Rynki objęte wspólną nazwą Catalyst są dostosowane do emisji o różnych wielkościach i odmiennej charakterystyce, tak aby odpowiadały oczekiwaniom jak najszerszej grupy inwestorów. Na platformach transakcyjnych Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) oraz BondSpot prowadzone są notowania obligacji korporacyjnych, komunalnych, skarbowych, banków spółdzielczych oraz listów zastawnych.
Do obrotu na prowadzonym przez Giełdę rynku regulowanym (detalicznym) dopuszczone do obrotu mogą być emisje obligacji, których wartość nominalna wynosi lub stanowi równowartość co najmniej 200 tys. EUR. W Alternatywnym Systemie Obrotu GPW od tego roku łączna wartość nominalna instrumentów dłużnych wynosi co najmniej 1 mln zł, jednakże wymogu tego nie stosuje się w przypadku wprowadzania do alternatywnego systemu dłużnych instrumentów finansowych, które mają być oznaczone tym samym kodem ISIN, co instrumenty już notowane. Na rynkach hurtowych prowadzonych przez BondSpot próg dopuszczenia emisji wynosi 5 mln PLN.
Korzyści z obecności na Catalyst
Catalyst powstał głównie z myślą o dwóch grupach emitentów poszukujących finansowania: przedsiębiorstwach (emitują obligacje korporacyjne) oraz jednostkach samorządu terytorialnego (obligacje komunalne). To obligacje korporacyjne stanowią obecnie najbardziej intensywnie rozwijający się segment rynku Catalyst. Na koniec sierpnia 2015 r. na rynku długu notowanych było ponad 390 serii obligacji korporacyjnych wyemitowanych przez 152 firmy. Rośnie także liczba emisji obligacji komunalnych - na koniec sierpnia było notowanych 58 serii.
Jedną z największych zmian w perspektywie unijnej 2014-2020 jest nowy system podziału dofinansowania. W najbliższych latach znacznie większą rolę będą pełnić regiony, które aby otrzymać dotacje, będą musiały wykazać wkład własny Tutaj alternatywą w pozyskiwaniu pieniędzy dla miast, gmin i powiatów może być właśnie rynek Catalyst.
Według stanu na 21 września 2015 na Catalyst jest 19 jednostek samorządu terytorialnego, które wprowadziły 58 serii obligacji o wartości 3,20 mld PLN. Wśród nich są duże emisje np. Miasta Stołecznego Warszawy (emisje o wartości 2,1 mld zł), Krakowa (520 mln zł), ale również emisje Tczewa (2 mln zł), Brodnicy(12,7mln zł), Brzeska(16,9 mln zł).
Emisja czy kredyt?
Emisja obligacji na Catalyst stanowi interesującą alternatywę dla kredytu bankowego i stwarza elastyczne możliwości finansowania przedsiębiorstw.
Emisja obligacji | Kredyt bankowy |
Wielu inwestorów (dostarczycieli kapitału), których indywidualne udziały w kwocie ogólnych potrzeb emitenta mogą być stosunkowo niskie. | Jeden pożyczkodawca (bank) , czasami kilka banków występujących jako konsorcjum. Wewnętrzne limity zaangażowania banku mogą ograniczyć udzielanego wielkość kredytu kredytobiorcy (przedsiębiorstwu) dla zrealizowania określonego projektu. |
Emitent określa wysokość i zasady oprocentowania obligacji, w tym długość okresów odsetkowych. | Wysokość oprocentowania oraz sposób jego ustalania wraz z harmonogramem spłat rat określa bank. Kredytobiorca ma niewielki wpływ na jego decyzję. |
Emitent ustala sposób zabezpieczenia obligacji. Może również wyemitować obligacje niezabezpieczone lub zabezpieczone częściowo. | Bank decyduje o rodzaju zabezpieczenia i jego wielkości. Najczęściej żąda zabezpieczenia o wartości znacznie przekraczającej kwotę zaciągniętego kredytu. |
Emitent wpierw spłaca odsetki. Kapitał dopiero w dniu wykupu obligacji. Stąd obciążenia emitenta przez cały okres finansowania są niskie, co nie obciąża projektu w fazie rozwoju. | Spłata zobowiązania odbywa się zazwyczaj w miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych. Mogą stanowić one istotne obciążenie kredytobiorcy, zanim projekt inwestycyjny zostanie sfinalizowany. |
Emitent ponosi koszty organizacyjne oraz formalno-prawne związane z emisją obligacji oraz ewentualnym wprowadzeniem obligacji do obrotu na rynku zorganizowanym. | Bank pobiera prowizje i opłaty związane z udzieleniem kredytu (faza przygotowawcza, za rozpatrzenie wniosku, za udzielenie kredytu, z tytułu wcześniejszej spłaty, sporządzenia aneksów). Ponadto istnieje opłata skarbowa za wystawienie weksli. Do tego należy doliczyć koszty ustanowienia zabezpieczeń. |
Przekazywanie informacji inwestorom o sytuacji finansowej emitenta jest sformalizowane, szczególnie gdy obligacje są notowane na rynku zorganizowanym. | Kredytobiorca przekazuje bankowi informacje o sytuacji finansowej w postaci sprawozdań uzgodnionych w umowie. Bank może żądać dodatkowych informacji. |
Publiczna promocja emitenta, jeżeli obligacje są notowane na rynku zorganizowanym. | Brak publicznej promocji kredytobiorcy. |
Oferta publiczna lub prywatna
Ofertą publiczną obligacji jest udostępnianie co najmniej 150 osobom lub nieoznaczonym adresatom informacji o tych obligacjach i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o ich nabyciu.
