W trakcie omawiania kwestii dotyczących oświadczeń majątkowych złożonych przez radnych, na wspólnym posiedzeniu wszystkich komisji rady miasta, przewodniczący poinformował, że jeden z nich w złożonym oświadczeniu podał jako miejsce zamieszkania miejscowość leżącą poza gminą. Ponadto dołączył do oświadczenia dokumenty w postaci deklaracji rocznej podatkowej PIT składanej wspólnie z małżonką, w której jako podatnik wskazał on, że jego miejscem zamieszkania jest miejscowość spoza obszaru gminy.
Radny wyjaśniał, że mieszka w gminie ze względu na to, że zajmuje się chorymi członkami rodziny i stwierdził, że ma zamiar mieszkania w tej miejscowości. Mimo to rada uznała, że wyjaśnienia radnego pozostają w sprzeczności z dokumentami stanowiącymi dowody w sprawie, tj. podpisaną przez radnego deklaracją podatkową oraz oświadczeniem majątkowym, a oświadczenia w nich zawarte dotyczące miejsca zamieszkania nie można traktować jako oczywistej omyłki pisarskiej. Rada stanęła na stanowisku, że sam zamiar stałego pobytu w określonym miejscu nie jest wystarczający do uznania, że osoba w danym miejscu rzeczywiście przebywa i że stanowi ono jej centrum życiowe. Jej zdaniem ustalenia takie muszą znajdować oparcie w obiektywnych dowodach.
W związku z powyższym – jeszcze przed upływem 24 godzin – rada podjęła uchwałę w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego z powodu utraty prawa wybieralności. Sprawa trafiła ostatecznie do sądu administracyjnego. Skarżący (radny) zarzucił organowi gminy, że nie umożliwiono mu obrony jego praw, w tym możliwości zgromadzenia i przedstawienia dowodów, nie przeprowadzono właściwego dogłębnego postępowania wyjaśniającego co do zarzucanej mu utraty prawa wybieralności według przepisów kodeksu wyborczego.
Sąd uznał, że organ nie poczynił należytych ustaleń dotyczących miejsca zamieszkania skarżącego, w szczególności nie odniósł się w uzasadnieniu uchwały dostatecznie do jego twierdzeń oraz przedstawionych dowodów. Zdaniem sądu organ miał obowiązek przeprowadzić z urzędu dokładną i pełną analizę całokształtu okoliczności mających na celu ustalenie, czy rzeczywiście doszło do zmiany przez skarżącego stałego miejsca zamieszkania, a zatem ewentualnej utraty przez radnego prawa wybieralności, w tym w szczególności rozważyć i ocenić dowody przedstawione przez skarżącego oraz okoliczności, na podstawie których doszło do umieszczenia skarżącego w rejestrze wyborców gminy. Nie jest bowiem jasne czy rzeczywiście doszło do zmiany stałego miejsca zamieszkania, czy też zmiana ta była „pozorowana” przez skarżącego dla potrzeb udziału w wyborach na terenie miasta i gminy, nawet jeżeli częściowo wiązała się z pomocą osobom spowinowaconym. Nawet jeśli wpis do rejestru wyborców został dokonany na skutek oświadczenia skarżącego lub np. z urzędu w związku z zameldowaniem, to w dacie podejmowania kontrolowanej w niniejszym postępowaniu uchwały nie zostało wyjaśnione, czy skarżący rzeczywiście zmienił miejsce zamieszkania, czy też złożył nieprawdziwe oświadczenie nadal zamieszkując na terenie innej gminy.
Wyrok WSA w Bydgoszczy z 21 sierpnia 2019 r., sygn. akt II SA/Bd 577/19
