Dostęp do archiwalnych wydań „Wspólnoty” możliwy jest tylko dla zalogowanych prenumeratorów.
Jeżeli chcesz otrzymać dostęp napisz do nas: m.zdrojewska@municipium.com.pl
Nr 18/1388 - września 9, 2023
Zamów prenumeratę już dzisiaj.
Mateusz Górski
Problemy samorządów z niejasnymi przepisami
Kłopoty samorządów omawia Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych w sprawozdaniu za 2022 rok. Opisom towarzyszą konkretne propozycje zmian przepisów, aby usprawnić wykonywanie zadań publicznych i bardziej efektywnie wykorzystywać środki budżetowe. Warto, żeby nie tylko parlamentarzyści i rząd, ale też organizacje samorządowe przyjrzały się tym postulatom, ponieważ zebrany materiał jest ważną wskazówką w zakresie koniecznych działań legislacyjnych.
Rozmawia: Janusz Król
Prace w KWRiST to wiosłowanie bez sterowania
Uczestnicząc jako gość w wielu posiedzeniach Komisji Wspólnej miałem wrażenie, że to maszynka do rutynowego opiniowania gotowych propozycji, która nie ma realnego wpływu na kierunek, w jakim podążają sprawy samorządowe – mówi Remigiusz Górniak, wiceprezes Związku Samorządów Polskich i wiceburmistrz Sulejówka. – Jako nowy członek komisji jesteśmy otwarci i zdeterminowani, aby siąść do stołu i rozpocząć proces niezbędnych zmian. Dla dobra samorządu i mieszkańców.
Laptopy trafią do szkół
We wrześniu komputery dotrą do ponad 290 tys. uczniów z 50 regionów, w których rozstrzygnięto przetargi. Z kolei w październiku wystartuje program „Laptop dla nauczyciela”.
Dramatyczny brak nauczycieli
W dniu rozpoczęcia roku szkolnego w całej Polsce było od 24 do 28 tysięcy wakatów nauczycielskich – alarmuje Związek Miast Polskich.
Mariusz Filipek
Czy wójtowie i radni stracą mieszkania komunalne?
Dużo zamieszania wprowadził ustawodawca wpisując do ustawy o samorządzie gminnym art. 24fa, mający, jak podano w uzasadnieniu, przeciwdziałać nadużyciom związanym z wykorzystywaniem pełnionych funkcji publicznych do uprzywilejowanego dostępu do zasobów mieszkalnictwa komunalnego oraz z budownictwa społecznego. Czy przepis dotyczy też samorządowców, którzy już są najemcami lokali z zasobu gminy?
Rozmawia: Sławomir Bukowski
Jak wygrać wybory?
Rozmowa z dr. Sergiuszem Trzeciakiem, autorem książki „Drzewo kampanii wyborczej 2.0”, specjalistą ds. marketingu politycznego.
Katarzyna Sztop-Rutkowska*
Rozmowy z mieszkańcami na odległość
Co zrobić, aby skutecznie wykorzystać nowe technologie w samorządach? Jak wybrać dobrą platformę do konsultacji? Jak sprawić, żeby była żyjącym, wirtualnym miejscem konstruktywnych dyskusji i stała się rzeczywiście pomocna dla samorządowców w podejmowaniu decyzji?
Red. Śląski Związek Gmin i Powiatów
Miasta grają w zielone
Myślenie o miastach „w kolorze zielonym” do niedawna uznawane było za mało istotne, a znaczenie działań zmierzających do poprawy jakości środowiska oraz powietrza, ochrony miejskiej przyrody, dbałości o rozwiązania urbanistyczne, których celem jest odbetonowanie przestrzeni publicznych, umniejszano do ich „upiększania”. Narracja o konieczności i wyzwaniach, przed którymi stają i którym chcą sprostać nasze miasta, w końcu zyskuje realny wydźwięk w przestrzeni medialnej, a także aprobatę większości mieszkańców.
Anna Zawadzka*
Prowadzenie gospodarki finansowej w perspektywie 2021–2027. Część II.
