W październiku 1794 roku w bitwie z Rosjanami pod Maciejowicami dowodzeni przez Kościuszkę Polacy ponieśli klęskę. Była to jedna z najsłynniejszych bitew w polskiej historii. W jakim stopniu pamięć o tamtym wydarzeniu jest żywa w społeczności gminy Maciejowice?
Jako mieszkańcy stale pielęgnujemy tradycje związane z pamięcią o insurekcji kościuszkowskiej, o naczelniku Tadeuszu Kościuszce, o maciejowickiej bitwie. Co roku przed 10 października organizujemy obchody, których finałem jest zawsze uroczysta msza za poległych tu Polaków i uroczyste oficjalne obchody z udziałem wojska, salwą honorową, złożeniem kwiatów pod pomnikiem Kościuszki i pokazami militariów. W ramach obchodów organizujemy Rajd Kościuszkowski dla dzieci i młodzieży z terenu gminy i całego Mazowsza. Jego uczestnicy przechodzą z Korytnicy do Podzamcza, a po drodze grupy rekonstrukcyjne opowiadają i odtwarzają przebieg bitwy. Finałem rajdu jest ognisko w Podzamczu z ciekawymi atrakcjami, które przybliżają uczestnikom wiedzą o czasach insurekcji. W ramach dorocznych obchodów Towarzystwo Miłośników Maciejowic organizuje sympozja kościuszkowskie. Trzeba również wspomnieć, że mamy materialne upamiętnienia tamtych wydarzeń. Jest pomnik Tadeusza Kościuszki w parku w centrum Maciejowic, kopiec Naczelnika w Nowej Krępie, a w starym ratuszu znajduje się małe muzeum gminne. Właśnie muzeum na co dzień służy naszym szkołom, ale też przyjezdnym wycieczkom jako miejsce, gdzie organizowane są lekcje historii.
W przyszłym roku, kiedy minie 230 lat od bitwy i 155 lata od odebrania Maciejowicom praw miejskich przez rosyjskich zaborców, Maciejowice znowu staną się miastem. Jak gmina chce wykorzystać fakt odzyskania praw miejskich dla rozwoju społecznego i gospodarczego?
Przede wszystkim jest to nasz prestiżowy sukces i w pewnym sensie sprawiedliwość dziejowa. Przywrócone zostanie to, co odebrano nam po powstaniu styczniowym, kiedy to po 362 latach bycia miastem car Aleksander ukarał Maciejowice za udział w powstaniu styczniowym. Przywrócenie praw miejskich oznacza więc powrót do wielowiekowej tradycji, bo Maciejowicom te prawa się po prostu należą. Spełniamy wszystkie wymagania, mamy bogatą historię, mamy zwarty układ urbanistyczny, zabudowę typu miejskiego, rynek z zabytkowym ratuszem, infrastrukturę miejską i miastotwórcze instytucje. Należą do nich szkoły, ośrodki kultury, banki, zabytkowy kościół, ochotnicza straż pożarna wpisana do krajowego systemu ratownictwa gaśniczego. Mamy też rozwiniętą sieć drogową łączącą Maciejowice z innymi ośrodkami miejskimi.
Patrząc zaś z praktycznego punktu widzenia, będzie to ułatwienie dla pozyskiwania funduszy europejskich nie tylko tych adresowanych do obszarów wiejskich, zwiększy się zainteresowanie inwestowaniem w naszym mieście. Prawa miejskie oznaczają rozwój pod względem urbanistycznym, poprawę przestrzeni publicznej oraz podniesienie atrakcyjności Maciejowic w oczach ludzi młodych, którzy chcieliby tu zamieszkać. Z pewnością przywrócenie Maciejowicom statusu miasta będzie korzystne dla promocji walorów turystycznych. Jednym słowem liczymy, że przyczyni się to do zdynamizowania rozwoju gminy. Bardzo liczymy też na nowy most na Wiśle.
Starania o przywrócenie praw miejskich podjęliśmy w 2022 roku zainspirowani pytaniem z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. 30 stycznia bieżącego roku Rada Gminy Maciejowice podjęła uchwałę o przeprowadzeniu konsultacji społecznych z mieszkańcami, które wypadły bardzo dobrze. 97 proc. mieszkańców Maciejowic i 93 proc. mieszkańców 36 sołectw opowiedziało się za przywróceniem praw miejskich miejscowości gminnej. W marcu złożyliśmy wniosek do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, a 27 lipca Rada Ministrów podjęła w pozytywną decyzję, zaś rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw trzy dni później.
Czy w związku z odzyskaniem praw miejskich planowane są jakieś specjalne imprezy?
Maciejowice staną się miastem od 1 stycznia 2024 roku, dlatego planujemy zorganizowanie plenerowego sylwestra na rynku w Maciejowicach. Będzie koncert, poczęstunek, różne atrakcje, a o północy planujemy wspólny toast dla gości i mieszkańców oraz pokaz fajerwerków i następnie wspólną zabawę. Generalnie cały rok 2024 będzie Rokiem Obchodów Jubileuszu Odzyskania Praw Miejskich miejscowości Maciejowice.
