M.B. użytkował grunty rolne stanowiące własność powiatu, którego był radnym na podstawie umowy dzierżawy. Wojewoda wzywał radę powiatu do podjęcia uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego. Wskutek bezskuteczności wezwania wojewoda zarządzeniem zastępczym stwierdził wygaśnięcie mandatu radnego powiatu wskutek naruszenia zakazu, przewidzianego w art. 25b ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowy, który stanowi, że radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia powiatu, w którym radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności. Radny złożył skargę na powyższe zarządzenie zastępcze wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Sąd skargę oddalił.
Dzierżawienie gruntów rolnych to działalność gospodarcza
W uzasadnieniu sąd zgodził się z organem nadzoru, iż samo tylko dzierżawienie gruntów rolnych będących własnością jednostki samorządu terytorialnego wystarczy do uznania, że radny prowadzi działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia tej jednostki. Nietrafne, według sędziego, pozostaje tutaj kwestionowanie przez skarżącego kwalifikacji użytkowania tych gruntów na cele działalności rolniczej jako działalności gospodarczej. Zdaniem sądu do uznania, że radny prowadzi działalność gospodarczą w takim wypadku nie ma znaczenia, czy uprawia on dzierżawione działki i czy przynosi mu to realny dochód.
Pogląd, że działalność wytwórcza w rolnictwie ma charakter działalności gospodarczej ugruntowany jest w orzecznictwie sądowoadministracyjnym oraz zaakceptowany przez Trybunał Konstytucyjny (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 czerwca 1994 r., K 30/98, OTK ZU 1999 r. nr 5, poz. 103). Skoro ustawy samorządowe nie definiują pojęcia działalność „gospodarcza”, konieczne jest odwołanie się do ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zdaniem WSA działalność wytwórcza w rolnictwie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w art. 2 tej ustawy. Działalność gospodarczą przepis ten charakteryzuje jako zarobkową oraz wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Cechy te ma prowadzenie gospodarstwa rolnego.
Rolnik nie może być radnym?
Zdaniem WSA w Krakowie prowadzenie gospodarstwa rolnego, charakteryzujące się przymiotami wskazanymi w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, z wykorzystywaniem gruntów rolnych wydzierżawionych od powiatu (w tym również poddzierżawionych), w której radny uzyskał mandat, a będących jego mieniem, jest prowadzeniem działalności gospodarczej, o której mowa w art. 25b ust. 1 i 2 ustawy o samorządzie powiatowym. Bez znaczenia pozostaje fakt użyczenia gruntu synowi przez skarżącego, skoro to właśnie skarżący we własnym imieniu występował o płatności bezpośrednie w stosunku do tych działek. Płatności takie może uzyskać jedynie faktyczny użytkownik gruntu, niezależnie od istnienia i rodzaju tytułu prawnego do tego gruntu. Ponadto sam skarżący stwierdził, że jest użytkownikiem tych działek na posiedzeniu komisji rady powiatu.
W konsekwencji powyższych ustaleń prawidłowo sąd przyznał rację organowi nadzoru, który stwierdził, że doszło do naruszenia przez skarżącego ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonej w odrębnych przepisach działalności, tj. działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia powiatu.
