Prawo

NIK kontroluje GDDKiA

Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała wywiązywanie się przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad z obowiązków inwestora w zakresie kosztów i terminów realizacji inwestycji drogowych wynikających z umów zawartych z wykonawcami.

Najwyższa Izba Kontroli oceniłała pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości2 wykonywanie zadań przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w zakresie wywiązywania się z obowiązków inwestora przy realizacji inwestycji drogowych, w wyniku których w okresie 2008 – 2011 wybudowano 1.371,63 km dróg.

Formułując pozytywną ocenę NIK uwzględniła prawidłowe wykonywanie zadań podejmowanych dla zapewnienia właściwego przebiegu procesu inwestycyjnego.

 

Plusy

Pozytywnie oceniono przede wszystkim:

- realizację zadań dotyczących planowania inwestycji drogowych, pozyskiwania dofinansowania ze środków unijnych,

- przyjęcia do stosowania wzorca umowy o roboty budowlane wypracowanego przez Międzynarodową Federację Inżynierów Konsultantów FIDIC,

- realizację zadań związanych z prowadzeniem postępowań przetargowych o zamówienie publiczne.

 

Nieprawidłowości

Efektywność podejmowanych działań obniżały jednak stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości, polegające głównie na:

− realizacji inwestycji drogowych z naruszeniem umów o ich dofinansowanie, co skutkowało zmniejszeniem funduszy unijnych przyznanych na realizację tych inwestycji, w tym również wskutek zwrotu części otrzymanych środków,

− nierzetelnym realizowaniu postępowań przetargowych, co przejawiało się korupcjogenną dowolnością postępowania5 polegającą m.in. na takich nieprawidłowościach, jak zawarcie kontraktu budowlanego bez zabezpieczenia środków na jego realizację, nierzetelnym sprawdzeniu ceny złożonych ofert, nierzetelnym oszacowaniu wartości przedmiotu zamówienia,

− nieskutecznym nadzorze w zakresie realizowanych inwestycji drogowych, czego skutkiem były nieprawidłowości w zakresie przygotowania i wykonawstwa inwestycji ustalone w toku kontroli.

 

Ocena negatywna

Wyniki kontroli dały natomiast podstawę do negatywnej oceny pod względem legalności i rzetelności, realizacji zadań dotyczących prowadzenia ewidencji księgowej dróg. W ewidencji tej nie ujęto żadnej drogi ani wbudowanych w nie obiektów inżynierskich pozostających w zarządzie GDDKiA, w tym dróg wybudowanych w okresie objętym kontrolą.  

Prośby NIK

Najwyższa Izba Kontroli wnosi:

- pod adresem Prezesa Rady Ministrów o rozważenie możliwości wprowadzenia w ustawie Prawo zamówień publicznych definicji pojęcia „rażąco niskiej ceny”, określenia mierników do jej ustalenia oraz szczegółowego sposobu postępowania mającego na celu ustalenie, czy oferowana cena nie jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia.

Pojęcie „rażąco niskiej ceny” jest używane w ustawie Pzp, ale nie zostało w niej jednoznacznie zdefiniowane. W świetle wyników kontroli celowe jest dokonanie postulowanych zmian w ustawie Pzp, ze względu na problemy jakie zamawiający ma z ustaleniem, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia.

- pod adresem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej o podjęcie działań  – przy udziale GDDKiA – mających na celu przygotowanie nowego modelu zarzadzania projektami realizowanymi przez GDDKiA w zakresie budowy dróg publicznych, który usprawniłby proces inwestycyjny, w sposób uwzględniający zarówno interesy inwestora, jak też wykonawców.

W świetle wyników kontroli celowym jest wprowadzenie zmian zarówno na etapie wyłaniania wykonawców, jak również w umowach na wykonanie robót budowlanych oraz w sposobie realizacji tych umów. Należałoby wprowadzić wymagania dotyczące sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy, których spełnienie pozwala mu na złożenie oferty, gwarantujące, że wykonawca jest w stanie zrealizować inwestycje na warunkach finansowania ustalonych w umowie. Wprowadzony mechanizm powinien pozwalać GDDKiA na wyeliminowanie z przetargów firm, które nie dysponują odpowiednimi środkami finansowymi i nie prowadzą racjonalnej działalności. Uzasadnione jest też wprowadzenie mechanizmów wymuszających na przedstawicielach inwestora przestrzeganie obowiązujących zasad udzielania zamówień publicznych oraz terminowe wypełnianie przez nich przypisanych im obowiązków inwestora ustalonych w kontraktach, a także egzekwowanie od wykonawców realizacji wszystkich warunków kontraktów. Wskazane byłoby przy tym, ograniczyć do niezbędnego minimum wprowadzanie zmian w umowach polegających na odstępstwie do wzorca umowy FIDIC, w tym nie rezygnować z zapisów o uzasadnionej waloryzacji cen, która zmniejsza ryzyko obu stron umowy. Nie należy również ograniczać inżyniera kontraktu do roli inspektora nadzoru. Działając jako niezależny fachowiec (bez uprawnień do dokonywania zmian w warunkach kontraktu) inżynier kontraktu powinien ułatwić obu stronom umowy dojście do porozumienia w spornych kwestiach.

Ponadto mając na uwadze wyniki kontroli, wskazujące w szczególności na:

− niewyciąganie konsekwencji przewidzianych w umowie wobec wykonawców będących w ciągłej i narastającej zwłoce w terminowej realizacji robót budowlanych lub wyciąganie tych konsekwencji z dużym opóźnieniem,

− korupcjogenną dowolność postępowania,

− nierzetelne wykonywanie w procesie udzielania zamówień publicznych działań dotyczących ustalenia, czy oferty nie zawierają rażąco niskiej ceny oraz sytuacji finansowej wykonawcy,

− nieprzestrzeganie ustalonych procedur postępowania przez pracowników uczestniczących w procesach realizacji inwestycji drogowych,

−  nieujmowanie dróg w ewidencji księgowej środków trwałych.

Najwyższa Izba Kontroli wnosi do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad o:

− zapewnienie skutecznego nadzoru nad realizacją zadań inwestora w procesie wyboru wykonawców, nad egzekwowaniem postanowień umów zawartych z wykonawcami oraz nad terminowym rozpatrywaniem roszczeń,

−−ujęcie w ewidencji księgowej wszystkich dróg i obiektów mostowych będących w zarządzie GDDKiA, tak by sprawozdanie finansowe za 2012 r. było rzetelne.

TAGI: drogi,

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane