Związek Gmin Śląska Opolskiego zorganizował 20 kwietnia spotkanie robocze na temat organizacji gminnych szkół i przedszkoli w okresie wdrażania prawa oświatowego i przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe. Wzięli w nim udział wiceburmistrzowie i wicewójtowie, naczelnicy wydziałów oświaty oraz dyrektorzy gminnych zespołów obsługi oświaty.
Wszystko przez błąd Ministerstwa Edukacji Narodowej, które nie przewidziało trybu przygotowania arkuszy organizacyjnych na rok szkolny 2017/2018. Obecnie brak rozporządzenia, które regulowałoby sposób przygotowania i konsultowania arkuszy. Błąd został popełniony na etapie ustawowym, ale odkryto go w trakcie przygotowywania rozporządzenia. Ze względu na brak czasu MEN zdecydowało się nie nowelizować ustawy tylko przyjąć interpretację, według której nowe rozporządzenie (mimo, że wchodzi w życie od 1 września) może być stosowane już do arkuszy opracowywanych na rok szkolny 2017/2018.
MEN opiera swoje stanowisko na art. 307 ust. 2 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe, zgodnie z którym czynności podejmowane na rok szkolny 2017/2018 i następne lata szkolne dotyczące organizowania i prowadzenia kształcenia, wychowania i opieki w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty, oraz realizowania zadań oświatowych w tych latach szkolnych, są podejmowane zgodnie z przepisami ustawy – Prawo oświatowe, a także zgodnie z aktami prawnymi wydanymi na podstawie tej ustawy, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Ministerstwo uważa, że przepis ten umożliwia podjęcie jeszcze w bieżącym roku szkolnym działań dotyczących roku szkolnego 2017/2018 w oparciu o nowe przepisy oświatowe. Stanowisko MEN >>>
Tymczasem jak tłumaczył Czesław Tomalik po spotkaniu zespołu ZGŚO, bezsporny jest fakt, że zarówno dotyczący arkuszy organizacyjnych art. 110 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59), jak i rozporządzenie MEN z 17 marca 2017 r. obowiązywać będą od 1 września 2017 r. Określają one m.in. konieczność konsultowania arkuszy organizacyjnych szkół z kuratorem i wymieniają tryb oraz terminy działań. Są więc wątpliwości, czy w ogóle na samorządach spoczywa obowiązek konsultowania tych aktów, jeśli rozporządzenie i przepisy ustawy dziś jeszcze nie obowiązują (inna sprawa to według jakich przepisów trzeba było przygotować arkusze – oba rozporządzenia ministerstwa, a co za tym idzie wzory arkuszy, są podobne, ale nie identyczne).
– Uczestnicy naszego spotkania przypomnieli jednak, że ustawą z dnia 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1010, 1985.) ustawodawca dokonał m.in. poszerzenia uprawnień kuratora oświaty, który w imieniu wojewody wykonuje zadania i kompetencje w zakresie oświaty określone w ustawie i przepisach odrębnych na obszarze województwa – informuje Tomalik.
W znowelizowanej ustawie w art. 31 w ust. 1 po pkt 10a ustawodawca dodał wówczas nowy pkt 10b w brzmieniu: „10b)opiniuje arkusze organizacji publicznych szkół i placówek, z wyjątkiem szkół i placówek prowadzonych przez ministrów, w zakresie ich zgodności z przepisami, przedstawiane przez organy prowadzące szkoły i placówki przed zatwierdzeniem arkuszy;”. Takie uprawnienie przysługuje kuratorowi od dnia 1 września 2016 r.
Wątpliwość dotyczyła też określonej w rozporządzeniu konieczności i trybowi konsultowania arkuszy ze związkami zawodowymi. – Zdaniem uczestników naszego spotkania z ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1881) należy wyinterpretować zasadę, że związki zawodowe opiniują projekt arkusza organizacyjnego, gdyż zgodnie z art. 19 wymienionej ustawy przysługuje im prawo opiniowania projektów aktów prawnych – mówi Tomalik.
Jednocześnie z licznych relacji uczestników spotkania wyłania się obraz wielkiego bałaganu w nowych przepisach oświatowych ustaw i rozporządzeń i w ich interpretacji dokonywanej przez urzędników MEN i poszczególnych kuratoriów.
Samorządowców nie dziwi w tej sytuacji fakt, że odnoszące się do arkuszy organizacyjnych przepisy nowej ustawy – Prawo oświatowe i nowe rozporządzenie MEN nie obowiązują do końca sierpnia, a trudno jest stosować stare rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624 z późn. zm.) odnoszące się do poprzedniego ustroju szkolnego.
– Błędy prawodawców rządzącego obecnie PiS-u w tej sprawie są niewątpliwe. Przepisy Konstytucji, która jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, w tych sprawach są nieubłagane. Art. 7 Konstytucji stanowi: Art. 7. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa – przypomina prezes ZGSO.
Tymczasem zdaniem Tomalika nie ma podstaw prawnych do domagania się przez MEN i wojewódzkich kuratorów oświaty przestrzegania przez gminy i powiaty terminów z rozporządzenia MEN z dnia 17 marca 2017 r., które jeszcze nie weszło w życie, a stanie się obowiązującym prawem dopiero w dniu 1 września. Większość kuratorów domaga się przesłania arkuszy organizacyjnych do konsultacji do 10 maja.
Wiele wątpliwości wzbudza też sam sposób przygotowania arkuszy. Są one często podstawą ruchów kadrowych nauczycieli w gminie i samorządowcy obawiają się, że niezadowoleni nauczyciele (np. w przypadku zwolnienia) mogą kwestionować prawomocność zatwierdzanych przez wójta arkuszy organizacyjnych szkół.
