O działaniach podjętych od początku roku, nowych programach i zmianach legislacyjnych mówiły na wspólnej konferencji prasowej minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dorota Zawadzka-Stępniak.
Jak poinformowały, w ostatnich miesiącach ministerstwo podjęło szereg działań na rzecz adaptacji do zmian klimatu, w tym uruchomiło nowe programy inwestycji w zarządzanie wodami, a także nowe programy dla samorządów.
NFOŚiGW uruchamia właśnie program o wartości 1 mld zł – pieniądze przeznaczone są na realizację działań mających na celu adaptację do zmian klimatu i minimalizację skutków powodzi lub suszy wytypowanych wcześniej terenów przez budowę i modernizację zielono-niebieskiej infrastruktury. Program skierowany jest do Wód Polskich oraz urzędów morskich. Środki zostaną przeznaczone na budowę, przebudowę, remont:
– zbiorników suchych do redukcji fali powodziowej chroniących tereny zurbanizowane;
– zbiorników wodnych małej retencji o pojemności do 5 mln m sześc.;
– istniejących zbiorników wodnych służących zapewnieniu bezpieczeństwa powodziowego i/lub przeciwdziałaniu skutkom suszy;
– kanałów przeciwpowodziowych;
– polderów przeciwpowodziowych (tj. obwałowanych przestrzeni na terenie zalewowym rzeki, z przepompowniami do ich opróżniania);
– wałów przeciwpowodziowych w przypadku braku możliwości zastosowania rozwiązań alternatywnych (tam, gdzie uzasadnione, możliwa jest rozbiórka wałów i zmiana ich rozstawu w celu likwidacji przewężeń koryta przepływu wód);
– wrót przeciwsztormowych i przeciwpowodziowych.
NFOŚiGW uruchamia też program o wartości 221 mln zł na przywrócenie naturalnego stanu środowiska. Wody Polskie mogą składać wnioski o dotacje w ramach programu renaturyzacji przekształconych cieków wodnych i obszarów oraz adaptację do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom. – To pieniądze na przywrócenie naturalnego stanu przyrody w lokalizacjach, gdzie może to przyczynić się do lepszej ochrony przed skutkami ekstremalnych zjawisk wywołanych zmianami klimatu. Renaturyzacja opóźnia spływ przez zatrzymanie wody w miejscu opadu – zaznaczyła Dorota Zawadzka-Stępniak.
Minister Hennig-Kloska mówiła też, że udostępniono 8 mln złotych na opracowanie i aktualizację dokumentów strategicznych i planistycznych, odnoszących się do gospodarowania wodami, zarządzania ryzykiem powodziowym oraz ochrony zasobów wodnych dla Wód Polskich.
– Potrzebujemy kompleksowego zarządzania środowiskiem. Susza i powódź to dwie strony tej samej monety. Nowe myślenie to inwestowanie w to, aby woda zatrzymała się tam, gdzie spadnie. By nasza przestrzeń była jak gąbka, by woda nie spływała na ulice naszych miast i do naszych domów – mówiła Hennig-Kloska.
Na konferencji prasowej zapewniano o wspieraniu wielkich inwestycji związanych z adaptacją do zmian klimatu w miastach. To unijne programy, na które przeznaczonych jest ponad 10 mld złotych. Podpisano już 51 umów na kwotę pół miliarda złotych.
Wśród miast, które będą realizować inwestycje adaptacyjne, są:
– Radom (10 mln zł) – budowa zbiorników retencyjnych wraz z infrastrukturą jako działanie adaptacyjne do zmian klimatu na obszarze Radomia;
– Gdańsk (93 mln zł) – projekt „Zrównoważone Systemy Gospodarowania Wodami Opadowymi w Gdańsku”;
– Kielce (24 mln zł) – Rewitalizacja Doliny Silnicy – kompleksowe zagospodarowanie terenu wraz z rozwojem błękitno-zielonej infrastruktury;
– Bielsko-Biała (18 mln zł) – adaptacja do zmian klimatu na terenie Bielska-Białej, inwestycja w tereny zielone;
– Bydgoszcz (165 mln zł) – retencja i zagospodarowanie wód opadowych lub roztopowych.
Aby wesprzeć samorządy w planowaniu działań adaptacyjnych, do polskiego prawa MKIŚ wprowadza nowe narzędzie dla mniejszych JST. Miejskie plany adaptacji do zmian klimatu mają być obowiązkowe dla miast o liczbie mieszkańców wynoszącej co najmniej 20 tys. Ministerstwo zaznacza jednak, że przygotowuje programy wsparcia finansowego zarówno tworzenia planów, jak i ich realizacji.
Oprócz analizy sytuacji klimatycznej miejski plan ma zawierać: koncepcję zazielenienia miasta, w tym zwiększenia powierzchni terenów zieleni i zadrzewień; koncepcję zagospodarowania wód deszczowych i roztopowych na terenie miasta; listę projektów adaptacyjnych (np. dotyczących zabezpieczenia przed podtopieniami, ale też suszą czy miejską wyspą ciepła). Dzięki temu samorządy będą mogły wybrać właściwe rozwiązania, a potem aplikować o środki zewnętrzne na ich wdrożenie.
na podst. inf. MKiŚ
