zwolnić ucznia lub słuchacza z obowiązku przystąpienia do sprawdzianu lub danej części sprawdzianu albo egzaminu gimnazjalnego lub danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego.
Dyrektor szkoły składa wniosek w porozumieniu z rodzicami ucznia lub ze słuchaczem. Rozporządzenie uwzględnia w konsekwencji indywidualną sytuację tych osób, bowiem osoby zwolnione z obowiązku przystąpienia do danej części sprawdzianu albo egzaminu gimnazjalnego lub danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego na podstawie ww. przepisów znalazły się w szczególnej sytuacji, której konsekwencją jest brak możliwości uzyskania punktów w ramach postępowania rekrutacyjnego za wyniki sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego. Z tego tytułu nie mogą być jednak dyskryminowane w postępowaniu rekrutacyjnym. W ich przypadku ustalono odrębny sposób przeliczania punktów.
Określając odrębny sposób punktowania tych osób ustalono, że w ich przypadku przeliczane będą na punkty oceny wymienione na świadectwie ukończenia szkoły z zajęć edukacyjnych, z których przeprowadzany jest sprawdzian lub jego dana część oraz egzamin gimnazjalny lub jego dany zakres, dana część albo poziom. Ustalona w rozporządzeniu maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po przeliczeniu ocen z zajęć edukacyjnych wymienionych na świadectwie ukończenia szkoły jest równa maksymalnej liczbie punktów możliwych do uzyskania z danej części sprawdzianu albo egzaminu gimnazjalnego lub poziomu rozszerzonego części trzeciej egzaminu gimnazjalnego przez ucznia, który przystąpił odpowiednio do sprawdzianu albo egzaminu gimnazjalnego.
Przepisy przejściowe
Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 12 ustawy z 6 grudnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw - w postępowaniu rekrutacyjnym na lata szkolne 2014/2015–2017/2018 do szkoły ponadgimnazjalnej, w tym szkoły ponadgimnazjalnej sportowej, szkoły ponadgimnazjalnej mistrzostwa sportowego, oddziału sportowego w szkole ponadgimnazjalnej ogólnodostępnej, szkoły ponadgimnazjalnej dwujęzycznej, oddziału dwujęzycznego w szkole ponadgimnazjalnej ogólnodostępnej i oddziału międzynarodowego w szkole ponadgimnazjalnej ogólnodostępnej, z wyjątkiem szkół, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. d i e ustawy, wyniki z egzaminu gimnazjalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym nie mogą być uwzględniane w postępowaniu rekrutacyjnym do ww. szkół. Mając powyższe na uwadze, w § 18 rozporządzenia dodano przepis przejściowy określający sposób przeliczania na punkty oceny z języka polskiego i trzech obowiązkowych zajęć edukacyjnych.
Ponadto, w związku z tym, że w postępowaniu rekrutacyjnym na rok szkolny 2016/2017 i 2017/2018 do szkół ponadgimnazjalnych brane są pod uwagę wyłącznie wyniki z egzaminu gimnazjalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym, w rozporządzeniu ustalono dla kandydatów do szkół ponadgimnazjalnych zwolnionych z obowiązku przystąpienia do egzaminu gimnazjalnego z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym, na podstawie art. 44zw ust. 2 i art. 44zz ust. 2 cytowanej ustawy, sposób przeliczania na punkty oceny z języka obcego nowożytnego, przyjmując, że kandydat może uzyskać maksymalnie 20 punktów (§ 19 rozporządzenia).
Skład komisji rekrutacyjnej (§ 11 rozporządzenia)
Zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia w skład komisji rekrutacyjnej wchodzą nauczyciele danej szkoły, którzy z racji swoich obowiązków zawodowych mogą zapewnić prawidłowe przeprowadzenie postępowania rekrutacyjnego. Jednocześnie, w sytuacji gdy liczba nauczycieli zatrudnionych w danym przedszkolu, szkole lub placówce jest niewystarczająca do przeprowadzenia wszystkich etapów postępowania rekrutacyjnego, w tym postępowania uzupełniającego, z zachowaniem przewidzianego dla nauczycieli czasu pracy, w rozporządzeniu wprowadzono możliwość uzupełniania składu komisji rekrutacyjnej.
W takiej sytuacji skład komisji rekrutacyjnej może być uzupełniony o przedstawiciela lub przedstawicieli organu prowadzącego dane przedszkole, inną formę wychowania przedszkolnego, szkołę lub placówkę (§ 11 ust. 2). Przedstawicieli organu prowadzącego w przypadku przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół lub placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego wyznacza wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa. Natomiast ww. przedstawicieli organu wyznacza organ prowadzący w przypadku przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół lub placówek prowadzonych przez właściwego ministra albo osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną. Ponadto, zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia wskazano, że postępowanie rekrutacyjne do innej formy wychowania przedszkolnego przeprowadza komisja rekrutacyjna, w skład której wchodzą nauczyciele zatrudnieni w przedszkolu lub szkole podstawowej prowadzonej przez ten sam organ prowadzący.
