Byliśmy o krok od zdobycia tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016, dzięki wyzwoleniu potencjału i energii młodych staliśmy się Europejską Stolicą Młodzieży w 2023 roku. Dziś jesteśmy w finale konkursu o Europejską Stolicę Kultury 2029 – mówi Krzysztof Żuk, prezydent Lublina. – Otrzymanie tego tytułu pomoże wzmocnić pozycję Lublina jako ważnego ośrodka kulturalnego w Europie oraz otworzy nowe możliwości współpracy z innymi europejskimi miastami. Pozwoli rozwinąć miasto w wielu dziedzinach jego życia, co udowodniły już poprzednie doświadczenia z ubieganiem się o tytuł ESK 2016. Przed nami więc wielka szansa, ale i duże wyzwanie. Wierzę, że lubelska kultura po raz kolejny będzie impulsem do zmian w naszym mieście, budulcem i spoiwem nowoczesnego oraz kreatywnego społeczeństwa obywatelskiego – dodaje prezydent.
Lublin jest jednym z czterech miast finalistów prestiżowego konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Decyzją międzynarodowych ekspertów lubelska aplikacja została wybrana spośród 12 miast z Polski. Katowice, Bielsko-Biała i Kołobrzeg również znalazły się na tzw. krótkiej liście w ścisłym finale konkursu.
Lublin, jako jeden z najstarszych i najbardziej zróżnicowanych ośrodków kultury w Polsce, ma do zaoferowania bogate i unikalne dziedzictwo kulturowe. Miasto jest znane z wielu osiągnięć artystycznych, festiwali oraz inicjatyw społecznych promujących różnorodność i aktywność kulturalną. Hasłem przewodnim lubelskiej aplikacji jest Re:Union, rozumiane jako niezwykłe spotkanie, dialog, troska o siebie nawzajem i nowe spojrzenie na miasto.
Starania Lublina o tytuł ESK 2029 i realizacja założeń aplikacji konkursowej stały się impulsem do wspierania procesów zmiany społecznej w mieście poprzez kulturę. Myślą przyświecającą wszystkim działaniom jest ponowne zjednoczenie w różnorodności. Re:Union to projekt miejskiej wspólnoty, w której głosy różnych osób są słyszalne, a mozaika kulturowa i językowa stanowi niezwykłą wartość.
Aktualnie opracowywana jest druga, finałowa aplikacja konkursowa ESK 2029, którą jesienią oceni zespół europejskich ekspertów. Do włączenia się w ten proces miasto zaprosiło instytucje kultury i organizacje pozarządowe, ale także samych mieszkańców i mieszkanki. Pomysły i marzenia na Lublin jako Europejską Stolicę Kultury można było zgłaszać do połowy marca za pośrednictwem przygotowanych specjalnie na ten cel formularzy online. Opracowane na podstawie ankiet wnioski zostaną wykorzystane w pracach nad aplikacją. Dodatkowo lubelskie ngo’sy miały możliwość złożenia projektów w otwartym konkursie ofert „Miasto kultury w ramach Europejskiej Stolicy Kultury Lublin 2029”, który w latach 2024–2026 zakłada rozdysponowanie środków finansowych w łącznej wysokości 2,4 mln zł, czyli 800 tys. zł rocznie.
Jednocześnie miasto rozpoczęło cykl spotkań z mieszkankami i mieszkańcami dotyczący starań Lublina o ESK 2029 w kontekście potrzeb różnych grup społecznych. Odbyło się już pierwsze z zaplanowanych wydarzeń poświęcone oczekiwaniom osób ze szczególnymi potrzebami. Następne, z przedstawicielkami i przedstawicielami kolejnych grup, m.in. rodzin z dziećmi, seniorów czy środowiska akademickiego, odbędą się w najbliższych tygodniach.
– Starania o tytuł ESK to dla nas szansa na nowe spojrzenie na Lublin. Zależy nam, by proces ten objął nie tylko kulturę, ale także pozostałe sfery życia naszego miasta, edukację, turystykę, rozwój infrastruktury czy zieleń miejską, a w jego tworzenie zaangażowali się mieszkanki i mieszkańcy. Naszym celem jest opracowanie nowego systemu dla lubelskiej kultury, który zainspiruje zmiany w całym mieście – mówi Beata Stepaniuk-Kuśmierzak, zastępczyni prezydenta Lublina ds. kultury, sportu i partycypacji.
