Dostęp do archiwalnych wydań „Wspólnoty” możliwy jest tylko dla zalogowanych prenumeratorów.
Jeżeli chcesz otrzymać dostęp napisz do nas: m.hac@municipium.com.pl
Nr 11/1381 - czerwca 3, 2023
Zamów prenumeratę już dzisiaj.
dr hab. Dawid Sześciło*
Indeks Samorządności. Centralizacja kroczy coraz śmielej
Nie ma obszaru, w którym siła i samodzielność polskiego samorządu lokalnego nie osłabiłyby się od 2014 roku. Pogorszyła się nie tylko kondycja finansowa i autonomia zadaniowa, ale także wpływ JST na politykę władz centralnych oraz środowisko prawno-ustrojowe. To wszystko dokumentuje pierwsza edycja Indeksu Samorządności Fundacji im. Stefana Batorego.
Bartosz Klimas
Wójtowie w Warszawie
Krzysztof Iwaniuk, przewodniczący ZGW RP, przedstawił sprawozdanie merytoryczne z działalności związku. Istotną częścią Zgromadzenia Ogólnego były też debaty z udziałem minister Anny Moskwy i wiceministra Sebastiana Skuzy.
10 miliardów to za mało
Pięć ogólnopolskich organizacji samorządowych zaproponowało kompromisowe rozwiązanie dotyczące podziału 10 mld zł, które mają być przekazane jako częściowa rekompensata ubytku w dochodach z PIT w wyniku wprowadzenia Polskiego Ładu. Wnioskują też o zwiększenie kwoty.
Pstryczek od rządu, czyli nasz drogi prąd
Unia Metropolii Polskich oraz Związek Miast Polskich kontynuują kampanię informacyjną rozpoczętą spotem „Nasze drogie ciepło”. Teraz pokazały dwa nowe: „Pstryczek od rządu, czyli nasz drogi prąd” oraz „Pstryczek od rządu i po kasie”.
Rozmawia: Janusz Król
Sołtys musi czuć się gospodarzem w swojej wsi
Powinien samodzielnie dysponować pieniędzmi, aby zapewnić bieżące funkcjonowanie sołectwa, by mógł kupić paliwo do kosiarki, jakąś zieleń, niezbędne rzeczy. Może organizować imprezy, spotkania i wydarzenia sportowe służące integracji. Oczywiście, większe przedsięwzięcia realizuje gmina, ale sołtysi aktywnie uczestniczą w planowaniu tych zadań – mówi Dariusz Strugała, burmistrz Jaraczewa.
Sławomir Bukowski
Opłaty śmieciowe są zmorą gmin
Przewlekłe egzekwowanie deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowania odpadami komunalnymi, nieprawidłowo i nieskutecznie prowadzone postępowania wobec osób zalegających z opłatami, niekompletne informacje o liczbie właścicieli nieruchomości – kontrolerzy NIK w kilku gminach aż złapali się za głowy.
Maksymilian Galon, Michał Dulak
Szybka ścieżka
Design Sprint może być skuteczną metodą rozwiązywania złożonych problemów w samorządzie. Przedstawiamy przykład z Niepołomic.
dr Bartosz Wilk*
Raport o stanie JST i wotum zaufania
Czerwiec to czas wyzwań związanych z instytucją raportu o stanie JST. Dobiegająca końca samorządowa jest pierwszą, w której co roku organ wykonawczy przedstawia taki raport. Debatują nad nim radni oraz mieszkańcy. Uwieńczeniem jest głosowanie przez radnych nad wotum zaufania dla organu wykonawczego. Właśnie ten aspekt jest powodem sporów, znajdujących czasem zakończenie w sądzie. Co wynika z rozstrzygnięć?
Piotr Brogowski
Wypowiedzenie umowy quoad usum
Członkowie niektórych wspólnot mieszkaniowych mogą być zaskoczeni informacją, że od lat są stronami quoad usum, czyli umowy o czasowym podziale nieruchomości do korzystania. Przewiduje ona, że wszyscy, bądź niektórzy, współwłaściciele mieszkań będą uprawnieni do korzystania, z wyłączeniem innych współwłaścicieli, z określonych części nieruchomości wspólnej.
Dominik Krzysztofowicz
Majowe posiedzenie Komitetu Regionów
Na 155. posiedzeniu plenarnym Europejskiego Komitetu Regionów samorządowcy dyskutowali o przyszłości polityki spójności, przygotowaniu miast i regionów na sytuacje kryzysowe, bezrobociu, niedoborach wody oraz problemie suszy. Z przemówieniem w wystąpił prezydent Ukrainy.
Dotacje unijne na transport i OZE
Samorząd województwa łódzkiego środki przewidziane w swoim programie regionalnym planuje przeznaczyć między innymi na projekty służące transformacji energetycznej, na transport zbiorowy i rewitalizację miast.
Sławomir Bukowski
Transport – kosztowny, ale przez mieszkańców oczekiwany
W mniejszych miastach warto organizować komunikację bezpłatną. Należy jednak precyzyjnie wyważyć oczekiwania społeczne i możliwości budżetu. Takie konkluzje popłynęły z konferencji „Porozmawiajmy o samorządzie”, zorganizowanej 18 maja w podwarszawskim Pruszkowie.
Lubuskie: Odrze znów grozi katastrofa
– Dziękuję uczestnikom Marszu dla Odry za waszą determinację – mówiła marszałek Elżbieta Anna Polak w Cigacicach podczas panelu „Żywa Odra”. Samorządowcy zapowiadają, że nie pozwolą zamieść groźby katastrofy pod dywan.
