Posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu odbyło się 6 września na wniosek strony samorządowej. Wiceminister finansów Sebastian Skuza przedstawił informację o przygotowanych przez Ministerstwo Finansów rozwiązaniach stabilizujących i wzmacniających finanse JST.
Zostały one podzielone na przejściowe i docelowe. Pierwsze przewidują m.in. modyfikację reguł fiskalnych - budżet bieżący będzie mógł być równoważony nie w jednorocznym okresie rozliczeniowym, a w 4-letnim. Wydłużone zostaną też przepisy tzw. janosikowego dla województw. Wśród rozwiązań przejściowych znalazły się także dodatkowe środki dla JST w wysokości 8 mld zł. Mają one zostać przyznane jeszcze w 2021 r.
Wśród rozwiązań docelowych znalazły się:
- wprowadzenie subwencji rozwojowej w wys. 3 mld zł rocznie,
- zapewnienie przewidywalnych, pewnych dochodów z tytułu PIT i CIT, przekazywanych samorządom w dwunastu równych ratach miesięcznych zgodnych z prognozą makro określoną przed rozpoczęciem roku, budżetowego (weryfikowaną z rzeczywistym wykonaniem) – co ma ułatwić planowanie budżetów JST, a także zmniejszyć podatność na wahania koniunktury czy zmiany prawne,
- system wyrównawczy oparty na dochodach z PIT i CIT z roku bieżącego,
- wprowadzenie rozwiązań umożliwiających zwiększenie absorpcji środków unijnych, ustalenie dochodów pojedynczych JST w oparciu o wpływy z podatku PIT i CIT z ostatnich 3 lat, a nie ostatniego roku.
Opinie strony samorządowej
Krzysztof Żuk, prezydent Lublina, członek zarządu Unii Metropolii Polskich
W imieniu Unii Metropolii Polskich przedstawiam negatywną opinię do projektów ustaw. Powodem jest ocena skutków regulacji prawnych w kontekście zapowiedzianego rekompensowania utraconych dochodów, a przede wszystkim ryzyka obniżania zdolności kredytowej samorządów i konieczności zdolności samorządów do realizacji zadań inwestycyjnych.
Prawdą jest, że na tych zmianach stracą i budżety samorządowe i budżet państwa. Prawdą jest też i to, że budżety samorządowe odczują te zmiany bardziej. Budżet państwa łatwo zrekompensuje sobie ubytki w dochodach PIT dochodami z podatku VAT, czy akcyzowego, które będą wyższe, bo i konsumpcja będzie wyższa. Tymczasem samorządy nie uzyskują dochodów z tych źródeł.
Andrzej Porawski, dyrektor biura Związku Miast Polskich
W stanowisku ZMP dotyczącym ustawy o wsparciu JST słowo „wsparcie” umieszczamy w cudzysłowie, ponieważ podstawowym postulatem samorządów było uzupełnienie ubytków bieżących w dochodach własnych, na których opiera się zasada samorządności (…) Wsparcie jest rażąco niewspółmierne w stosunku do finansowych strat samorządów. Ta ustawa nie szanuje konstytucyjnej zasady o adekwatnym do zadań zasilaniu finansowym. To odebranie pieniędzy społecznościom lokalnym (…), bo z tych środków finansowane są zadania własne samorządów, w tym publiczne usługi o charakterze powszechnym, które JST świadczą na rzecz mieszkańców.
[W ocenie skutków regulacji] zapisano , że spadek dochodów JST w podatku PIT jest spowodowany pozalegislacyjnymi przyczynami. Otóż nie jest to prawdą. Stale rosną wynagrodzenia, bezrobocie też się nie zwiększa, zatem przyczyną spadku dochodów JST muszą być wyłącznie wprowadzane przez rząd zmiany w ustawach podatkowych.
Jacek Brygman, wójt Gminy Cekcyn, wiceprzewodniczący Zarządu Związku Gmin Wiejskich RP
Zmiany w podatku PIT mogą być w bardziej odczuwalne w gminach wiejskich niż w miastach. Nie mamy wielu podatników w drugim progu podatkowym i należy się spodziewać, że znaczna większość pozostałych, w związku z wprowadzeniem nowej kwoty wolnej, nie będzie podatku PIT uiszczała w ogóle. Stąd moje pytanie - czy wyrównanie dochodów w PIT, o którym mówił minister Skuza będzie globalne, czy dla poszczególnych JST?
Elżbieta Berezowska, skarbnik Województwa Dolnośląskiego, Związek Województw RP
Bardzo mnie cieszy, że rozmawiamy o dochodach JST, ale powinniśmy także usiąść do rozmów o stronie wydatkowej naszych budżetów. Bez wypracowania standardów dla wydatków JST trudno jest rozmawiać o dochodach. Nie wiemy bowiem jaki powinien być ich minimalny poziom. Związek Województw RP ocenia pozytywnie przedstawione przez Ministerstwo Finansów projekty ustaw. Wnoszą one nie tylko rozwiązania dla jednostek samorządu terytorialnego, ale też, bez wątpienia, są to większe pieniądze.
Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora biura Związku Powiatów Polskich
Mamy do czynienia z równoległym procedowaniem dwóch ustaw, których skutki finansowe się na siebie nakładają. Dlatego - jako przedstawiciel strony samorządowej oczekiwałbym zaprezentowania dodatkowego materiału pokazującego jak będzie wyglądało współgranie obu tych projektów. Na ten moment mamy na papierze z jednej strony minus 14 mld zł, z drugiej plus 4 mld zł. Czyli bilans wychodzi minus 10 mld zł, a pan wiceminister Skuza mówi nam, że my źle to czytamy, bo w rzeczywistości ta kwota będzie zupełnie inna. Jeżeli tak, to proszę nam przedstawić wyliczenia wiążące oceny skutków regulacji z obu ustaw, tak abyśmy wiedzieli, o jakich skutkach finansowych mówimy.
Fot. Pixabay