Marcowe posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu zostało w ogromnej mierze poświęcone problemowi finansowania zadań zleconych. Prezentację na ten temat przedstawiło m.in. Ministerstwo Finansów. Po wielu miesiącach prac Ministerstwo Finansów przygotowało zestawienie dotyczące kosztów realizacji zadań z zakresu spraw obywatelskich.
W sumie w 2013 roku samorządy otrzymały na zadania zlecone ok. 16,6 mld złotych. Od wielu lat samorządy zwracają jednak uwagę, że kwoty przekazywane im na realizację zadań zleconych są niewystarczające, a zgodnie z prawem budżet państwa powinien zapewnić ich finansowanie w całości. – Prawda jest jednak taka, że gdybyśmy mieli korzystać tylko ze środków z dotacji to zamykalibyśmy urzędy stanu cywilnego już w lipcu – mówił Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli. A zadania realizowane przez USC to tylko jedno z wielu zadań zleconych.
Badania ministerstwa finansów wykazały przede wszystkim, że bardzo różnorodny jest czas i koszt załatwiania spraw w poszczególnych województwach. Jak przekonywali samorządowcy wynika to z różnic obiektywnych pomiędzy regionami. Różne są koszty pracy, różne są rozwiązania administracyjne. Tymczasem zdaniem Hanny Majszczyk, podsekretarz stanu w MF należy wprowadzić jednolite zasady podziału środków w województwach. Wymaga to wprowadzenia jednego standardu, który oparto o roboczogodziny.
Na podstawie obliczeń statystycznych ustalono przeciętny (medianę) koszt roboczogodziny na 22,92 grosze. Korzystając z tej kwoty ministerstwo chciałoby, żeby podział środków na rok 2016 nastąpił przy uwzględnieniu liczby spraw, jakimi zajmowała się dana JST w 2013 roku. Dodatkowo Ministerstwo Finansów uznało, że ze względu na informatyzację USC gminy powinny dostać dodatkowo do podziału 200 mln zł. Oczywiście trudno uznać takie stanowisko za zadowalające.
Wszystkie te ustalenia, metodologia i podejście do problemu kontrastowało z wystąpieniem Grażyny Wróblewskiej, prezes Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych. Najmocniejszym elementem jej wystąpienia było zaprezentowanie stanowiska większości RIO oraz większości wyroków sądowych, które mówi, że gminy nie mają podstaw prawnych do dopłacania do zadań zleconych. Część Regionalnych Izb Obrachunkowych (np. RIO we Wrocławiu i Warszawie) wręcz zabrania takiego procederu strasząc gminy konsekwencjami prawnymi.
Uznając tę interpretację trzeba by dojść do wniosku, że o ile gminy zachowują zasady zawarte w art. 44 ustawy o finansach publicznych tzn. że wszystkie wydatki publiczne powinny być dokonywane: w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad: uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów i optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów to budżet państwa musi przyznać jednostce samorządu kwoty, które gmina, powiat lub województwo uzna za konieczne. Ani Wojewodowie, ani Ministerstwo Finansów nie mają prawa wyznaczać jednolitych standardów realizacji tych zadań i na tej podstawie przyznawać środków.
Komisja Wspólna uzgodniła, że należy reaktywować zespół ds. strategicznych rozwiązań dotyczących dochodów JST. Ma on pilnie zająć się sprawą dotacji na zadania zlecone. Do dyskusji na ten temat będziemy oczywiście jeszcze wracać.
Zachęcamy do zapoznania się z ciekawymi prezentacjami przygotowanymi na posiedzenie KWRiST:
<link file:104949_blank download external link in new>Prezentacja Wojewody Mazowieckiego
<link file:843>Prezentacja Wojewody Małopolskiego
<link file:104950_blank download file>Prezentacja KRRIO
<link file:104951_blank download file>Prezentacja USC w Nowej Soli
