Rankingi i raporty W samorządach

Ranking zmian zadłużenia jednostek samorządowych

Wśród dużych miast największy spadek zadłużenia zaobserwowaliśmy w Poznaniu i Świnoujściu. Na przeciwnym biegunie znajduje się gmina Ostrowice, która na skutek gigantycznego zadłużenia została zlikwidowana. Jest także powiat gorzowski, który od 2015 objęty jest postępowaniem naprawczym i korzysta z pożyczki z budżetu państwa oraz miasto Byczyna, które nie korzysta na razie z pożyczki naprawczej, ale problem nagłego wzrostu zadłużenia wywołuje tam od dłuższego czasu wielkie emocje.

Sprawdziliśmy, jak zmienił się poziom długu samorządów w latach 2014–2017. Na górnych pozycjach rankingu umieściliśmy samorządy, w których ten przyrost był relatywnie najwyższy, na dole te, gdzie zadłużenie udało się w największym stopniu zmniejszyć.

Jako punkt początkowy rankingu wybraliśmy rok 2014. – To moment, w którym poziom zadłużenia samorządów w skali kraju był najwyższy. A jednocześnie to początek poprzedniej kadencji samorządowej. Poziom zadłużenia na koniec 2014 roku (wyrażony jako procent budżetu każdej JST) porównujemy z zadłużeniem na koniec 2017 r. Innymi słowy pytamy o to, jak w poszczególnych gminach, powiatach i województwach zmieniał się poziom długu. Wartości ujemne wskaźnika oznaczają spadek (wyrażony w punktach procentowych), a wartości dodatnie – wzrost zadłużenia (także w punktach proc.) – tłumaczą autorzy zestawienia prof. Paweł Swianiewicz i dr Julita Łukomska, z Uniwersytetu Warszawskiego.

Przykładowo, jeśli w jakiejś gminie wskaźnik zadłużenia na koniec 2014 roku wynosił 51 proc., a pod koniec 2017 r.  39 proc., to wartość naszego wskaźnika wynosi -12. Pytamy więc, w których samorządach zadłużenie spadało najszybciej w trakcie ostatniej kadencji, a w których wzrastało. – W pewnym sensie ten ranking jest niesprawiedliwy – jeśli jakiś samorząd w ogóle nie był zadłużony na początek badanego okresu, to nie miał szans na poprawę wskaźnika. Ale nie chodzi nam o rozdawanie nagród, a o przyjrzenie się temu, jak ogólna tendencja ograniczania zadłużenia samorządów zauważalna w skali kraju robi się zróżnicowana, kiedy zejdziemy na poziom poszczególnych jednostek samorządowych – dodają autorzy rankingu.

Jak wyglądają wyniki rankingu? W ponad 200 samorządach zadłużenie spadło o ponad 20 punktów procentowych, a w pięciu o ponad 40.  Wśród dużych miast największy spadek zaobserwowaliśmy w Poznaniu i Świnoujściu. O ponad 15 punktów proc. zadłużenie zmniejszył też Gdańsk i Bydgoszcz. Wśród mniejszych miast o niemal 50 punktów proc. zadłużenie zmniejszył Pisz, o ponad 40 proc. Koniecpol, a o 30 pproc. Krotoszyn.

Na przeciwnym biegunie mamy 24 samorządy, w których wzrost zadłużenia w trakcie ostatniej kadencji wyniósł ponad 20 punktów procentowych. W kilku miał wymiar katastrofalny. Wśród tych kilku znajduje się bardzo znana gmina Ostrowice, która na skutek gigantycznego zadłużenia została zlikwidowana. Jest także powiat gorzowski, który od 2015 objęty jest postępowaniem naprawczym i korzysta z pożyczki z budżetu państwa. Miasto Byczyna (woj. opolskie) z kolei nie korzysta na razie z pożyczki naprawczej, ale problem nagłego wzrostu zadłużenia wywołuje tam od dłuższego czasu wielkie emocje (radni nie chcieli się zgodzić na zatwierdzenie budżetu na rok 2018, a RIO zgłosiła zastrzeżenia do sprawozdania z wykonania budżetu za rok 2017). Dość znacznie w ostatnich kilku latach zadłużało się też Krosno i Zabrze (ok. 21 pproc. w górę), a z mniejszych miast Łańcut, Lubycza Królewska i Szprotawa.

 

Co pokazuje ranking
W rankingu prezentujemy nie poziom zadłużenia, ale wielkość jego zmiany wyrażoną w punktach procentowych. A konkretnie – poziom zadłużenia na koniec 2014 roku (wyrażony jako procent budżetu każdej JST) porównujemy z zadłużeniem na koniec 2017 r. Wartości ujemne wskaźnika oznaczają spadek (wyrażony w punktach procentowych), a wartości dodatnie – wzrost zadłużenia (także w punktach proc.).

Ranking do pobrania 

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane