Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie zasad nabywania, zbywania, zamiany, obciążania, wydzierżawiania, wynajmowania i użyczania nieruchomości stanowiących własność gminy. Jako podstawę prawną wskazała m.in. art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2023 r. poz. 40, ze zm., dalej: usg) oraz art. 37 ust. 4 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (DzU z 2023 r. poz. 344, ze zm., dalej: ugn). W uchwale rada postanowiła, że nieruchomości oddaje się w dzierżawę, najem i użyczenie na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony w trybie przetargowym. Ustanowiła również katalog przypadków, w których nieruchomości gminne mogą być wydzierżawiane w drodze bezprzetargowej.
Jak zauważył organ nadzoru, art. 37 ugn określa generalną zasadę, w myśl której nieruchomości są sprzedawane lub oddawane w użytkowanie wieczyste w drodze przetargu, a analogiczna reguła obowiązuje przy zawieraniu umów użytkowania, najmu lub dzierżawy na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony. Wojewoda albo odpowiednia rada lub sejmik mogą wyrazić zgodę na odstąpienie od obowiązku przetargowego trybu zawarcia tych umów. Powszechne jest stanowisko prezentowane w orzecznictwie, zgodnie z którym wyrażenie zgody na odstąpienie od obowiązku przetargowego zawarcia umów, o których mowa w art. 37 ust. 1 i 4 ugn, nie może stanowić upoważnienia do stanowienia aktów prawa miejscowego. Tego rodzaju uchwała organu stanowiącego o zwolnieniu z obowiązku przeprowadzenia przetargu może dotyczyć jedynie konkretnych, zindywidualizowanych przypadków wskazanych we wniosku organu wykonawczego. Bezprzetargowa dzierżawa lub najem nie jest materią podlegającą normowaniu drogą aktu prawa miejscowego i stanowi niedopuszczalną modyfikację przepisów rangi ustawowej. Każdorazowe odstąpienie od przetargu wymaga zgody rady wyrażonej w uchwale, a przedmiotem tej zgody musi być zidentyfikowana nieruchomość. Zgody tej nie można wyrażać w sposób generalny, abstrakcyjny, na przyszłość i w stosunku do nieskonkretyzowanych przypadków (wyrok NSA z 8 grudnia 2020 r., sygn. akt I OSK 3033/19).
Mając powyższe na uwadze organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały w całości.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody świętokrzyskiego z 10 stycznia 2024 r.nr PNK.I.4130.5.2024