Kraków: zielone torowisko tramwajowe do Mistrzejowic
Zarząd Dróg Miasta Krakowa zaprezentował plany zagospodarowania zieleni wokół nowej linii – odporne na miejskie warunki nasadzenia, zielone torowisko oraz przystanki.
Mateusz Górski
Wodorowa transformacja Sanoka
Hydro Sanok to pierwsza w Polsce samorządowa spółka wodorowa. Jej zadaniem jest całkowita transformacja systemu energetycznego miasta z udziałem OZE i odnawialnego wodoru. Projekt obejmuje budowę własnych źródeł wytwórczych energii elektrycznej – farm fotowoltaicznych, magazynu energii i ciepła, instalacji do elektrolizy wodoru, stacji tankowania wodoru i szybkiego ładowania pojazdów elektrycznych.
Wołomin: dron pomaga ujawniać składowiska niebezpiecznych odpadów
Na terenie jednej z prywatnych firm zauważono setki pojemników typu mauzer. Odkrycia dokonała straż miejska, która patroluje teren gminy z użyciem drona.
Koszalin: to będzie jeden z najładniejszych dworców w Polsce
Ma być supernowoczesny, komfortowy i ekologiczny. Polskie Koleje Państwowe S.A. podpisały umowę z wykonawcą prac budowlanych.
Barbara Tomaszewska
Urlop rodzicielski i zasiłek macierzyński po zmianach. Przepisy przejściowe
Weszły w życie przepisy wprowadzające zasadę work-life balance. Nowelizacja kodeksu pracy wprowadziła zmiany między innymi w urlopach rodzicielskich i zasiłkach macierzyńskich. Co jednak z pracownikami przebywającymi na takich urlopach i zasiłkach w momencie wejścia w życie zmiany? Wyjaśniamy, czy również oni skorzystają z nowych uprawnień.
Burmistrz oskarżył dziennikarza o zniesławienie
Dziennikarz stanął w obronie interesu społecznego i zajął się ważnym tematem niewykreowanym przez niego, a przez burmistrza, który łączył stanowisko publiczne i prywatne, co prowadziło do konfliktu interesów. Taka sytuacja wymagała kontroli w kontekście jawności życia publicznego. Dlatego Sąd Najwyższy uniewinnił dziennikarza oskarżonego o zniesławienie.
Kryterium przydziału mieszkania socjalnego
Organ uchwałodawczy może określić kryteria wyboru osób, którym przysługiwać będzie pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu z zasobu mieszkaniowego gminy. Powinny one jednak ograniczać się do oceny wysokości dochodu gospodarstwa domowego i warunków zamieszkiwania kwalifikujących wnioskodawcę do ich poprawy.
Zgoda na służebność przesyłu
Rada miejska jest upoważniona wyłącznie do wyrażenia zgody na czynność wójta, jaką jest obciążenie ograniczonym prawem rzeczowym wskazanych nieruchomości. Wyrażając zgodę zobligowana jest wskazać konkretną nieruchomość, której zgoda dotyczy.
Joanna Rudzka*
Grupy VAT w praktyce samorządowej
W Polsce funkcjonuje instytucja grup VAT, wprowadzona nowelizacją ustawy z 29 października 2021 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Dotychczas samorządy z niej nie korzystają, choć mogłoby to być istotne ułatwienie organizacyjne, jak i przynieść korzyści podatkowe. Możliwe, że podejście to zmieni się po niedawnej pozytywnej interpretacji fiskusa.
Czym skutkuje brak opłaty skarbowej za złożenie pełnomocnictwa w postępowaniu administracyjnym
Wykaz przedmiotów podlegających opłacie skarbowej oraz stawki opłaty, a także inne zagadnienia dotyczące obowiązku wniesienia opłaty skarbowej zostały uregulowane w ustawie z 16 listopada 2016 r. o opłacie skarbowej oraz rozporządzeniu Ministra Finansów z 28 września 2007 r. w sprawie zapłaty opłaty skarbowej. Przepisy wydają się czytelne, jednak orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje na wątpliwości w ich stosowaniu. Jedna z nich dotyczy braku opłaty skarbowej za złożenie pełnomocnictwa w postępowaniu administracyjnym.
Izabela Banasiak*
Upływ terminu zbycia działki rolnej
Wyjaśniamy, jak powinien procedować organ po upływie terminu zbycia działki rolnej o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha.
Jakub Zemła*
Kontener jako tymczasowy obiekt budowlany
Analiza przepisów prawa budowlanego skłania do wniosku, że kontener (morski, magazynowy) może zostać zakwalifikowany jako tymczasowy obiekt budowlany albo w ogóle nie będzie podlegać przepisom prawa budowlanego. W zależności od przyjętego poglądu, na inwestorze może ciążyć obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia.
Dominik Krzysztofowicz
Trybunał Konstytucyjny o wpisaniu nieruchomości do gminnej ewidencji zabytków
Po rozpoznaniu pytania prawnego NSA Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w zakresie, w jakim ogranicza prawo własności nieruchomości przez dopuszczenie ujęcia jej jako zabytku nieruchomego w gminnej ewidencji zabytków, bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Prezydent proponuje uregulowanie stanu prawnego dróg
Prezydent RP skierował do Sejmu projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych. Ma on na celu ułatwienie nabywania przez gminy własności nieruchomości pozostających w ich władaniu w dniu wejścia w życie ustawy od co najmniej 20 lat i zajętych pod drogi, które nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są drogami ogólnodostępnymi spełniającymi warunki określone w projekcie.