Zgodnie z art. 6ka ust. 1, 2 i 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: ucpg) w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, podmiot je odbierający przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości. W dalszej kolejności wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, wszczyna postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Następnie organ określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 3b ucpg, za rok, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3.
W sprawie rozpatrywanej przez WSA podmiot odbierający odpady stwierdził, że nie są one segregowane. Na dowód wykonano 16 października 2020 r. dokumentację fotograficzną, dołączoną do pisma z 30 października 2020 r. Na wykonanych fotografiach widoczne jest zmieszanie odpadów różnych frakcji – szkło, papier, plastik oraz odpady organiczne oraz umieszczenie ich w pojemnikach przeznaczonych do selektywnej zbiórki (oznakowanych kolorem niebieskim z napisem, że przeznaczone są do zbiórki papieru). Na pojemniku podmiot odbierający odpady umieścił informację o stwierdzonej niewłaściwej segregacji (czerwona naklejka).
Sąd rozpatrując sprawę przypomniał, że w uzasadnieniu projektu ustawy z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, zawartym w druku sejmowym nr 3495 z 5 czerwca 2019 r., wskazano, że w przepisach dodano art. 6ka, który wprowadza odpowiednio sankcje za nieprzestrzeganie przepisu dotyczącego obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Zmiana zakłada, że niedopełnienie przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie będzie skutkowało zgłoszeniem tego faktu przez podmiot odbierający odpady komunalne do gminy, która w drodze decyzji nałoży na właściciela danej nieruchomości wyższą stawkę opłaty za odbiór odpadów komunalnych za miesiąc lub miesiące, w których nastąpiło naruszenie obowiązku ustawowego. Niedopełnienie obowiązku selektywnego zbierania odpadów dotyczy tych właścicieli nieruchomości, którzy nie chcą selektywnie zbierać odpadów i np. notorycznie w pojemnikach na odpady zmieszane umieszczają odpady, które powinny być gromadzone selektywnie w pojemnikach na papier, metale i tworzywa sztuczne, szkło oraz odpady ulegające biodegradacji. Nie dotyczy to natomiast sytuacji, kiedy w wyniku pomyłki o charakterze incydentalnym dany odpad zostanie zdeponowany do nieodpowiedniego pojemnika.
Sąd uznał dalej, że wprawdzie nie można się zgodzić z poglądem M. Bursztynowicza (Praktyczne problemy przy ustalaniu i wnoszeniu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi – Lex/el 2019), że nie można wydać decyzji, o której mowa w art. 6ka ucpg, właścicielowi nieruchomości, który nie wykonuje obowiązków przez okres krótszy niż miesiąc/rok, niemniej jednak rację ma ten autor wywodząc, że jednorazowe zgłoszenie o niesegregowaniu śmieci trudno uznać za niedopełnienie obowiązku, o którym mowa w tym przepisie.
W niniejszej sprawie podmiot świadczący usługę odbioru odpadów komunalnych jednorazowo stwierdził niewłaściwą segregację, co nie może skutkować obciążeniem sankcyjną opłatą za wywóz odpadów.
Nasuwa się jednak potrzeba ogólnego wskazania, jaką liczbę stwierdzonych przypadków niesegregowania odpadów można uznać za uporczywe nieprzestrzeganie zasady segregacji odpadów, skutkujące nałożeniem sankcyjnej stawki za świadczoną usługę wywozu. W ocenie sądu, nie można wskazać takiej liczby przypadków bez znajomości tego, z jaką częstotliwością świadczona jest ta usługa. Możliwość stwierdzenia notoryczności nierealizowania obowiązku segregacji odpadów jest uzależniona od częstotliwości wywozu odpadów. W przypadku niewielkich nieruchomości, w których usługa wywozu odpadów świadczona jest raz w tygodniu, nawet sporadyczne stwierdzenie niewłaściwej segregacji może skutkować zastosowanie stawki sankcyjnej. W przypadku dużych nieruchomości wywóz, szczególnie niektórych kategorii odpadów, następuje z dużą częstotliwością. W takim przypadku dla stwierdzenia uporczywości niewłaściwej segregacji należy udokumentować odpowiednio więcej takich przypadków, szczególnie gdy przypadków tych nie udokumentowano w krótkich przedziałach czasowych, ale dzieliły je kilkudniowe okresy, w których nie udokumentowano nieprawidłowości.
Reasumując, organ jest uprawniony do obciążenia wyższą opłatą za gospodarowanie odpadami, jeżeli podmiot zobowiązany notorycznie narusza deklarowany obowiązek segregacji.
Wyrok WSA w Gdańsku z 20 kwietnia 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 73/22
