Rada miejska na podstawie art. 5c ust. 2 i 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym podjęła uchwałę w sprawie powołania miejskiej rady seniorów i nadania jej statutu. Skargę na uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wniósł wojewoda. Zarzucił istotne naruszenie prawa, tj.:
1. art. 5c ust. 4 usg – poprzez wprowadzenie do statutu cenzusu wiekowego dla kandydatów. Ustalono, że kandydatami na członków rady mogą być wyłącznie osoby, które do dnia zgłoszenia ukończyły 60. rok życia i zamieszkują na terenie miasta;
2. art. 5c ust. 5 pkt 2 usg – poprzez ustalenie w statucie otwartego katalogu zakresu działalności miejskiej rady seniorów, zadań przewodniczącego tej rady oraz sekretarza rady;
3. art. 5c ust. 5 pkt 3 usg – poprzez ustalenie, że kadencja rady seniorów może trwać dłużej niż kadencja rady gminy, na terenie której funkcjonuje ta rada.
Sąd przyznał rację wojewodzie i stwierdził nieważność uchwały. Odnosząc się do poszczególnych zarzutów skargi wyjaśnił – odnośnie punktu 1 – że zgodnie z art. 5c ust. 4 usg rada seniorów składa się z przedstawicieli osób starszych oraz przedstawicieli podmiotów działających na rzecz osób starszych, w szczególności przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku. Z przepisu tego nie wynika, że gminna rada seniorów składa się wyłącznie z „seniorów”, „osób starszych”, czy osób, które ukończyły określony rok życia. Wymogu osiągnięcia określonego wieku nie można zatem odnosić do legitymacji biernej, a więc do osoby, która ma być członkiem rady, a do legitymacji czynnej. Do uchwałodawcy należy określenie trybu wyboru członków gminnej rady seniorów tak, aby zapewnić osobom starszym realną możliwość wyboru własnych przedstawicieli.
Sąd dodał, że nie można stwierdzić, że w pojęciu „kryteriów wyboru” w rozumieniu art. 5 ust. 5 pkt 1 usg mieści się wprowadzenie „kryterium wieku”, tj. ukończenia 60. roku życia dla wszystkich kategorii kandydatów na członków rady seniorów, jak to zostało określone w statucie.
Odnośnie punktu 2 sąd wskazał, że regulacje statutu służące określeniu celów, obszarów działania i zadań rady seniorów podjęte zostały z przekroczeniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 5c ust. 5 pkt 2 usg. „Zasady działania”, o których stanowi ten przepis, nie mogą być interpretowane w ten sposób, że organ stanowiący gminy może wskazać cele, obszary działania i zadania rady seniorów oraz sposoby ich realizacji. Przepis art. 5c ust. 3 usg precyzyjnie wskazuje, że rada seniorów ma charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny, stanowiąc tym samym o zasadniczych kierunkach jej funkcjonowania.
Ponadto sąd uznał, że określenie w formie katalogów otwartych zadań przewodniczącego rady seniorów oraz sekretarza, o czym świadczy użycie w przepisach statutu sformułowania „w szczególności”, powoduje, że regulacje te są nieostre i budzą wątpliwości interpretacyjne co do zakresu kompetencji. Może to, zdaniem sądu, w istotny sposób wpływać na działalność rady seniorów i realizację przez nią funkcji konsultacyjnych, doradczych i inicjatywnych (art. 5c ust. 3 usg). Stanowi to nieprawidłowe wypełnienie delegacji ustawowej zawartej w art. 5c ust. 5 pkt 2.
Na koniec sąd odniósł się do regulacji, zgodnie z którą kadencja rady seniorów trwa 4 lata, licząc od dnia powołania jej członków. Rada nie przewidziała żadnych innych regulacji, które umożliwiałyby powiązanie długości kadencji rady seniorów z kadencją rady w taki sposób, jak tego wymaga art. 5c ust. 5 pkt 3 usg. Sposób sformułowania przepisu statutu wskazywał tymczasem, że umożliwiono kontynuowanie działalności rady seniorów po zakończeniu kadencji organu stanowiącego gminy.
Wyrok WSA w Łodzi z 28 maja 2024 r., sygn. akt III SA/Łd 124/24
