W projekcie ustawy dotyczącym programów wsparcia rodziny najwięcej emocji i dyskusji wzbudzają zapisy dotyczące systemu opieki nad dziećmi do lat 3. Część z nich reaguje na problemy zgłaszane przez prowadzących żłobki związane m.in. z różnymi sposobami liczenia wymaganej przestrzeni (wielkości sal) dla dzieci w żłobku. Inne zasady pod tym względem obowiązują np. w Warszawie, a inne w pobliskim Mińsku Mazowieckim, gdzie burmistrz zakwestionował spełnienie wymagań przez niektóre żłobki (sprawa trafiła do sądu, a sąd pierwszej instancji przyznał rację burmistrzowi <link file:108336_blank download file>sygn. akt II Sa/Wa 2005/16).
Wystarczy jedna sala
W celu ukrócenia sporów proponuje się zmienić zapis par. 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wymagań sanitarno-lokalowych w taki sposób, aby nie było wątpliwości co do sposobu obliczania wymaganej powierzchni pomieszczeń. Pomieszczenie przeznaczone na zbiorowy pobyt dzieci musi mieć powierzchnię co najmniej 16 m2, na każde kolejne dziecko powierzchnia pomieszczenia musi zwiększać się o co najmniej 2,5 m2. Przy kilku pomieszczeniach przeznaczonych na zbiorowy pobyt dzieci przy każdym kolejnym dziecku zwiększyć powinna się powierzchnia jednego z tych pomieszczeń.
Zdaniem rządu obecne przepisy (łącznie z przepisami rozporządzenia) znacznie utrudniają zakładanie żłobków, ponieważ wymóg posiadania co najmniej dwóch sal, których wielkość musi rosnąć proporcjonalnie do każdego dziecka powoduje, że przy większej liczbie dzieci sale te muszą mieć dużą powierzchnię, przy czym jedna z nich (sypialnia) jest używana w znacznie mniejszym stopniu, przez co większość czasu jest pusta. Proponowane rozwiązanie polegające na zniesieniu wymogu zapewnienia w żłobku co najmniej dwóch pomieszczeń przeznaczonych na zbiorowy pobyt dzieci oraz wymogu zwiększania powierzchni więcej niż jednego pomieszczenia na każde kolejne dziecko obniży koszty inwestycji w zakresie założenia żłobka, a także koszty bieżące związane z opłatami za wynajem oraz ogrzewanie lokalu.
Podczas wpisu określi się maksymalną liczbę dzieci
Zmiany mają nastąpić także w zakresie potwierdzania spełniania warunków lokalowo-sanitarnych (art. 25 i 28 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3). Obecnie, zgodnie z art. 35 ust. 2 ustawy spełnienie wymagań sanitarno-lokalowych potwierdza się pozytywną opinią komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej oraz właściwego państwowego inspektora sanitarnego. Brak jest za to obecnie wymogu dołączenia opinii do wniosku o wpis żłobka do rejestru, brak jest również wytycznych co do zakresu opinii oraz jej obligatoryjnych elementów (np. w zakresie maksymalnej liczby dzieci w danej instytucji).
Spełnianie warunków sanitarnych proponuje się potwierdzać odmiennie w zależności od rodzaju instytucji - w przypadku żłobków proponuje się uzyskanie decyzji sanepidu, natomiast w przypadku klubów dziecięcych - uzyskanie pozytywnej opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Obligatoryjnym elementem decyzji sanepidu byłoby wskazanie maksymalnej liczby miejsc w żłobku. Ponadto proponuje się stworzenie ram prawnych do konsultacji projektów żłobka z sanepidem (w przypadku klubów dziecięcych - z wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta) oraz strażą pożarną w celu zwiększenia bezpieczeństwa inwestycyjnego w tym zakresie.
Obecnie opinia sanepidu często nie zawiera maksymalnej liczby dzieci, a jedynie ogólnie potwierdza spełnianie warunków sanitarno-lokalowych.
