Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia regulaminu udzielania dotacji do gminnego programu wymiany pieców, nieekologicznych palenisk i kotłów węglowych na terenie gminy. Jako podstawę prawną podała art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2023 r. poz. 40) oraz art. 400a ust. 1 pkt 21, art. 403 ust. 2, ust. 4 pkt 1a i ust. 5 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (DzU z 2022 r. poz. 2556 ze zm., dalej: pos). W uchwale rada wskazała, że okres trwałości projektu wynosi 5 lat i w tym terminie wnioskodawca nie może dokonać żadnych zmian i przeróbek części budynku, które podlegały realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego bez pisemnego powiadomienia i uzgodnienia z gminą. Beneficjent nie mógłby również zamontować w instalacji innego, w tym również dodatkowego źródła ciepła, bez akceptacji gminy. W przypadku zbycia nieruchomości w okresie trwałości projektu inwestor zobowiązany został do dokonania cesji praw i obowiązków wynikających z umowy na rzecz nowego podmiotu uprawnionego do nieruchomości oraz niezwłocznego powiadomienia gminy o tym fakcie lub zwrotu dotacji.
W ocenie organu nadzoru przywołane postanowienia stanowiły dodatkową przesłankę zwrotu dotacji. Rada gminy wprowadziła je bez podstawy prawnej, w sprzeczności z art. 251–253 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU z 2021 r. poz. 305 ze zm., dalej: ufp), wykraczając poza zakres delegacji ustawowej określony w art. 403 ust. 5 pos. Przesłanki zwrotu dotacji udzielonej z budżetu gminy określają przepisy art. 251 oraz art. 252 ufp. Ponadto, jak wynika z art. 253 ufp, tylko odrębne ustawy mogą ustanawiać dodatkowe przesłanki zwrotu dotacji do budżetu gminy poza już określonymi w art. 251 i art. 252 ufp. Nie ma natomiast podstawy prawnej dla ustanawiania dodatkowych przesłanek zwrotu dotacji do budżetu JST w aktach prawa miejscowego. Aktualne przepisy ustawowe nie określają dodatkowych okoliczności zwrotu do budżetu gminy dotacji celowej udzielanej na podstawie prawa ochrony środowiska. Możliwości ich ustanawiania nie przewiduje również delegacja ustawowa do podejmowania uchwał w tej sprawie przez organ stanowiący gminy z art. 403 ust. 5 pos. Z obowiązkiem zwrotu dotacji związana jest również odpowiedzialność organu i beneficjenta z art. 8 pkt 3 i art. 9 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (DzU z 2021 r. poz. 289).
Mając powyższe na uwadze organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały w całości.
Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z 22 lutego 2023 r. nr KI.411.36.2023
