Starosta zwrócił się do RIO z prośbą o wyjaśnienie charakteru opłat za posiłki w stołówkach szkolnych i w internatach, w szczególności w kontekście umarzania należności z ich tytułów. Jak zauważyła izba, zgodnie z art. 106 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. DzU z 2023 r. poz. 900, ze zm., dalej: ustawa) w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, szkoła może zorganizować stołówkę. Funkcjonowanie w szkołach stołówek nie stanowi świadczenia usług gastronomicznych, lecz ma wspomagać szkoły w wykonywaniu wskazanych zadań. Z prowadzeniem stołówek wiąże się zarówno zagadnienie odpłatności za korzystanie z posiłków (odpłatność ta nie ma charakteru komercyjnego), jak i okoliczność, że których krąg podmiotów uprawnionych do korzystania ze stołówek jest ściśle oznaczony.
Warunki korzystania ze stołówki, w tym wysokość opłat za posiłki, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, przy czym do opłat nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki. Ponoszone przez uczniów opłaty nie stanowią zatem pełnego kosztu posiłków, a jedynie koszt artykułów żywnościowych użytych do ich przygotowania.
Organizacja przez szkołę internatu dla uczniów uczących się poza miejscem stałego zamieszkania ma na celu zapewnienie prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności wspieranie prawidłowego rozwoju uczniów. § 8 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (t.j. DzU z 2023 r. poz. 2736) przewiduje wprost obowiązek zapewnienia uczniom przez internat możliwości korzystania z wyżywienia. Wysokość opłat za wyżywienie w internacie, a także termin i sposób ich wnoszenia, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę.
W szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego opłaty za korzystanie z posiłków w stołówkach szkolnych oraz za wyżywienie w internatach mają charakter publicznoprawny – stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym. W konsekwencji do umarzania należności z wymienionych tytułów znajdą zastosowanie przepisy ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. DzU z 2023 r. poz. 1270, ze zm.). Nie przewidują one możliwości upoważnienia dyrektora szkoły do umarzania należności z tytułu opłat za korzystanie z posiłków w stołówce szkolnej oraz opłat za wyżywienie w internacie. Natomiast z przepisów ustawy wynika uprawnienie organu prowadzącego szkołę do zwolnienia rodziców ucznia albo pełnoletniego ucznia z całości lub części opłat za posiłki w stołówce szkolnej, jak i opłat za wyżywienie w internacie.
Wyjaśnienie RIO w Krakowie nr WIAS.710.101.2023
