Samorządowcy z Lubuskiego apelują o powstrzymanie wejścia w życie poprawki nowelizacji ustawy o aktach stanu cywilnego, która została zaproponowana i przegłosowana już w trakcie III czytania w sejmie. Chodzi o artykuł 123 projektu, który wprowadza sześciomiesięczny okres przejściowy do ustawy. W jego trakcie mają obowiązywać zarówno stare przepisy jak i te z uchwalonej 10 października przez sejm nowelizacji. To zdaniem samorządowców prosty przepis na wprowadzanie totalnego chaosu do tej niezwykle ważnej dla mieszkańców dziedziny działalności administracji publicznej.
Sławomir Wojciechowski, kierownik USC w Nowej Soli, który jest jednym z autorów apelu zapowiada, że samorządowcy są zdeterminowani i jeśli senatorowie nie zdecydują się na wykreślenie tego artykuły z ustawy, samorządowcy zaapelują do prezydenta o weto wobec ustawy.
Zdaniem przedstawicieli zrzeszenia problem wynika z tego, że przepisy obecnej ustawy i mającej wejść w życie bardzo znacząco się różnią. - Dla przykładu wymienić można realizacje spraw dotyczących wydawania odpisów. Obecnie obowiązuje właściwość miejscowa według miejsca sporządzenia aktu. Według nowych rozwiązań uzyskanie odpisu aktu stanu cywilnego ma być możliwe w każdym USC bez względu na miejsce jego rejestracji pierwotnej. Zmianie ulega także katalog podmiotów uprawnionych do uzyskania odpisów. W takiej sytuacji znajdzie się także czynność wpisania treści zagranicznych aktów stanu cywilnego do polskich ksiąg stanu cywilnego, sprostowania aktów stanu cywilnego, uzupełnienia treści aktu stanu cywilnego, itp. Realizacja zadań z zakresu rejestracji stanu cywilnego również zupełnie inaczej będzie wyglądała od strony technicznej i informatycznej pod regulacjami nowej ustawy - piszą lubuscy samorządowcy w apelu.
- Nie wiadomo nawet kto miałby decydować, według jakiej procedury ma zostać rozpatrzona dana sprawa. Sytuacja, kiedy każdy z USC w Polsce będzie posiadał dowolność wyboru w oparciu o jakie przepisy prawa dokona poszczególnej rejestracji stanu cywilnego, narusza konstytucyjną zasadę jednolitości państwa. Z drugiej strony jeśli to mieszkańcy mają decydować jaką procedurę zastosować, to takie rozwiązanie spowoduje nie tylko totalny chaos, ale i dodatkowe koszty po stronie samorządów, co znacząco utrudni pracę urzędników USC - mówi Wojciechowski.
Art. 123 w projekcie ustawy o aktach stanu cywilnego (Druk Senatu RP nr 729) brzmi:
1. W okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy rejestracja stanu cywilnego oraz dokonywanie czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego mogą odbywać się na podstawie przepisów dotychczasowych.
2. W przypadku rejestracji stanu cywilnego oraz czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonanych na podstawie przepisów dotychczasowych, akty stanu cywilnego podlegają przeniesieniu do rejestru stanu cywilnego nie później niż do dnia 31 grudnia 2015 r.
Przypomnijmy, że do najważniejszych zmian w ustawie należy wprowadzenie zasady, że wszystkie zdarzenia z zakresu stanu cywilnego mają być ewidencjonowane wyłącznie w systemie teleinformatycznym, a akty stanu cywilnego sporządzone dotychczas w postaci papierowej będą przenoszone do systemu stopniowo, np. w wyniku dokonania zmian w akcie stanu cywilnego. Nowe zasady prowadzenia rejestracji stanu cywilnego w systemie teleinformatycznym pozwolą między innymi na:
- odejście od papierowych aktów stanu cywilnego,
- uzyskanie odpisu aktu stanu cywilnego, w tym również w postaci dokumentu elektronicznego,
w dowolnym USC na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, niezależnie od tego, gdzie jest przechowywany dany akt,
- dostęp kierowników do elektronicznych aktów stanu cywilnego, co zwolni osoby z obowiązku przedkładania w USC odpisów aktów stanu cywilnego przy realizacji czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego, a urzędników USC od przekazywania pocztą informacji o zmianach związanych ze stanem cywilnym,
- zdalną aktualizację przez kierownika USC rejestru PESEL o zdarzeniach z zakresu rejestracji stanu cywilnego, co usprawni zasilanie rejestru PESEL danymi z zakresu rejestracji stanu cywilnego
i w konsekwencji zapewni referencyjność tego rejestru oraz prawidłową identyfikację obywatela na jego podstawie.
Ponadto nowy akt prawny dąży do usprawnienia i uproszczenia postępowań związanych
z dokonywaniem zmian w aktach stanu cywilnego. Przewidziano w nim między innymi:
- odejście od decyzji administracyjnych na rzecz czynności materialno-technicznych zakończonych wydaniem odpisu zupełnego aktu stanu cywilnego; będzie to dotyczyło m.in. uzupełnienia lub sprostowana aktu stanu cywilnego,
- liberalizację zasad zawierania małżeństw poza USC na wniosek osób zamierzających zawrzeć małżeństwo,
- zastąpienie postępowań sądowych procedurą administracyjną w sprawach sprostowania aktu stanu cywilnego na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub wcześniejszych aktów stanu cywilnego prowadzonych dla osoby albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej osoby lub jej wstępnych, w oparciu o inne dokumenty.
Wprowadza się także nowe zasady dotyczące bezpieczeństwa postępowania z aktami stanu cywilnego.
Senat ma się zająć sprawą podczas obecnego posiedzenia. Z informacji, które przekazał nam kierownik USC w Nowej Soli wynika, że także w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, które pilotuje projekt, jest świadomość problemów wynikających z wprowadzenia poprawki. Daje to szansę, że któryś z senatorów zgłosi podczas ostatniego czytania poprawkę wykreślającą art. 123 z projektu.
