Wiele kontrowersji w samorządach wzbudza ostatnio proces sporządzania przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego, które według planów miały być przekazane przez właściwe regionalne zarządy gospodarki wodnej wójtom, burmistrzom i prezydentom miast do 30 marca.
Samorządowcy zgłaszają poważne obawy w związku z zawartą w art. 88f Prawa Wodnego koniecznością dostosowania obowiązujących i będących w trakcie ustalania planów miejscowych do przekazanych przez ZGW map. Samorządowcy będą na to mieli 30 miesięcy. Problem w tym, że powszechnie wiadomo, że zakres wyznaczonych obecnie obszarów zagrożenia powodziowego, wykracza w istotny sposób poza granice obszarów dotychczas ustalanych i uzgadnianych przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w dokumentach planistycznych miast.
Biorąc pod uwagę orzecznictwo sądów powszechnych w związku z art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zmiany planów mogą powodować znaczne roszczenia odszkodowawcze wskutek obniżenia wartości gruntów, spowodowanej zmianami planów miejscowych. Podczas ostatnich spotkań w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego minister Stanisław Gawłowski zapowiedział możliwość wprowadzenia zmian do Prawa Wodnego, tak, żeby odpowiedni przepis brzmiał po prostu: "przepisu art. 36 ustawy z dnia ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie stosuje się". To miałoby zabezpieczyć gminy przed odszkodowaniami. Ministerstwo Środowiska zapowiedziało jednak, że dopiero zamówiło odpowiednie ekspertyzy prawne w tej sprawie.
Najmocniejsze stanowisko w tej sprawie przyjęła Rada Unia Metropolii Polskich. Ich zdaniem możliwość odbioru od regionalnych zarządów gospodarki wodnej map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego zaistnieje dopiero z chwilą wprowadzenia deklarowanych przez Ministerstwo Środowiska zmian w zakresie warunków odszkodowawczych przewidzianych art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
W tej kwestii Rada Unii Metropolii Polskich podtrzymuje postulat wyrażony w stanowisku z dnia 26 marca 2014 r. w sprawie pilnej nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w którym proponowała uregulowanie odpowiedzialności odszkodowawczej samorządu gminnego w związku z uchwalanymi planami miejscowymi, na ogólnych zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego.
Równolegle konieczna jest nowelizacji art. 88f ust. 8 ustawy Prawo wodne, zgodnie z którym obecnie koszty wprowadzenia zmian w planach oraz decyzjach, o których mowa w ust. 5, ponoszą odpowiednio budżety właściwych gmin albo województw. Nowy przepis musi jasno stanowić, że koszty te ponosi Skarb Państwa - napisali prezydenci największych miast.
UMP wnioskuje o ustanowienie dodatkowego vacatio legis, w tej sprawie, w wymiarze 3 - 4 miesięcy. Okres ten jest bezwzględnie konieczny aby umożliwić wszystkim zainteresowanym zapoznanie się z treścią podmiotową map, przeprowadzić weryfikację materiału, szczególnie w zakresie jego zgodności ze stanem rzeczywistym, identyfikowanym datą przekazania przedmiotowego materiału. Prezydenci zapewniają, że proces ten jest niezbędny przede wszystkim ze względu na realizację istotnych przedsięwzięć ochrony przeciwpowodziowej, po publikacji roboczych wersji map (grudzień 2013 r.). Ich zdaniem nie uwzględnienie powyższych okoliczności wygeneruje ryzyko konieczności dwukrotnego nowelizowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, co w ocenie Rady jest działaniem nieracjonalnym, nieekonomicznym i wiąże się z marnotrawieniem środków publicznych.
Rada Unii Metropolii Polskich, celem ograniczenia odpowiedzialności samorządu gminnego, za działania podejmowane przez administrację rządową oświadcza, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że prezydenci miast nie będą przystępowali do czynności odbiorczych wskazanych w art. 88f ust. 4 pkt 5 ustawy Prawo wodne.
---------------------------------------------------------------------------
Art. 36. USTAWA z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
1. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:
1) odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo
2) wykupienia nieruchomości lub jej części.
2. Realizacja roszczeń, o których mowa w ust 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.
3. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.
Źródło: Tekst ujednolicony http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20030800717
---------------------------------------------------------------------------
Art. 88f. USTAWA z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne
1. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego sporządza Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.
2. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego od strony morza, w tym morskich wód wewnętrznych, przygotowują dyrektorzy urzędów morskich i przekazują Prezesowi Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, nie później niż na 6 miesięcy przed terminem przygotowania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego od strony morza, w tym morskich wód wewnętrznych, stanowią integralny element map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego.
3. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej przekazuje mapy, o których mowa w ust. 1:
1) dyrektorom regionalnych zarządów gospodarki wodnej;
3) Głównemu inspektorowi Ochrony Środowiska;
4) dyrektorowi Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
4. Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej, przekazują mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego:
1) właściwym dyrektorom urzędów żeglugi śródlądowej;
3) właściwym marszałkom województw;
5) właściwym wójtom (burmistrzom, prezydentom miast);
6) właściwym komendantom wojewódzkim i powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej.
5. Przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego oraz mapach ryzyka powodziowego granice obszarów, o których mowa w art. 88d ust. 2, uwzględnia się w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, planie zagospodarowania przestrzennego województwa, miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o warunkach zabudowy.
6. Od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego i ryzyka powodziowego jednostkom samorządu terytorialnego, wszystkie decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzje o warunkach zabudowy na obszarach wykazanych na mapach zagrożenia powodziowego, muszą uwzględniać poziom zagrożenia powodziowego wynikający z wyznaczenia tych obszarów.
7. Zmiany w dokumentach, o których mowa w ust. 5, wprowadza się w terminie 30 miesięcy od dnia przekazania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego organom, o których mowa w ust. 4 pkt 2, 3 i 5.
8. Koszty wprowadzenia zmian w planach oraz decyzjach, o których mowa w ust. 5, ponoszą odpowiednio budżety właściwych gmin albo województw.
9. Przygotowanie map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego dla obszarów, o których mowa w art. 88d ust. 2, położonych na obszarach dorzeczy, których części znajdują się na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej, poprzedza się działaniami mającymi na celu wymianę w tym zakresie informacji z właściwymi organami tych państw.
10. Przygotowanie map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego dla obszarów, o których mowa w art. 88d ust. 2, położonych na obszarach dorzeczy, których części znajdują się na terytorium państw leżących poza granicami Unii Europejskiej, poprzedza się działaniami mającymi na celu nawiązanie w tym zakresie współpracy z właściwymi organami tych państw.
11. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka powodziowego podlegają przeglądowi co 6 lat oraz w razie potrzeby aktualizacji.
12. Przepisy ust. 2–10 stosuje się odpowiednio do aktualizacji map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego
Źródło: Tekst ujednolicony http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20011151229