W pierwszej części artykułu (nr 16/2023 „Wspólnoty) wyjaśnione zostały definicje, które pojawią się przy realizacji zadań z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych. Teraz opisujemy, na co zwrócić uwagę w praktyce planowania projektów, w których dojdzie do wydatkowania pieniędzy pochodzących zarówno ze środków europejskich, jak i krajowych.
Agata Legat*, Edyta Wielańczyk-Grzelak**
Reforma planistyczna bolączką samorządów i inwestorów
Gdy nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw, wielka reforma planistyczna stanie się faktem i wymusi dostosowanie się do nowych zasad zarówno samorządy, jak i inwestorów. Większość przepisów wejdzie w życie w terminie 30 dni od ogłoszenia ustawy. Tylko niektóre mają dłuższe vacatio legis.
Jakub Dorosz-Kruczyński
Wybieramy radę seniorów
Rady seniorów mogą być ważnymi organami pomocniczymi władz samorządowych. Na jakich zasadach należy dokonywać wyboru ich członków?
Sławomir Bukowski
Wolnoć Tomku nad jeziorem
Właściciele terenów przylegających do wód publicznych nie respektują zakazu grodzenia dostępu do linii brzegowej, a Wody Polskie nieskutecznie ten zakaz egzekwują. Co więcej, Wody nie mają nawet pełnej informacji o liczbie jezior w Polsce oraz wiedzy na temat tego, do ilu z nich wykonują uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa – alarmuje Najwyższa Izba Kontroli.
Rewolucja ciepłownicza w Szydłowcu
Miasto odważnie stawia na niezależność energetyczną i nowe technologie. Zmodernizowano już system ciepłowniczy i utworzono klaster energetyczny.
Dominik Krzysztofowicz
11 miliardów dla Dolnego Śląska
Nowy budżet unijny dla Dolnego Śląska to niemal 11 mld zł, które w najbliższych latach mają przyczynić się do zrównoważonego rozwoju całego regionu. Z tego 2,6 miliarda trafi do subregionu wałbrzyskiego w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, dedykowanego rozwojowi obszarów pokopalnianych.
Rekord goni rekord
Zarząd katowickiego portu lotniczego nie ma wątpliwości, że przed lotniskiem rysuje się świetlana przyszłość, a Pyrzowice stają coraz popularniejsze wśród pasażerów. – W przewozach pasażerskich rok 2023 będzie bez wątpienia najlepszym w historii Katowice Airport – przekonuje Artur Tomasik, prezes Górnośląskiego Towarzystwa Lotniczego. Lotnisko jest oczkiem w głowie samorządu województwa.
Kraków nagrodzony za planowanie przestrzenne
Miasto otrzymało wyróżnienie w konkursie ogłoszonym przez ministra rozwoju i technologii za projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Dla wybranych obszarów przyrodniczych miasta Krakowa”.
Ruszyła budowa pierwszego w Lublinie osiedla z mieszkaniami na wynajem
388 mieszkań powstanie na terenach dawnej cukrowni. Inwestycja ma dać początek rozwojowi profesjonalnego rynku najmu w tym mieście i znacząco wpłynąć na rewitalizację poprzemysłowych terenów.
Ewa Bicka*
Godziny nadliczbowe
Przepisy określające pracę w godzinach nadliczbowych przewidziane dla pracowników samorządowych różnią się od tych określonych w kodeksie pracy. Z jednej strony pracodawca samorządowy ma większą możliwość polecenia pracy w takich godzinach, z drugiej pracownicy nie otrzymają za nią dodatkowego – poza zwykłym – wynagrodzenia. Wyjaśniamy różnice między przepisami obu ustaw i ich stosowanie w praktyce, także wobec pracowników zatrudnionych na niepełny etat.
Kto pokieruje gminą w trakcie tymczasowego aresztowania wójta?
W gminie w poprzedniej kadencji wójt powołał swego zastępcę i ten przejął jego obowiązki w czasie tymczasowego aresztowania. W 2018 roku aresztowany wójt znów wygrał wybory, jednak nie złożył ślubowania, w związku z tym jego zadania i kompetencje przejęła osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów. Aresztowany nie zgodził się z takim biegiem spraw – jego zdaniem gminą nadal powinien kierować jego zastępca z poprzedniej kadencji. Sprawa trafiła do NSA.
