Po latach nieskutecznych prób przebicia się przez unijną ścianę, gmina Barczewo pierwsze środki z UE pozyskała dopiero w 2008 roku. Początki nie były łatwe, ale determinacja doprowadziła do niemałego sukcesu. Przygoda z funduszami unijnymi zaczęła się od projektu zakupu średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego dla OSP w Barczewie. Później rozpoczęły się projekty realizowane przez szkoły z POKL.
Zdecydowano się również racjonalnie przenieść środek ciężkości inwestycyjnej z wykorzystaniem środków UE z miasta na obszary wiejskie, co poskutkowało ponad 25 większymi przedsięwzięciami poza Barczewem. Duże place zabaw w 14 miejscowościach, zrewitalizowane boiska, wyposażone w nowoczesny sprzęt świetlice wiejskie, sieć kanalizacja i wodociągowa – to znakomite przykłady pozytywnych działań dla poprawy jakości życia mieszkańców.
Nie zapomnieliśmy o inwestycjach w samym mieście, ponieważ Barczewo, jako ośrodek o wysokim potencjale turystycznym (wg zapisów Strategii Społeczno-Gospodarczej Województwa Warmińsko-Mazurskiego) wymagało porządnego liftingu. Miasto od lat kojarzone było z zakładem karnym, ale poprzez skuteczne zarządzanie wyszło z tego cienia. Z miasta szarego, przytłaczającego ciemnymi, niebezpiecznymi uliczkami, stało się w ostatnich latach pięknym, dumnym, czystym i przyjaznym warmińskim miasteczkiem.
Do najważniejszych zmian, do jakich doszło dzięki środkom UE, należy zaliczyć projekt rewitalizacji wschodniej części Starego Miasta w Barczewie realizowany w ramach RPO WiM. W grudniu 2011 roku, równo dwa lata od podpisania umowy o dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007–2013, zostały zakończone prace na starówce. Projekt był jednym z trudniejszych, dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej, z którym zmierzyła się gmina Barczewo. Całkowita wartość to 8 334 961,82 zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego to 5 793 933,00 zł.
W ramach rewitalizacji przeprowadzone zostały szczegółowe i kompleksowe badania archeologiczne, wymieniono sieć kanalizacyjną, wodociągową, naziemna sieć elektryczna została zastąpiona podziemną, wybudowano nową kanalizację deszczową. Odtworzono drogi z kostki granitowej, nawierzchnie chodników zostały usystematyzowane i wykonane ze starobruku, wykonano ponad 100 nowych miejsc parkingowych. Chaotyczna zieleń została zastąpiona zaplanowanymi nowymi roślinami. Utworzono minitargowisko. Wykonano dwa stałe stanowiska archeologiczne (tzw. kasety archeologiczne) w miejscach, gdzie kiedyś stały kamienice mieszczańskie. Zorganizowano podświetlane stanowiska dla eksponatów wydobytych przez archeologów podczas prac archeologicznych, usystematyzowano stylową małą architekturę, która pięknie komponuje się z całością.
Wysiłek się opłacił i został doceniony. W sierpniu 2012 r. gmina Barczewo podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie otrzymała nagrodę Modernizacja Roku 2011 w kategorii rewitalizacja obszarów i zespołów urbanistycznych. Do konkursu zgłoszono wówczas aż 922 projekty. Do finałowego etapu zakwalifikowano blisko 100 inwestycji, ale to barczewska rewitalizacja okazała się najlepsza w kraju.
Kolejnym wyróżnieniem, tym razem regionalnym, ale nie mniej ważnym, był Laur „Najlepszym
z Najlepszych”, wręczony 14 marca 2013 roku przez marszałka województwa warmińsko-mazurskiego, za całokształt wkładu w rozwój naszego regionu.
Te wyróżnienia i nagrody nie spowolniły nas w wyścigu o środki unijne. W czerwcu 2012 roku gmina podpisała umowę na dofinansowanie projektu „Wzrost atrakcyjności turystycznej gminy Barczewo poprzez renowację kluczowych obiektów dziedzictwa kulturowego” w ramach Osi Priorytetowej 2 – „Turystyka”, Działanie 2.1 – „Wzrost potencjału turystycznego”, Poddziałanie 2.1.5 – „Dziedzictwo kulturowe” RPO WiM. Inwestycja polega na renowacji i adaptacji budynku kościoła poewangelickiego, ratusza oraz muzeum im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie.
Realizowana jest w systemie zaprojektuj i wybuduj. Generalnym wykonawcą jest Warmińskie Przedsiębiorstwo Budowlane SA z siedzibą w Olsztynie, natomiast Inżynierem Kontraktu pełniącym jednocześnie funkcję nadzoru inwestorskiego – Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Usług Inwestycyjnych Sp. z o.o. w Olsztynie.
Prace w kościele poewangelickim polegają na adaptacji budynku na galerię sztuki i małą salę koncertową. Funkcje te ma pełnić zamiennie, co jest efektem zapotrzebowania na powierzchnię wystawienniczą oraz kameralne koncerty mniejszych zespołów oraz koncerty chórów podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie. Zgodnie z zaleceniami wojewódzkiego konserwatora zabytków zachowany zostanie dotychczasowy układ wejść do budynku: od strony ul. Grunwaldzkiej oraz dodatkowe wejście do pomieszczenia biurowego od strony południowej (dawna zakrystia).
W dawnej kapliczce zaprojektowana została kotłownia gazowa. Budynek kościoła będzie przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Pod chórem zostaną zbudowane toalety oraz szatnia, w dawnych zakrystiach – garderoba i biuro. W dawnej kruchcie znajdą się wejścia do klatek schodowych: południowej prowadzącej na balkon chóru i północnej prowadzącej do kolejnych poziomów wieży. W pomieszczeniach wieży oraz w przestrzeni pod dachem znajdą się pomieszczenia techniczne z centralami i kanałami wentylacyjnymi.
Prace w ratuszu polegają na adaptacji nieużytkowanego poddasza do funkcji sali wystawienniczej wraz z pomieszczeniami pomocniczymi: holem, toaletą, pomieszczeniem technicznym i gospodarczym. Zabytkowa ośmioboczna wieża ratuszowa zostanie zmodernizowana na potrzeby wieży widokowej, skąd turysta będzie mógł podziwiać piękny układ historycznego Barczewa. Wyeksponujemy drewnianą konstrukcję dachu oraz konstrukcję wieży widokowej. Poddasze doświetlimy oknami połaciowymi, zaprojektowanymi między krokwiami. Na poddasze prowadzić będą schody. Dla osób niepełnosprawnych wybudujemy windę, pozwalającą dostać się na poziom piętra i poddasza. Na wieżę widokową poprowadzą schody, zaprojektowane z zachowaniem istniejących konstrukcji stropów wieży.
Roboty budowlane i prace konserwatorskie w muzeum im. Feliksa Nowowiejskiego polegają na wykonaniu tynków, pomalowaniu ścian, odnowieniu posadzek, odnowieniu drzwi wewnętrznych, a także wymianie okien. Obiekt zostanie dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez wykonanie toalety oraz elektrycznej platformy.
Termin zakończenia inwestycji przypada na koniec października 2014 roku, zatem już niebawem w Barczewie będzie można jeszcze pełniej doświadczać historii na żywo tego pięknego warmińskiego miasta.
Autor jest burmistrzem Barczewa.