Jednocześnie, mając na uwadze konieczność zagwarantowania bezstronności osób wchodzących w skład komisji rekrutacyjnej, w rozporządzeniu zastrzega się, że do pracy w komisji rekrutacyjnej nie może być powołana osoba, której dziecko uczestniczy w postępowaniu rekrutacyjnym przeprowadzanym w tym przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce.
Do pracy w komisji rekrutacyjnej nie może być także powołany dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki, ponieważ zgodnie z art. 20zc ust. 8 cytowanej ustawy, rodzic kandydata lub kandydat pełnoletni może wnieść do dyrektora odwołanie od rozstrzygnięcia komisji rekrutacyjnej (§ 11 ust. 5 rozporządzenia). Ponadto, w celu zachowania ciągłości pracy komisji, w tym zapewnienia wymaganego kworum, dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki może dokonywać zmiany osoby wyznaczonej na przewodniczącego komisji rekrutacyjnej lub zmian w składzie komisji rekrutacyjnej (§ 11 ust. 6 rozporządzenia). Szczegółowy tryb pracy i zadania komisji rekrutacyjnej (§ 12 rozporządzenia). Zgodnie z jego brzmieniem, do zadań komisji rekrutacyjnej należy weryfikacja spełniania przez kandydata warunków lub kryteriów branych pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym. Przewodniczący komisji rekrutacyjnej zwołuje i prowadzi posiedzenia, umożliwia członkom komisji zapoznanie się z wnioskami o przyjęcie do szkoły lub na kwalifikacyjny kurs zawodowy lub kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych i załączonymi do nich dokumentami oraz ustala dni i godziny posiedzeń komisji. Przewodniczący komisji rekrutacyjnej może także zwoływać posiedzenia komisji poza ustalonymi dniami i godzinami posiedzeń komisji. Prace komisji rekrutacyjnej są prowadzone, jeżeli w posiedzeniu komisji bierze udział co najmniej 2/3 osób wchodzących w jej skład.
Dla odpowiedniego udokumentowania prac komisji rekrutacyjnej ustala się, że komisja sporządza protokoły postępowania rekrutacyjnego. Zgodnie z § 12 ust. 7 i 8 rozporządzenia wskazano, że protokoły postępowania rekrutacyjnego zawierają w szczególności: datę posiedzenia komisji rekrutacyjnej, imiona i nazwiska przewodniczącego oraz członków komisji obecnych na posiedzeniu, a także informacje o podjętych czynnościach lub rozstrzygnięciach. Protokół podpisuje przewodniczący i członkowie komisji rekrutacyjnej.
Ponadto do protokołów postępowania rekrutacyjnego załącza się w szczególności:
1) listę kandydatów, którzy przystąpili do sprawdzianu uzdolnień kierunkowych,
2) listę zweryfikowanych wniosków o przyjęcie do szkoły lub na kwalifikacyjny kurs
zawodowy lub kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych oraz informację
o podjętych czynnościach, o których mowa w art. 20t ust. 7 cytowanej ustawy,
3) informację o uzyskanych przez poszczególnych kandydatów wynikach sprawdzianów, prób sprawności fizycznej, rozmowy kwalifikacyjnej lub badań uzdolnień kierunkowych lub informację o liczbie punktów przyznanych poszczególnym kandydatom za poszczególne kryteria brane pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym,
4) informację o liczbie punktów przyznanych poszczególnym kandydatom po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego,
5) listę kandydatów zakwalifikowanych i kandydatów niezakwalifikowanych,
6) listę kandydatów przyjętych i kandydatów nieprzyjętych.
Opracowując harmonogram prac komisji, dyrektor szkoły może zobowiązać nauczyciela do wykonywania w czasie ferii m.in. prac związanych z przygotowaniem roku szkolnego, nie dłużej jednak niż przez 7 dni. Wykonywanie przez nauczycieli obowiązków wynikających z powodu powołania ich do składu komisji rekrutacyjnej mieści się w użytym przez ustawodawcę określeniu „prac związanych z przygotowaniem roku szkolnego”. Jednocześnie w przepisie nie wskazano, w której części ferii i w jakiej liczbie dni jednorazowo nauczyciel ma wykonywać czynności określone przez dyrektora.
Dyrektor, planując prace komisji, musi również uwzględnić przepis gwarantujący nauczycielowi korzystanie z czterotygodniowego nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Z uwagi na powyższe dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki upoważniono do dokonania zmiany składu komisji (§ 11 ust. 6 rozporządzenia), co pozwoli na kontynuowanie prac komisji w wymaganym składzie bez naruszania praw nauczycieli wynikających z art. 64 ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela.
Podstawa prawna
Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU 2004 Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)
Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (DzU 2014 poz. 191 z późn. zm.)
Rozporządzenie w sprawie sposobu przeliczania na punkty poszczególnych kryteriów uwzględnianych w postępowaniu rekrutacyjnym, składu i szczegółowych zadań komisji rekrutacyjnej, szczegółowego trybu i terminów przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego.
