To główna przyczyna negatywnej opinii Unii Metropolii Polskich na temat ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, która została przekazana na ręce marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego.
Uchwalona 12 maja 2022 r. nowelizacja ustawy o PIT wprowadza zmiany w systemie podatku dochodowego od osób fizycznych wdrożonym w ramach rządowego programu Polski Ład. Ich konsekwencją jest kolejne obniżenie dochodów gmin, powiatów i województw samorządowych. Ubytki te miały zostać samorządom zrekompensowane. Jednak – jak ocenia Unia Metropolii Polskich – stworzony system rekompensat został wadliwie skonstruowany, a w konsekwencji nie jest w stanie spełnić swojej roli: zrekompensować jednostkom samorządu terytorialnego utraconych dochodów z podatku dochodowego od osób fizycznych.
– Zakłada on, że rekompensata w 2023 r. będzie ustalana na podstawie rzeczywiście utraconych przez gminy, powiaty i województwa samorządowe dochodów w podatku PIT – wskazuje Tadeusz Truskolaski, prezes zarządu UMP, prezydent Białegostoku. – W latach pozostałych rekompensata ma być ustalana według dziwacznej metodologii uwzględniającej liczbę mieszkańców czy wydatki inwestycyjne poszczególnych samorządów, której zastosowanie wyjątkowo negatywnie odbija się na dochodach dużych miast. W przypadku 12 miast Unii Metropolii szacujemy, że tylko w latach 2022–2025 strata spowodowana nowelizacją PIT wyniesie 22 mld zł, a rekompensata 7 mld 400 mln zł, czyli zaledwie jedną trzecią – podkreśla prezes Truskolaski.
Zastrzeżenia UMP budzi także sposób podziału tej rekompensaty (tzw. części rozwojowej subwencji ogólnej). Mechanizm zakłada, że:
– 40 proc. łącznej kwoty subwencji rozwojowej – 1,2 mld zł w 2022 r. – przeznaczone ma być na tzw. premie, a więc z definicji tylko dla niektórych jednostek;
– 60 proc. łącznej kwoty subwencji rozwojowej – 1,8 mld zł w 2023 r. – ma być rozdzielane według liczby mieszkańców poszczególnych JST, co czyni z niej nie mechanizm rekompensujący, a dodatkowy mechanizm wyrównawczy.
Kolejnym elementem, który wpływa na negatywną opinię Unii Metropolii Polskich, jest błędnie wyliczona kwota referencyjna, czyli ta, od której uzależniona jest rekompensata utraconych przez JST dochodów w podatkach dochodowych. Jak wynika z przeprowadzonych przez UMP wyliczeń i analiz, jest ona zaniżona o co najmniej 10 mld zł.
oprac. na podst. inf. UMP
