„Projekt ustawy o wsparciu jednostek samorządu terytorialnego w związku z programem Polski Ład nie spełnia zasadniczego celu jakim powinna być rekompensata ubytku dochodów w związku z proponowanymi przez rząd przepisami” - czytamy w stanowisku Komisji skarbników. I dalej: „Skutkiem zmian zaproponowanych w projekcie ustawy o zm. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw jest drastyczny spadek dochodów budżetowych samorządów. Zgodnie z przedstawioną przez rząd oceną skutków regulacji ustawy Polski Ład, ubytek w dochodach w 2022 kształtowany jest na poziomie 14-15 mld zł dla JST, natomiast w skali 10 lat oscyluje w granicach 130-145 mld zł. Ubytki z tytułu PIT dla budżetu państwa mają wynieść ok. 86 mld zł, jednakże zostaną one pośrednio zrekompensowanie przez dodatkowe 113 mld zł wpływów do NFZ do roku 2031 r.”
Unia Metropolii Polskich zaopiniowała ten projekt negatywnie ze względu na brak rekompensaty ubytku w dochodach. W celu zrekompensowania spadku dochodów skarbnicy proponują zwiększenie udziału samorządów w PIT o 18,34 p.p., tj. z 50,08 proc. do 68,42 proc., w tym dla:
- gmin: wzrostu o 14,00 p.p., tj. z 38,23 proc. do 52,23 proc.
- powiatów: wzrostu o 3,75 p.p., tj. z 10,25 proc. do 14,00 proc.
- województw: wzrostu o 0,59 p.p., tj. z 1,60 proc. do 2,19 proc.
Zdaniem skarbników projekt ustawy powinien wprowadzać prosty i przejrzysty mechanizm zapewniający stałe i systematyczne uzupełnienie utraconych dochodów bieżących JST. Jednorazowa subwencja na 2022 rok w wysokości 8 mld zł nie spełnia tego postulatu, podobnie jak kolejne elementy rekompensaty, które zaczną funkcjonować od roku 2023 r., czyli reguła stabilizacyjna (0,44 mld zł) oraz subwencja rozwojowa (od 3 mld zł, która ma wzrastać co roku o 0,2 mld zł). Proponowane rozwiązania - dodaje Komisja - idą w kierunku umożliwienia dodatkowego zadłużenia w okresie przejściowym w latach 2022-2025.
Porównanie kwot pozwala na stwierdzenie, że w ciągu 10 lat koszt wprowadzenia programu „Polski Ład” poniosą przede wszystkim JST, ponieważ samorząd terytorialny utraci ok. 145 mld dotychczasowych dochodów z tytułu PIT, a budżet centralny zyska ok. 27 mld zł.
- Rząd chce zabrać samorządom 145 mld złotych, a jednocześnie przewiduje rekompensaty na poziomie zaledwie 1/3 tej kwoty. To tylko potwierdza, że to samorządy miałyby sfinansować „Polski Ład”. Dlatego wracamy do postulatu o zwiększenie udziału naszych miast w podatku PIT co najmniej o 18 proc. Podstawą finansowania samorządów są dochody własne i po tej korekcie subwencje nie byłyby potrzebne - podsumowuje Krzysztof Mączkowski, przewodniczący Komisji skarbników Unii Metropolii Polskich, skarbnik Łodzi.
W skład Komisji skarbników miast Unii Metropolii Polskich wchodzą skarbnicy: Białegostoku, Bydgoszczy, Gdańska, Katowic, Krakowa, Lublina, Łodzi, Poznania, Rzeszowa, Szczecina, m.st. Warszawy oraz Wrocławia.
Źródło Unia Metropolii Polskich,
Fot. Pixabay
