Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie nadania nazwy ulic. W § 1 pkt 2 napisano, że drodze wojewódzkiej we wsi B nadaje się nazwę S. Uchwałę zakwestionowali mieszkańcy wsi B.1 w skargach do WSA (wiele jednobrzmiących skarg). W ich uzasadnieniu wskazali, że zostali pozbawieni, czy w to w formie bezpośredniej (referendum lokalne) czy też pośredniej (poprzez własnego radnego) wpływu na tworzenie prawa lokalnego. Okazało się bowiem, że przy okazji zmiany nazwy ulicy we wsi radni uporządkowali też przy okazji ewidencję budynków w gminie, przez co wspomniana zmiana nazwy ulicy wpłynęła na część mieszkańców wsi B.1, mających miejsce zamieszkania w obrębie ewidencyjnym miejscowości B.
W ocenie sądu, analiza procedury podjęcia zaskarżonej uchwały prowadzi do konkluzji o istotnych naruszeniach prawa mogących mieć wpływ na interes prawny skarżących. Główny zarzut skargi sprowadzał się do kwestii pominięcia skarżących w przeprowadzonych konsultacjach społecznych w związku z nadaniem nazw ulic w miejscowości B.
W orzecznictwie wielokrotnie wypowiadano się w przedmiocie udziału mieszkańców społeczności lokalnej w procesie nadania nazw i zmiany ulic. W tym zakresie pojawiły się dwa rozbieżne stanowiska, wskazujące, że z jednej strony przepisy nie nakładają na rady gmin obowiązku przeprowadzenia konsultacji w procesie nadania lub zmiany nazwy ulicy (zob. m.in. wyrok WSA w Olsztynie z 14 sierpnia 2009 r. sygn. akt II SA/Ol 176/09), z drugiej, że z uwagi na istotny wpływ na funkcjonowanie gminy i warunki życia jej mieszkańców i zaspokajanie ich potrzeb, takie konsultacje powinny mieć miejsce (zob. wyroki WSA w Lublinie z 16 grudnia 2004 r., sygn. akt III SA/Lu 487/04 i z 6 grudnia 2011 r., sygn. akt IIISA/Lu 321/11).
Zdaniem sądu, biorąc pod uwagę treść przepisów regulujących ustrój samorządu terytorialnego oraz art. 3 ust. 1 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego, na który powołują się skarżący, należy uznać, że nadanie nazwy ulicy należy do istotnych zagadnień mających wpływ na funkcjonowanie społeczności lokalnej, w związku z czym zasadne jest przeprowadzenie odpowiednich konsultacji z mieszkańcami.
Podkreślenia wymaga, że w niniejszej sprawie konsultacje społeczne zostały przeprowadzone, jednak w sposób nieprawidłowy. Sąd wskazał, że co prawda nie ma regulacji prawnej, która wprost nakładałaby na władze samorządowe obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych w sprawie nadania nazwy ulicy, jednak organ decydujący się na ich przeprowadzenie powinien to uczynić w sposób zgodny z prawem, z poszanowaniem praw wszystkich mieszkańców i podmiotów, których ewentualna uchwała będzie dotyczyć.
Konsultacje zostały przeprowadzone jedynie z mieszkańcami sołectwa – miejscowości B., zaś nie odnosiły się do mieszkańców sołectwa – miejscowości B.1, których nieruchomości są położone w obrębie ewidencyjnym miejscowości B. To właśnie ci mieszkańcy byli skarżącymi w niniejszej sprawie, a zatem słusznie wskazali w skargach, że nie brali udziału w jakichkolwiek konsultacjach związanych z nadaniem nazw ulic. Pominięcie przez wójta konsultacji z grupą mieszkańców, względem których uchwała w przedmiocie nadania nazwy ulicy bezpośrednio oddziałuje – czy to poprzez zmianę adresu, konieczność wymiany dokumentów czy danych w innych rejestrach – niewątpliwie stanowi, zdaniem sądu, naruszenie wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP zasady równości wobec prawa – wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Zasada równości polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez różnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących.
W realiach niniejszej sprawy, organ nie potraktował równo mieszkańców miejscowości B.1, których nieruchomości są położone w obrębie ewidencyjnym miejscowości B., z mieszkańcami miejscowości B., bowiem pominęły ich w przeprowadzonych konsultacjach.
W konsekwencji należy przyjąć, że pominięcie części mieszkańców oraz osób prawnych, których bezpośrednio dotyczyła zakwestionowana część uchwały w przedmiocie nadania nazwy ulicy oraz brak analizy skutków finansowych, jakie niesie ze sobą podjęcie uchwały dla tych mieszkańców, w szczególności prowadzących działalność gospodarczą, stanowi istotne naruszenie prawa – art. 32 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 5a ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 3 ust. 1 EKSL.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 13 grudnia 2022 r., sygn. akt II SA/Bk 551/22