Powiat i państwo też założy żłobek
Projekt zmierza też do rozszerzenie listy podmiotów, które mogą założyć żłobek lub klub dziecięcy (zmiany art. 8 ustawy o opiece do lat 3). Oprócz dotychczasowych podmiotów mają to być jeszcze powiaty, województwa, instytucje państwowe. Proponuje się, aby instytucje państwowe zapewniały miejsca przede wszystkim dla swoich pracowników, a jeśli po zaspokojeniu zapotrzebowania w tym zakresie przyjmowały inne dzieci. Instytucje państwowe będą miały możliwość wspólnego tworzenia instytucji opieki dla dzieci w wieku do lat 3 (na przykład kilka ministerstw mogłoby założyć wspólny klub dziecięcy lub żłobek).
Pieniądze na żłobki
Przewiduje się, że wprowadzone w ustawie zmiany w zakresie sanitarno-lokalowym przyczynią się do zwiększenia liczby miejsc w już istniejących żłobkach o ok. 40 tys. miejsc, a także wraz ze zmianami kadrowymi do spadku opłat za pobyt dziecka w instytucji opieki o ok. 35 proc. Szacuje się, że przyczyni się to do obniżenia opłat rodziców do ok. 650 zł.
Na dalszy spadek kosztów może wpłynąć wzrost konkurencyjności pomiędzy instytucjami opieki nad najmłodszymi dziećmi, ale w tym celu konieczne jest zwiększenie środków przeznaczanych na powstawanie nowych miejsc opieki. Obecnie żłobki, kluby dziecięce oraz dzienni opiekunowie powstają w znacznej mierze dzięki środkom z budżetu państwa w kwocie 151 mln zł przeznaczonych na Resortowego programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „MALUCH plus” oraz środkom z Unii Europejskiej w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (w perspektywie 2014-2020 ok. 400 mln euro zostało zabezpieczonych na ten cel).
Proponuje się umożliwienie ministrowi właściwemu do spraw pracy przeznaczenia dodatkowo kwoty 250 mln zł rocznie z Funduszu Pracy na powstawanie instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 (przez okres 5 lat) oraz zabezpieczenie w rezerwie celowej budżetu państwa kwoty 250 mln zł, co oznacza zwiększenie obecnej rezerwy celowej poz. 58 o 99 mln zł.
NOWE ZADANIE WÓJTA, BURMISTRZA, PREZYDENTA
Zmiany w ustawie z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (w zakresie wpisu i spełnienia wymagań sanitarno-lokalowych). W art. 25:
„2a. Spełnienie wymagań sanitarno-lokalowych potwierdza się:
1) w przypadku żłobków - decyzją właściwego państwowego inspektora sanitarnego, określającą w szczególności maksymalną liczbę miejsc w żłobku,
2) w przypadku klubów dziecięcych - pozytywną opinią wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, określającą w szczególności maksymalną liczbę miejsc w klubie dziecięcym.
2b. Państwowy inspektor sanitarny, komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej i wójt są zobowiązani do udzielania wyjaśnień w sprawie warunków lokalowych i sanitarnych jakie musi spełniać lokal, w którym ma być prowadzony żłobek lub klub dziecięcy.
2c. Podmiot, który chce utworzyć żłobek, może wystąpić z wnioskiem do państwowego inspektora sanitarnego i komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, o zaopiniowanie projektu budowlanego lokalu, w którym ma być prowadzony żłobek.
2d. Państwowy inspektor sanitarny i komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej mogą zaopiniować pozytywnie projekt budowlany lokalu, w którym ma być prowadzony żłobek albo wydać zalecenia określające sposób poprawy tego projektu.
Do pobrania:
Tabela z zestawieniem wszystkim zmian dotyczących opieki nad dziećmi do lat 3 <link file:9726>
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin <link file:9727>
