Na sesji 24 kwietnia 2013 r., działając na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) oraz art. 50 ust. 6 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (DzU z 2013 r., poz. 182 ze zm.), Rada Miasta Bolesławiec podjęła uchwałę w sprawie usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych.
W toku badania legalności uchwały organ nadzoru stwierdził jej podjęcie z istotnym naruszeniem art. 50 ust. 6 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej w związku z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Mocą § 4 ust. 4 uchwały rada postanowiła, że opłata za usługi opiekuńcze stanowi iloczyn ceny za 1 godzinę usług i wskaźnika odpłatności określonego w procentach w załączniku nr 1 i 2 do uchwały oraz liczby świadczonych godzin usługowych w ciągu miesiąca.
Sposób ustalenia kosztu
Analiza przepisu ustawy będącego podstawą podjęcia opisywanej uchwały w sposób niebudzący wątpliwości upoważnia radę jako organ właściwy do określenia szczegółowych warunków odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze. Ustanawiając w uchwale szczegółowe warunki odpłatności, nie można pominąć kwestii sposobu ustalenia i wysokości kosztu usługi opiekuńczej i specjalistycznej usługi opiekuńczej (tak wyrok WSA we Wrocławiu z 14 lutego 2006 r., IV SA/Wr 600/04 oraz wyrok WSA we Wrocławiu z 23 lutego 2005 r., sygn. akt IV SA/Wr 27/05). Tymczasem Rada Miasta Bolesławiec w § 4 ust. 4 uchwały postanowiła jedynie o sposobie wyliczania opłaty za te usługi, przy jednoczesnym braku wskazania bądź to kosztu jednostkowego za 1 godzinę tych usług, bądź też w jakikolwiek inny sposób umożliwiający bezsporne ustalenie wysokości opłaty za 1 godzinę usługi (np. stanowiącej określony procent najniższej emerytury, określanej na podstawie przepisów odrębnych). Trzeba mieć bowiem na względzie, że to z uchwały organu stanowiącego gminy osoby zainteresowane powinny czerpać wiedzę o koszcie przyznawanej przez gminę pomocy. Natomiast uregulowanie zawarte przez Radę Miasta Bolesławiec w § 4 ust. 4 uchwały uniemożliwia ustalenie jednostkowego kosztu usługi opiekuńczej lub specjalistycznej usługi opiekuńczej.
Można tu wskazać treść wyroku WSA w Olsztynie z 17 maja 2012 r. (sygn. akt II SA/Ol 285/12), w którym stwierdzono, że „(…) Z tych samych powodów przychylić należy się do poglądu organu nadzoru, że z treści delegacji zawartej w art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej wynika konieczność ustalenia przez radę gminy wysokości kosztu wymienionych usług. Skoro zaś Rada Gminy nie wypełniła w spornej uchwale zakresu upoważnienia ustawowego, akt ten nie może stanowić podstawy do przyznawania świadczeń z pomocy społecznej we wskazanej powyżej formie.”
Niewypełnienie upoważnienia ustawowego
Skoro zatem ustawodawca wyraźnie zaznaczył, że uchwała podjęta na podstawie art. 50 ust. 6 ustawy ma określać szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania, należy uznać, że każde z tych zagadnień, a więc również jednostkowy koszt usługi, jest istotnym elementem aktu wydanego w wykonaniu przyznanego radzie upoważnienia ustawowego. W tym kontekście, w ocenie organu nadzoru, rada nie wypełniła w sposób prawidłowy i kompleksowy przekazanego upoważnienia ustawowego. Jeżeli zaś organ stanowiący nie realizuje obligatoryjnych elementów upoważnienia ustawowego, to mamy do czynienia z istotnym naruszeniem prawa, skutkującym koniecznością stwierdzenia nieważności uchwały w całości.
Mając między innymi to na uwadze, zdaniem organu nadzoru opisywana uchwała w sposób istotny narusza art. 50 ust. 6 ustawy poprzez niepełną realizację upoważnienia ustawowego.
(Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody dolnośląskiego z 20 maja 2013 r., NK-N.4131.7.15.2013.GD1)