Pomysły wpisujące się w ideę ESK 2029 mieszkanki i mieszkańcy Lublina mogą realizować już teraz za pośrednictwem szeregu narzędzi i programów wspierających, na które miasto przeznaczyło w tym roku ok. 2 mln zł. Wśród nich należy wyróżnić program „Dzielnice Kultury”, którego geneza sięga starań o tytuł ESK 2016 i koncepcji wpisanej do ówczesnej aplikacji konkursowej Lublina pod nazwą „Europejskie Dzielnice Kultury”. To także program stypendiów na realizację projektów z zakresu twórczości artystycznej lub upowszechniania kultury.
Mieszkanki i mieszkańcy mogą również starać się o stypendia wyjazdowe dla twórców kultury, które w tym roku ruszyły na nowo po przerwie spowodowanej pandemią. Twórcy kreatywni mogą natomiast liczyć na wsparcie Miasta w realizacji swoich projektów, m.in. za pośrednictwem programów Kreatywni czy Kreatywne Vouchery.
Młode mieszkanki i mieszkańcy Lublina także mają wiele możliwości realizacji swoich pomysłów w ramach starań Lublina o tytuł ESK 2029. Wśród nich są m.in. projekt „Uczeń i uczennica przyszłości”, w którym dodatkowe punkty przyznawane były pracom konkursowym przedstawiającym Lublin jako miasto kultury. Z kolei „Dzielnice Kultury – Młodzież Inspiruje Dzielnice” powstały w ramach formuły „Dzielnice Kultury” w związku z obchodami Europejskiej Stolicy Młodzieży Lublin 2023.
Jest także program stypendialny na realizację młodzieżowego projektu z zakresu twórczości artystycznej lub upowszechniania kultury. Miejskie wsparcie dla młodych to również Miejski Aktywator Młodzieżowy (MAM), Miejski Program Stypendialny dla Studentów i Doktorantów czy program Lublin Akademicki. Ponadto w najbliższym czasie w lubelskich placówkach oświatowych wystartują SUper Granty, czyli nowy miejski projekt dla samorządów uczniowskich szkół podstawowych i ponadpodstawowych.
Ważną częścią lubelskiej aplikacji jest edukacja kulturalna dzieci i młodzieży. Dlatego w celu zdiagnozowania potrzeb uczennic i uczniów lubelskich szkół, ich rodziców, nauczycielek i nauczycieli, a także rodziców przedszkolaków w tym zakresie, miasto przygotowało specjalną ankietę. Formularz trafił do lubelskich szkół i przedszkoli, a wnioski opracowane na jego podstawie posłużą do przygotowania optymalnego planu działań w zakresie edukacji kulturalnej na najbliższe lata w kontekście starań o tytuł ESK 2029.
Lublin od lat wspiera rozwój kreatywności, postaw twórczych i ekspresji kulturowej dzieci i młodzieży szkolnej, dlatego edukacja kulturalna zajmuje istotne miejsce w ramach planowanych do realizacji projektów oświatowych, na które Miasto otrzymało dofinansowanie ze środków europejskich. W projektach „EU-geniusze z Lublina”, „Szkolne supermoce” oraz „Młodzi – Zdolni – Kreatywni” przewidziano m.in. organizację dodatkowych zajęć dydaktycznych dla uczennic i uczniów w zakresie rozwoju kompetencji społeczno-emocjonalnych (np. arteterapia), umiejętności podstawowych, przekrojowych, w tym ekspresji kulturalnej i autoprezentacji oraz rozwijających talenty i zainteresowania, jak np. zajęcia rękodzieła artystycznego, warsztaty wokalne czy plenery fotograficzno-filmowe i malarskie. W projekcie „Młodzi – Zdolni – Kreatywni” zaplanowano m.in. współpracę z Teatrem im. H. Ch. Andersena w Lublinie, w ramach której uczennice i uczniowie wezmą udział w zajęciach teatralnych. Dodatkowo w przygotowaniu są projekty obejmujące programy rozwojowe kształcenia zawodowego, które zakładają m.in. wsparcie współpracy miejskich placówek z uczelniami i pracodawcami w zawodach z branży kreatywnej.
Więcej informacji na temat starań Lublina o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029 znajduje się na stronie esk2029.lublin.eu
