Skarżący zarzucił decyzji Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej: WINB) sprzeczność pomiędzy rozstrzygnięciem a uzasadnieniem. Rozstrzygnięcie zaskarżonej decyzji wskazywało, że organ utrzymał w mocy decyzję PINB oprotestowaną odwołaniem skarżącego. Argumentacja uzasadnienia poszła jednak w przeciwnym kierunku.
Wojewódzki Sąd Administracyjny przyznał rację skarżącemu i uchylił zaskarżoną decyzję. Wskazał, że według art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej jako kpa) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej (§ 1), a decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji (§ 2). Elementy decyzji administracyjnej wymienia art. 107 § 1 kpa, wskazując wśród nich rozstrzygnięcie (pkt 5) oraz uzasadnienie faktyczne i prawne (pkt 6).
Zgodnie z art. 107 § 3 kpa uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn odmówienia innym dowodom wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnienie prawne decyzji polega na wyjaśnieniu podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.
Sąd wskazał, że funkcją uzasadnienia jest wyjaśnienie rozstrzygnięcia stanowiącego dyspozytywną część decyzji (zob. np. wyrok NSA z 30 czerwca 1983 r., I SA 178/83; wyrok NSA z 6 stycznia 1994 r., SA/Wr 806/93). Tej funkcji zaskarżona decyzja i jej uzasadnienie nie spełniały, ponieważ nie przedstawiały przesłanek, wywodów, argumentów usprawiedliwiających utrzymanie decyzji w mocy. Uzasadnienie diametralnie rozbiegało się z orzeczeniem o utrzymaniu decyzji w mocy, skoro organ odwoławczy podaje przyczyny wadliwości, przemawiające za uchyleniem. W ocenie sądu można powiedzieć, że zaszła sytuacja, w której decyzja w istocie rzeczy nie zawiera uzasadnienia, organ decydujący nie formułuje bowiem logicznie poprawnego rozumowania stanowiącego rozwinięcie i poparcie treści z osnowy.
WSA podkreślił też, że decyzja administracyjna jest aktem administracyjnym, który składa się z rozstrzygnięcia i uzasadnienia (art. 107 § 1 pkt 5 i 6 kpa). Obie te części stanowią jedność w znaczeniu materialnym i formalnym. Żadna z nich nie może istnieć samodzielnie w obrocie prawnym, i z tego też względu powinny one być wewnętrznie spójne. Uzasadnienie decyzji ma kluczowe znaczenie dla jej adresatów, pozwala bowiem poznać tok rozumowania organu. W tym znaczeniu realizuje w szczególności zasadę zaufania z art. 8 § 1 kpa (organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania), zasadę informowania z art. 9 kpa (organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego), zasadę przekonywania z art. 11 kpa (organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu). Zdaniem sądu WINB naruszył te zasady. Reasumując, WINB formułując uzasadnienie decyzji w diametralnej sprzeczności z jej rozstrzygnięciem, uchybił art. 107 § 1 pkt 6 kpa, faktycznie nie uzasadniając rozstrzygnięcia, jak też postąpił wbrew wskazanym wyżej zasadom ogólnym postępowania administracyjnego.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 13 czerwca 2024 r., sygn. akt II SA/Wr 682/23
