Prawie 2 mln pracujących w sektorze samorządowym! - takie dane podaje raport "Samorząd jako pracodawca" przygotowany przez Związek Miast Polskich. Ta liczba uwzględnia wszystkich, którzy pracują w instytucjach dostarczających usługi publiczne na poziomie lokalnym i ponadlokalnym, dla których jednostki samorządu terytorialnego są organem założycielskim lub prowadzącym (np. szkoły, instytucje kultury, przedsiębiorstwa dostarczające usługi komunalne, szpitale, instytucje pomocy społecznej i zatrudnienia). Tak rozumiany sektor samorządowy stanowi aż 21,5 proc. ogółu zatrudnionych w Polsce, a w województwach słabiej rozwiniętych nawet 1/3 pracujących.
Samych urzędników samorządowych jest w Polsce 250 tys. Zdaniem autorów raportu nie potwierdzają się obiegowe opinie o nadmiernym wzroście zatrudnienia i płac w samorządach, przeciwnie – zjawiska te obserwuje się głównie w administracji rządowej. Dane wskazują natomiast na dużo większą niż w innych działach gospodarki stabilność zatrudnienia. Widać też, że większość działów sektora jest silnie sfeminizowana.
Autorzy podkreślają efekty działań samorządów. 250 000 pracowników urzędów uczestniczy w wydatkowaniu 180 mld zł rocznie i ok. 40 proc. funduszy spójności, które będą dostępne dla Polski w najbliższych 7 latach. Zauważają też w sektorze znaczne rezerwy dotyczące podnoszenia efektywności i skuteczności dostarczania usług dla mieszkańców. Ich uwolnienie wymaga jednak nowoczesnego podejścia do zarządzania personelem, m.in. poprzez stały dialog, wzajemny szacunek i tworzenie motywującej atmosfery pracy, tak aby pracownicy potrafili i chcieli dać z siebie wszystko, co najlepsze.
Autorzy, starając się z jednej strony wyjaśnić wyniki badań jakościowych, a z drugiej zaprezentować w uporządkowany sposób różnego typu praktyki stosowane przez instytucje sektora samorządowego w budowaniu kultury organizacyjnej. Odwołali się do modelu teoretycznego, zwanego „Modelem AMO („Abilities - Motivation - Opportunities”, „umiejętności – motywacja – możliwość zaangażowania się przez pracowników”), który pokazuje związki przyczynowo skutkowe między skutecznym zarządzaniem zasobami ludzkimi a wynikami samorządu.
Główne założenia modelu AMO sprowadzają się do stwierdzenia, że zdolność organizacji (np. urzędu czy instytucji samorządowej) do osiągania swych celów, w zakresie, który ma związek z jej personelem – zależy od wysokich umiejętności pracowników, ich motywacji oraz istnienia warunków do zaangażowania się w proces zarządzania. Jeśli te trzy warunki będą spełnione, to pracownicy będą lepiej pracowali i to przełoży się na bardziej skuteczne i efektywne kosztowo działanie instytucji, która ich zatrudnia.
