Chociaż resortowy projekt zawiera propozycje zmian, które należy ocenić pozytywnie (np. regulacja w zakresie art. 242, wyłączająca wolne środki z reguły dotyczącej zrównoważenia budżetu bieżącego JST oraz część regulacji z art. 243 umożliwiających samorządom przeprowadzenie restrukturyzacji zadłużenia), jednak analiza innych proponowanych zapisów budzi poważne wątpliwości – napisali samorządowcy.
W szczególności dotyczy to regulacji z art. 243 wyłączającej dochody ze sprzedaży majątku z indywidualnego wskaźnika zadłużenia. Do tej pory wiele samorządów „poprawiało” sobie wskaźnik poprzez sprzedaż, a także planowaną sprzedaż mienia. Zdaniem Ministerstwa Finansów samorządy nagminnie zawyżają prognozy sprzedaży, żeby poprawić sobie wskaźniki, a także wyzbywają się majątku samorządowego wyłącznie w celu spełniania indywidualnego wskaźnika zadłużenia. Przytoczone zostały ponadto dane wskazujące na niewykonanie planów sprzedaży przez jednostki samorządu terytorialnego.
Jednak zdaniem ZMP regulacja ta spowoduje zatrzymanie inwestycji i ograniczy możliwości rozwojowe wielu jednostek samorządu terytorialnego. – Nie jest w żaden sposób uzasadnione, aby „sankcja” w postaci usunięcia z wzoru dochodów ze sprzedaży mienia dotknęła również te samorządy, które planują wpływy ze sprzedaży, mając do dyspozycji odpowiednio duże zasoby nieruchomości i mienia ruchomego. Przykładowo miasto, które jest właścicielem kilkunastu tysięcy mieszkań komunalnych, może prowadzić ich sprzedaż przez wiele lat, uzyskując pewne źródło dochodów, a z drugiej strony zmniejszając koszty utrzymania zasobu mieszkaniowego ze środków publicznych – twierdzą samorządowcy.
ZMP przypomina, że w wyniku zmian ustrojowych w Polsce, w tym procesu komunalizacji znacznej części majątku publicznego, gminy stały się właścicielem wielu składników majątku, które nie są bezpośrednio związane z dostarczaniem usług publicznych mieszkańcom. Zobowiązane do racjonalnego gospodarowania posiadanym majątkiem gminy mają zatem prawo do traktowania jego części jako składników swego potencjału rozwojowego i takiego nimi dysponowania, by wspierać rozwój lokalny. W tym kontekście zarzut „wyzbywania” się majątku jest zdaniem zarządu ZMP kuriozalny. Usunięcie dochodów ze sprzedaży mienia powoduje, iż indywidualny wskaźnik zadłużenia staje się jeszcze bardziej restrykcyjny, niż dotychczas (o tym jakie będą konkretne efekty zmiany piszemy już w 10 numerze Wspólnot, który ukaże się w drugiej połowie maja 2017).
Samorządowcy krytykują też inne elementy projektu w tym odniesienie do rozporządzenia w przypadku kwalifikowania różnego rodzaju umów jako umowy o charakterze kredytowym (więcej o projekcie tutaj >>>) . Ich zdaniem jest to rozwiązanie niekonstytucyjne. – Minister Finansów w każdej chwili może zmienić rozporządzenie, uznając za „kredyty i pożyczki” inne jeszcze umowy, niebędące ani kredytami, ani pożyczkami – jak to ma miejsce już obecnie w przypadku umowy sprzedaży, leasingu, dostawy, o roboty budowlane, o świadczenie usług. Umowy te są zdefiniowane w Kodeksie cywilnym, stanowiąc tzw. umowy „nazwane”, a przez to żadną miarą nie mogą być uznane za umowy kredytu lub pożyczki, ani za jakąkolwiek odmianę, czy szczególną postać tych dwu umów – czytamy w stanowisku.
Zarząd ZMP zaproponował własny projekt ustawy dotyczący poprawienia relacji określonej w art. 243, tak aby otrzymane wyniki w sposób miarodajny określały możliwości JST do zaciągania zobowiązań dłużnych. Samorządowcy i eksperci, którzy pracowali nad nim proponują m.in.:
- wyłączenie wydatków bieżących na obsługę długu z prawej strony relacji,
- zastąpienie dzielenia przez dochody ogółem po obu stronach relacji dzieleniem przez dochody bieżące,
- wydłużenie do 7 lat okresu, z którego liczona jest średnia arytmetyczna po prawej stronie relacji.
Zdaniem samorządowców zmiany te spowodują, że otrzymane wyniki w sposób miarodajny określą faktyczne możliwości jst do zaciągania zobowiązań dłużnych, bowiem obecnie obowiązująca relacja te możliwości bezzasadnie, czysto formalistycznie ogranicza.
Do pobrania:
Projekt ustawy o finansach publicznych autorstwa Ministerstwa Finansów
<link file:108251_blank download file> Projekt Związku Miast Polskich
<link file:108252_blank download file> Prezentacja na temat pakietu ustaw ZMP
<link file:108253_blank download file> Stanowisko ZMP w sprawie projektu ustawy o finansach publicznych