Oferta publiczna wymaga sporządzenia prospektu emisyjnego lub memorandum informacyjnego, zatwierdzenia go przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz udostępnienia go do publicznej wiadomości.
Przeprowadzenie oferty publicznej wymaga zawarcia umowy z domem maklerskim, który będzie Oferującym. Podmiot przygotowuje i prowadzi emisję oraz koordynuje działania innych podmiotów uczestniczących w procesie jak firma konsultingowa, kancelaria prawna, audytor, agencja reklamowa.
Ofertą (prywatną) niepubliczną jest proponowanie nabycia papierów wartościowych skierowane do najwyżej 149 imiennie wskazanych inwestorów. Przepisy określa ustawa o obligacjach. W przypadku wprowadzania obligacji do Aternatywnego Systemu Obrotu Catalyst, emitent sporządza dokument informacyjny, którego ramy i zawartość są określone w załączniku do „Regulaminu Alternatywnego Systemu Obrotu”.
Emitent jest odpowiedzialny za prawdziwość, rzetelność i kompletność informacji w dokumencie informacyjnym. Odpowiedzialność ponoszą też inne podmioty w zakresie, w jakim uczestniczyły w sporządzaniu tego dokumentu. Oferta niepubliczna może być prowadzona bez pośrednictwa firmy inwestycyjnej, aczkolwiek współpraca z taką instytucją lub bankiem pomoże przygotować profesjonalnie ofertę oraz skutecznie przeprowadzić sprzedaż.
Tabela 3. Porównanie cech emisji publicznej i niepublicznej
| Oferta publiczna | Oferta niepubliczna |
+ | · Nieograniczona liczba potencjalnych nabywców obligacji · Duża potencjalna wielkość emisji · Wysoka transparentność i potencjalna płynność obligacji na rynku zorganizowanym · Efekt marketingowy dla emitenta | · Duża elastyczność w kształtowaniu warunków emisji · Nieskomplikowany proces organizacji emisji · Krótki czas i niski koszt przeprowadzenia emisji
|
– | · Złożony proces emisji, duże wymogi formalne i prawne · Dłuższy czas przygotowania emisji · Wyższe koszty plasowania emisji
| · Wyższe oprocentowanie w porównaniu z ofertą publiczną · Ograniczona liczba nabywców obligacji · Krótszy czas trwania procesu emisji obligacji · Brak efektu marketingowego dla emitenta |
Kierowanie obligacji do obrotu na Catalyst
Skierowanie obligacji do obrotu na Catalyst następuje na wniosek emitenta, składany do Zarządu Giełdy lub BondSpot. Emitent może wnioskować o notowanie obligacji na rynkach organizowanych przez GPW i/lub na BondSpot. Rozpoczęcie notowania na rynku regulowanym następuje po dopuszczeniu, a na ASO, po wprowadzeniu przez Zarząd GPW/BondSpot.
- Podstawowe wymogi dopuszczeniowe wymagane od emitentów, to sporządzenie dokumentu informacyjnego;
- zbywalność obligacji nie jest ograniczona;
- w stosunku do emitenta nie toczy się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne.
Autoryzowany Doradca
W przypadku wprowadzania obligacji do ASO emitent może być wspomagany przez Autoryzowanego Doradcę (AD), który prowadzi analizy sytuacji finansowej i prawnej emitenta, weryfikuje dane oraz wyceny spółki, sporządza dokument informacyjny i go zatwierdza. AD reprezentuje emitenta w załatwianiu formalności przed Giełdą, BondSpotem oraz Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych (KDPW).
Koszt pozyskania kapitału poprzez emisję obligacji
Ogólny koszt pozyskania kapitału przez emisję obligacji zależy od ryzyka związanego z inwestycją w te obligacje, kosztów organizacji emisji oraz wprowadzenia do obrotu na rynku publicznym. Czynniki ryzyka mają swoje źródło wewnątrz oraz poza przedsiębiorstwem emitenta. Na sukces emisji obligacji ma wpływ aktualna oraz przewidywana sytuacja gospodarcza emitenta, której odzwierciedleniem są wyniki finansowe. Znaczenie może mieć również ocena ratingowa, jeżeli została przyznana. Im lepsza sytuacja ekonomiczna emitenta oraz im wyższy rating, tym niższe jest ryzyko inwestowania w papiery wartościowe emitenta. Inwestorzy będą więc skłonni zaakceptować niższą premię za ryzyko, którą stanowią odsetki od obligacji lub dyskonto przy ich sprzedaży.
