Burmistrz zwrócił się do regionalnej izby obrachunkowej z trzema pytaniami. W pierwszym prosił o wyjaśnienie czy środki przyznawane samorządom z Rządowego Funduszu Polski Ład – Programu Inwestycji Strategicznych mają charakter dotacji, o których mowa w art. 126 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU z 2023 r. poz. 1270, dalej: ufp) i czy stosuje się do nich zasady zwrotu przewidziane w art. 168 i 169 ufp. Prosił również o informację czy w świetle ustawy o finansach publicznych w przypadku otrzymania z urzędu skarbowego zwrotu VAT od wydatków na inwestycję dofinansowaną z programu, JST muszą zwracać środki w części przypadającej na odzyskany VAT. Ostatnie pytanie dążyło do ustalenia, w jaki sposób JST mogą wykorzystać te środki, tj. dofinansowanie z programu w części przypadającej na VAT odzyskany od inwestycji dotowanej z programu.
Izba podzieliła pogląd, że w przypadku, gdy gminie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z realizacją inwestycji finansowanej z programu, wówczas nie jest zobowiązana do zwrotu przyznanych środków w zakresie, w jakim VAT zostanie odliczony. Środki uzyskane w ramach dofinansowania realizacji inwestycji nie mają charakteru dotacji w rozumieniu art. 126 ufp. Dotacje zostały określone jako środki podlegające szczególnym zasadom rozliczania. Przyjmuje się, że nakaz ten powinien być rozumiany jako konieczność dostarczenia przez beneficjenta dowodów pozwalających stwierdzić, że środki z dotacji zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem. Podmiot dotujący jest zaś zobowiązany do dokonania określonych w przepisach czynności rozliczeniowych. Do rozliczenia środków nie znajdują zastosowania przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 2 grudnia 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa (DzU nr 238 poz. 1579), ponieważ w obowiązujących przepisach brak jest stosownego odesłania do stosowania tego rozporządzenia do rozliczenia środków. Tym samym nie znajduje również zastosowania zasada polegająca na uznawaniu wydatku inwestycyjnego w kwocie brutto.
Izba wskazała również, że uzyskanie przez JST zwrotu podatku naliczonego nie stanowi przesłanki zmiany wysokości dofinansowania. Brak jest po stronie beneficjentów programu obowiązku udzielenia informacji w zakresie tzw. kwalifikowalności VAT na jakimkolwiek etapie postępowania. W ocenie organu, obowiązek zwrotu naliczonego podatku wynikać powinien wprost z regulacji prawnych (jak choćby w przypadku wskazanego rozporządzenia w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budżetu państwa). W omawianym przypadku postanowienia uchwały nr 84/2021 Rady Ministrów z 1 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład – Program Inwestycji Strategicznych na taki obowiązek nie wskazują.
W kwestii środków uzyskanych ze zwrotu VAT izba uznała, że nie posiada kompetencji do wskazywania przeznaczenia odzyskanych środków z podatku VAT, a ewentualne ustalenia w tym przedmiocie mogą być określone w treści umowy o udzielenie dofinansowania. W tym przypadku zasadne byłoby zwrócenie się z odpowiednim wnioskiem bezpośrednio do dysponenta środków.
Wyjaśnienie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy nr RIO-NR.N-432-6/2024
