Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie zasad przyznawania diet oraz zwrotu kosztów podróży służbowych radnym i przewodniczącym organów wykonawczych jednostek pomocniczych. Znalazła się w niej informacja, że ustala się zryczałtowaną dietę w stosunku miesięcznym dla radnego pełniącego funkcję przewodniczącego rady w wysokości 1,3 tys. zł.
W ocenie organu nadzoru, regulacja została podjęta z istotnym naruszeniem art. 25 ust. 4 w związku z art. 24 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2021 r. poz. 1372 i poz. 1834, dalej: usg). Zgodnie z art. 25 ust. 4 usg, radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych na zasadach ustalonych przez radę. Jednocześnie ustawodawca wskazał maksymalną wysokość diety radnego (art. 25 ust. 6 i 7 usg) oraz konieczność wzięcia pod uwagę przy ustalaniu jej wysokości funkcji pełnionych przez radnego (art. 25 ust. 8 usg). W myśl art. 25 ust. 4 usg, rada gminy może ustanowić zasady, na jakich radnemu będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej. Powołany przepis daje radzie możliwość ustanowienia zasad rekompensaty wydatków radnym, w postaci diety i zwrotu kosztów podróży służbowej. W użytym przez ustawodawcę sformułowaniu „zasady” mieści się więc tryb rozliczeń diet i kosztów podróży. Rada, korzystając z normy kompetencyjnej zawartej w przepisie art. 25 ust. 4 usg, powinna dokonać określenia zasad, na jakich przysługują przewodniczącemu rady i radnym diety i zwrot kosztów podróży, a więc określenia tych czynności, za które dieta przysługuje.
Diety mogą być wypłacane w formie określonej kwoty za udział radnego w każdym posiedzeniu rady lub komisji czy też wykonywanie innych ustawowych czynności albo w formie diety zryczałtowanej, płatnej w ustalonych okresach (na przykład miesięcznie). Warunkiem zgodności diety ryczałtowej z art. 25 ust. 4 usg jest wymaganie, aby ustalając tę formę diety rada określiła, w sposób niebudzący wątpliwości, zasady potrącania diet z tytułu nieobecności radnego na sesjach rady, posiedzeniach komisji rady czy też czasowego niewykonywania przez radnego innych ustawowych czynności w ramach sprawowanej funkcji.
Rada nie wskazała w uchwale zasad przyznawania diety, w szczególności zwrotu diety w sytuacji, gdy przewodniczący nie wykonuje swojej funkcji. Taka regulacja powoduje, że określony ryczałt miesięczny traci charakter rekompensacyjny, a przyjmuje charakter stałego, miesięcznego wynagrodzenia, które jest niezależne od rzeczywistego udziału przewodniczącego w pracach rady oraz wykonywania innych czynności związanych ze sprawowaniem mandatu i funkcją. Ustalając dietę w formie miesięcznego ryczałtu, w sposób niebudzący wątpliwości rada powinna była określić zasady potrącania diet z tytułu nieobecności przewodniczącego na sesjach, na posiedzeniach komisji czy też przejściowego niewykonywania innych czynności.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody lubelskiego z 11 stycznia 2022 r. nr PN-II.4131.385.2021