Ryzyko inwestycji w obligacje jest również zdeterminowane poziomem ich zabezpieczenia. Od obligacji w pełni lub wysoko zabezpieczonych inwestorzy nie oczekują tak wysokiego oprocentowania jak od niezabezpieczonych.
Jeżeli jakiekolwiek papiery wartościowe emitenta są notowane na rynku publicznym, np. na Giełdzie lub posiadają autoryzację Catalyst, inwestorzy posiadają już określoną opinię o emitencie. Jeżeli jest ona pozytywna, to emitent ma szansę sprzedać z sukcesem kolejną emisję obligacji, nawet przy niższym oprocentowaniu, niż w przypadku, gdyby nie był znany na rynku.
Na rynek obligacji ma wpływ również sytuacja makroekonomiczna w kraju i na świecie. Jeżeli lokalna gospodarka przeżywa kryzys oznacza to, że przedsiębiorstwa mogą mieć problemy z płynnością, wzrasta liczba firm niewypłacalnych i bankrutujących. Rośnie ryzyko finansowe i w efekcie coraz trudniej przedsiębiorstwom pozyskać kapitał dłużny, a przez to wzrasta jego koszt.
Na rynek obligacji oddziałują również oczekiwania inflacyjne. Inwestorzy odwracają się od rynku obligacji w obliczu zagrożenia wyższą inflacją obawiając się podwyżek stóp procentowych, które skutkują spadkiem cen obligacji. Będą więc oczekiwać od nowych emisji obligacji o stałym oprocentowaniu wyższych rentowności.
Jak widać, w każdym z powyższych przypadków, aby przekonać inwestorów do inwestycji w obligacje emitent musi zaoferować wyższą premię - zwiększyć oprocentowanie obligacji lub zwiększyć dyskonto przy ich sprzedaży. Ma to bezpośrednie przełożenie na koszt pozyskania kapitału dłużnego.
Na całkowity koszt pozyskania kapitału w drodze emisji obligacji mają wpływ również wydatki ponoszone w procesie organizacji emisji oraz w procesie wprowadzania obligacji do obrotu na rynku zorganizowanym (np. na GPW).
Standard obligacji
Emitent może samodzielnie (lub we współpracy z potencjalnymi nabywcami obligacji) decydować o parametrach obligacji tj. wartość nominalna, zasady ustalania oprocentowania i wyliczania wartości odsetek, terminy ustalania praw oraz płatności odsetek itp.
Giełda rekomenduje określony przez siebie standard obligacji denominowanych w PLN oraz EUR. Ma to na celu usprawnienie i wystandaryzowanie procedur dopuszczeniowych, budowy tabel odsetkowych, rozliczeń oraz ułatwienie prowadzenia analiz porównawczych poszczególnych obligacji, w tym rentowności.
Rejestracja emisji obligacji w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych
KDPW jest centralną instytucją odpowiedzialną za prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo-rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce.
Emisja obligacji wprowadzana do obrotu na rynku Catalyst musi być zdematerializowana i zarejestrowana w KDPW (w przypadku autoryzacji - bez notowania obligacji - wystarczy rejestracja). Emitent składa wniosek i wymagane załączniki, w tym list księgowy obligacji.
Obowiązki informacyjne emitentów obligacji
Podmioty, których instrumenty finansowe są notowane na rynku zorganizowanym są prawnie zobowiązane do przekazywania obecnym oraz potencjalnym inwestorom wszelkich informacji o sytuacji ekonomicznej spółki oraz o wydarzeniach, które mogą mieć wpływ na ryzyko inwestycyjne.
Informacje przekazywane do wiadomości publicznej powinny być prawdziwe, rzetelne i kompletne. Emitenci są zobowiązani do przekazywania informacji w postaci raportów bieżących i okresowych. Niezwłocznie po otrzymaniu raporty są publikowane na stronie internetowej Catalyst.
Jeżeli obligacje są dopuszczone do obrotu regulowanego, emitent przekazuje raporty bieżące i okresowe do Elektronicznego Systemu Przekazywania Informacji administrowanego przez KNF. W przypadku obligacji wprowadzonych do ASO raporty trafiają do Elektronicznej Bazy Informacji, której operatorem jest Giełda.
Informacje dotyczące rynku Catalyst można uzyskać na stronie:
www.gpwcatalyst.pl
lub wysyłając maila na adres:
rynek@gpwcatalyst.pl
