W 2018 roku rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej wprowadziło obowiązek realizacji zajęć z orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego we wszystkich placówkach oświatowych, od przedszkoli po szkoły ponadpodstawowe. Wprowadzenie systemowego doradztwa zawodowego do edukacji stało się konieczne z wielu przyczyn. Przede wszystkim zmieniły się oczekiwania rynku pracy, do których system oświaty przestał pasować. Stało się oczywiste, że refleksja nad przyszłością i poznanie realiów biznesowych są niezbędne, by młodzi ludzie odnaleźli się w życiu zawodowym.
“Aby prawidłowo realizować działania z zakresu doradztwa zawodowego, szkoły potrzebują silnych i trwałych relacji z rynkiem pracy” - piszą autorzy rekomendacji „PowerED 2021: Doradztwo zawodowe w wyrównywaniu szans edukacyjnych”. W powstanie dokumentu zaangażowało się ponad 90 ekspertów i ekspertek - nauczycieli, samorządowców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, a także sektora przedsiębiorstw. Publikacja wskazuje konkretne działania z zakresu doradztwa zawodowego, które są możliwe do wdrożenia w każdej szkole od zaraz, w ramach obowiązującego prawa.
- Tworząc rekomendacje zależało nam na ich praktycznym wymiarze - zaznacza Marta Wrzosek, doradczyni zawodowa i pedagog z fundacji Katalyst Education, inicjatora PowerED. - Mamy nadzieję, że wypracowany przez nas materiał rozpocznie w całym kraju dyskusje między organami prowadzącymi, szkołami a rodzicami i pozwoli odkryć, jakie znaczenie doradztwo zawodowe ma dla przyszłości obecnych uczniów.
Zalecenia wypracowane przez ekspertów zostały zebrane w 5 rekomendacji:
● Przystosowanie szkół do roli lokalnych centrów doradztwa zawodowego.
● Tworzenie sieci wsparcia wokół szkół.
● Umożliwienie dzieciom i młodzieży poznania rynku pracy z bliska i od wewnątrz.
● Dostosowanie programu i metod nauczania do wymagań współczesnego świata.
● Udostępnienie indywidualnego doradztwa dla każdego ucznia.
Każda z propozycji poparta jest przykładami konkretnych działań, które mogą podjąć samorządy, firmy i szkolna społeczność, by wspierać uczniów w rozwijaniu potencjału i w zapobieganiu niepowodzeniom karierowym. Autorzy podejmują wątki związane m.in. z diagnozowaniem zasobów i talentów, samooceną uczniów, poznawaniem zawodów, budowaniem sojuszy wokół szkoły, kontekstualizacją podstawy programowej, kształtowaniem kompetencji kluczowych, a także zaangażowaniem rodziców. Autorzy rekomendacji przekonują jednak, że nie chodzi wyłącznie o realizację zajęć szkolnych, ale o traktowanie doradztwa zawodowego znacznie szerzej.
- Na co dzień rozwijamy Mapę Karier, bezpłatne narzędzie, które ułatwia i uatrakcyjnia wprowadzanie treści doradczych w szkołach. Dostrzegamy jednak wyzwanie związane z podnoszeniem prestiżu doradztwa zawodowego, z koniecznością stworzenia ram organizacyjnych i strategicznych dla wspierania młodych ludzi w projektowaniu kariery - tłumaczy Andrzej Pieńkowski z Katalyst Education, współautor dokumentu. I zachęca, by samorządy uwzględniały doradztwo zawodowe nie tylko w budowaniu lokalnej polityki oświatowej, ale także społecznej.
O tym, jakie korzyści przynosi takie podejście przekonują się kolejne gminy i powiaty. Starachowice są przykładem samorządu, który lokalne wyzwania, m.in. potrzeby pracodawców działających na lokalnym rynku, ale także depopulację, rozwiązuje przy wsparciu doradztwa zawodowego. Każdego roku Starachowice kurczą się o 300, a nawet 500 osób. Na wyjazd decydują się przede wszystkim młodzi ludzie.
- Z myślą o nich chcemy stworzyć jak najlepsze miejsca pracy, żeby powiat starachowicki był dla nich na tyle atrakcyjny, żeby nie myśleli o wyjeździe do większych ośrodków miejskich - przyznaje PIotr Ambroszczyk. - W tym wyzwaniu doradztwo zawodowe ma ogromną rolę, nie tylko na poziomie polityki edukacyjnej, ale również społecznej. Bo to, co chcemy, by działo się na poziomie szkół, w ciągu kilku lat będzie miało pozytywne skutki na rynku pracy.
---
Rekomendacje „Doradztwo zawodowe w wyrównywaniu szans edukacyjnych” opracowane przez fundację Katalyst Education można pobrać ze strony: www.power-ed.pl
Pełna treść wywiadu “Jak organ prowadzący może wspierać szkolne doradztwo zawodowe?” ze starostą starachowickim jest dostępna na blogu Mapy Karier: https://mapakarier.org/strefa-nauczyciela/blog/
Fot. A.Bednarek
