Projekt ustawy przygotowanej przez grupę posłów PO zawiera zmiany w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm.) dotyczące obowiązków gminy w zakresie planowania i finansowania oświetlenia dróg publicznych, ulic, placów, miejsc publicznych, dróg rowerowych oraz chodników zlokalizowanych w granicach pasów drogowych dróg publicznych (Druk nr 3232). Jest już po pierwszym czytaniu w komisjach, które zaproponowały przyjąć go bez poprawek.
Autorzy projektu przedstawili na ostatnim posiedzeniu połączonych Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej skalę problemu. Przepisy obecnie obowiązującego art. 18 ustawy Prawo energetyczne kwalifikują do zadań własnych gminy finansowanie oświetlenia m.in. dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy w tym dróg ponadlokalnych nawet krajowych z wyłączeniem płatnych odcinków autostrad. Obowiązek ten pociąga za sobą wysokie koszty dla ponad 1,4 tys. gmin, tj. ok 60 proc. gmin. Posłowie szacują wartość kosztów na kwotę 80 mln zł rocznie.
Obecnie obowiązujący artykuł 18 ustawy Prawo energetyczne powstał w wyniku wprowadzenia zmian ustawy do ustawy, które zostały wprowadzone nowelizacją z dnia 13 listopada 2003 r. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80 poz. 526 z późn. zm.). Art. 61 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego rozszerzył obowiązek finansowania oświetlenia dróg publicznych przez gminy z dróg będących własnością gminy do wszystkich dróg znajdujących się na terenie gminy, z wyłączeniem autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych.
W poprzednim stanie prawnym finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg także należało do zadań własnych gmin, ale jedynie w odniesieniu do tych dróg, które znajdowały się na terenie gminy i których gmina była zarządcą. Oświetlenie dróg nie będących w zarządzie gminy finansowane było z budżetu państwa.
W projekcie nowelizacji przewidziano podział obowiązków finansowania oświetlenia dróg pomiędzy gminy oraz Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Gminom pozostałoby finansowanie dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich na terenie gminy. Natomiast w przypadku oświetlenia dróg krajowych obowiązki podzielono.
Za planowanie i finansowanie oświetlenia autostrad, dróg ekspresowych i innych dróg krajowych poza terenem zabudowy, służących do zaspokajania potrzeb ponadlokalnych, odpowiadałaby GDDKiA. W przypadku dróg krajowych innych niż autostrady i ekspresówki do gmin należałoby finansowanie oświetlenia odcinków tych dróg w granicach terenu zabudowy oraz części dróg krajowych przeznaczonych do ruchu pieszych lub rowerów, wymagających odrębnego oświetlenia.