Opłata za wychowanie przedszkolne
Waloryzacji maksymalnej wysokości opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego dokonuje się od 1 września roku kalendarzowego, w którym ogłoszono wysokość wskaźnika waloryzacji. Dlatego uchwała rady miasta regulująca te kwestie powinna obowiązywać również od tej daty.
Wynagrodzenie za usługi gminne
Istotą opłaty komunalnej jest skorelowanie jej z daną usługą gminną i wartością oferowanej usługi. Powinna ona mieć charakter wynagrodzenia (ceny) za usługę świadczoną przez gminę lub za korzystanie z urządzeń czy obiektów będących jej własnością.
Grzegorz Drozd*
Gminne przepisy porządkowe
Organy gminy zostały przez ustawodawcę wyposażone w kompetencję do ustanawiania przepisów obowiązujących tylko na terenie danej gminy. JST korzystają ze swoich uprawnień, ale nie zawsze prawidłowo.
Barbara Świba
Podział nieruchomości służący realizacji roszczeń do jej części
W kolejnych punktach art. 95 ustawy o gospodarce nieruchomościami wskazane są wyjątki od ogólnych zasad podziału nieruchomości. Podczas ich stosowania niezbędna jest jednak precyzyjna interpretacja zawartych w nim treści. Omawiamy wątpliwości związane z art. 95 pkt 4, na które wskazuje orzecznictwo sądów administracyjnych.
Rafał Kran*
Skutki rewolucyjnego wyroku TK o budowlach
Trybunał Konstytucyjny uznał definicję budowli zawartą w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych za niezgodną z art. 84 i art. 217 Konstytucji RP (wyrok z 4 lipca 2023 r., sygn. SK 14/21). Ustawodawca ma 18 miesięcy na zmianę przepisów. Do tego czasu zastosowanie mają aktualne zasady opodatkowania.
Joanna Rudzka*
Pełne odliczenie VAT od inwestycji wodociągowych i kanalizacyjnych
Naczelny Sąd Administracyjny wydał przełomowy wyrok w sprawie możliwości pełnego odliczenia VAT od wydatków na gminne wodociągi i kanalizacje. Jest on bardzo ważny dla samorządów, które realizują lub realizowały w ostatnich latach inwestycje typu oczyszczalnia ścieków, stacja uzdatniania wody, nowa nitka kanalizacji czy wodociągu.
Mateusz Górski
Ogłoszenie o wykonaniu umowy
W ostatniej, dużej nowelizacji prawa zamówień publicznych ustawodawca wprowadził obowiązek publikacji ogłoszenia o wykonaniu umowy w Biuletynie Zamówień Publicznych. Pomimo pozornej prostoty regulacji zamawiający maja sporo wątpliwości, jak w praktyce powinien wyglądać ten proces. Przedstawiamy najważniejsze wskazówki Urzędu Zamówień Publicznych.
Przekazanie zadań do związku
Prawa i obowiązki gmin będących członkami związku międzygminnego, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na niego z dniem ogłoszenia statutu. W tym momencie gminy tracą swoje uprawnienia i obowiązki związane z wykonaniem przekazanego zadania.
Głosowanie we własnej sprawie
Udział radnego w głosowaniu nad uchwałą dotyczącą jego interesu prawnego stanowi istotne naruszenie prawa. Kwestii tej nie można oceniać w kontekście wyniku głosowania.
Gmina nie zapłaci za pożar śmietniska
Do Sejmu trafił przygotowany przez posłów KO projekt nowelizacji prawa ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach. Dotyczy on wprowadzenia zabezpieczeń przed przenoszeniem na gminy kosztów akcji ratowniczych i gaśniczych i usuwania ich skutków na składowiskach odpadów z powodu pożarów wywołanych zarówno samoistnym zapaleniem, jak i działaniem osób trzecich.