W jakim stopniu na gospodarkę lokalną wpływają dwa czynniki – Wisła stanowiąca zachodnią granicę gminy oraz bliskość Warszawy i dobre połączenie ze stolicą?
Gmina położona jest w Dolinie Środkowej Wisły i jej zachodnią granicą jest rzeka. Mamy więc wyjątkowo atrakcyjne przyrodniczo i krajobrazowo tereny, a że są to tereny rolnicze, mogą służyć jako obszar rozwiniętej agroturystyki. Same grunty, mady wiślane, sprzyjają wydajnej produkcji rolnej, która jest znaczącą dziedziną naszej gospodarki. Z kolei bliskość Warszawy i dobre połączenie drogowe ze stolicą trasą nadwiślańską zapewniające dojazd do Warszawy w ciągu godziny ułatwia mieszkańcom podejmowanie tam pracy. Bardzo wiele osób korzysta z tej szansy. Warto podkreślić, że mamy równie niedaleko do Dęblina i do Puław. Oprócz możliwości zdobywania przez mieszkańców pracy poza gminą dobre połączenie, bo niedaleko od Maciejowic przebiega też trasa S17, powinno sprzyjać lokowaniu u nas biznesu. W ostatnim czasie gmina bardzo się rozwinęła pod względem infrastruktury niezbędnej dla przedsiębiorczości. W ostatnim czasie wybudowaliśmy kosztem 7 milionów złotych nową oczyszczalnię ścieków, przeszło 25 mln zainwestowaliśmy w budowę dróg, dzięki tym środkom wybudowaliśmy 54 odcinki drogowe. Kolejne drogi remontowane będą w najbliższej przyszłości, bo na przyszły rok przewidzieliśmy na ten cel ponad 8 mln złotych. Udało nam się też w pełni zwodociągować gminę, dokończyliśmy rozbudowę kanalizacji w Maciejowicach i rozbudowujemy ją w kilku sołectwach. To tworzy dobre warunki rozwoju. W tym celu prowadzimy negocjacje z potencjalnymi inwestorami, którzy coraz chętniej z nami rozmawiają.
W 2020 roku rada gminy przyjęła strategię na lata 2021–2030. Jakie główne cele postawione zostały w tym dokumencie i jak wygląda ich realizacja?
Dokument ten jest dla nas drogowskazem, co chcemy i powinniśmy zrobić. Określa kierunek nastawiony na rozwój oraz na usuwanie dotychczas istniejących barier w rozwoju infrastruktury, szczególnie zakończenie wodociągowania, zagospodarowanie odpadów płynnych, modernizacja oczyszczalni ścieków, budowa i modernizacja dróg, co działo się w tej kadencji. Udało nam się urealnić sieć szkolną na terenie gminy. Zamknęliśmy dwie małe szkółki, w których nie było już dzieci, za to rozbudowaliśmy dawno niemodernizowane duże placówki w Samogoszczy i Maciejowicach. To w ogromnym stopniu poprawiło warunki i jakość nauczania dzieci. Bardzo nas cieszy, że udało się doprowadzić do pełnego zabezpieczenia ludności przed powodzią. Wody Polskie, które były inwestorem, wybudowały brakujący odcinek 8 kilometrów wałów. Zadanie to wykonane zostało w dwóch etapach: pierwszy w latach 2021–2022 – ponad 3 km – za 15 mln zł, drugi – 4,7 km – w ubiegłym roku za 25 mln zł. Środki na ten cel pochodziły z unijnego programu „Dostosowanie do zmian klimatu” Obecnie cała gmina na długości 26 kilometrów ma zmodernizowane zabezpieczenie przeciwpowodziowe.
Jaką rolę dla realizacji strategicznych celów rozwoju miały ostatnio prowadzone rządowe programy wsparcia gmin?
Polski Ład, Program Inwestycji Strategicznych, Fundusz Rozwoju Dróg oraz Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych miały ogromne znaczenie dla realizowanych przez nas zadań. Dzięki nim mogliśmy nadrobić wiele zaległości w dziedzinie infrastruktury, bo poprzednio nie mieliśmy na to pieniędzy. Zwodociągowanie gminy, budowa oczyszczalni, rozwój drogownictwa, modernizacja szkół, budowa nowego urzędu gminy – to przykładowe korzyści osiągnięte z tych programów. Dzięki nim gmina się rozwinęła i jest dzisiaj bardzo przyjazna jako miejsce zamieszkania oferujące wysoką jakość życia oraz atrakcyjna dla lokowania inwestycji.
Spodziewa się pan, że takie lub podobne programy rządowe będą realizowane w przyszłości?
Trudno mi odpowiedzieć na to pytanie, ale byłoby dobrze, gdyby podobne programy były realizowane, bo w naszej oraz w innych gminach jest jeszcze wiele do zrobienia, aby w pełni nadrobić zaległości. Dzięki tym programom nastąpił duży rozwój Polski samorządowej, w szczególności można było zrealizować duże inwestycje, na które gmin nigdy nie było stać. Otrzymaliśmy dostęp do bardzo dużych środków, dzięki czemu można było kompleksowo wykonywać zadania inwestycyjne, zamiast ciągnąć je latami, albo w ogóle nie podejmować się ich wykonania.
