Proces restytucji ZMP rozpoczął się wcześniej, bo już w sierpniu 1990 r. – najpierw w Elblągu, spotkaniem prezydentów miast (na zaproszenie Józefa Gburzyńskiego, prezydenta Elbląga), a następnie w Gdańsku – spotkaniem przewodniczących rad miejskich. Aktywność reprezentantów Poznania (prezydent Wojciech Szczęsny Kaczmarek i członek zarządu miasta Andrzej Porawski przyjechali do Elbląga z gotowym projektem statutu i programu działania) sprawiła, że Kongres Restytucyjny odbył się w stolicy Wielkopolski, a delegaci postanowili wpisać Poznań jako siedzibę Związku.
Związek Miast Polskich powstał w 1917 roku i działał do roku 1939. Wpływał na proces legislacyjny, promował gospodarkę i kulturę miast. Prowadził działalność wydawniczą i szkoleniową, zawiadywał wymianą doświadczeń pomiędzy służbami miejskimi. Utrzymywał kontakty z podobnymi organizacjami w innych krajach. Po drugiej wojnie nie zdołał wznowić działalności.
W Kongresie Restytucyjnym ze stycznia 1991 r. wzięli udział delegaci 60 miast, w tym Warszawy, Łodzi, Krakowa, Poznania, Gdańska, Szczecina, Bydgoszczy. Wśród zaproszonych gości był m.in.: senator Jerzy Regulski, pełnomocnik rządu ds. reformy samorządu terytorialnego. Przybyły także delegacje zagraniczne: ze Związku Władz Lokalnych Litwy, Związku Miast Niemieckich, Związku Miast i Gmin Niemieckich, Międzynarodowej Organizacji Miast Siostrzanych i Światowego Związku Miast Bliźniaczych.
W głosowaniu powszechnym delegaci wybrali prezesa Związku – został nim Wojciech Szczęsny Kaczmarek. Nowo wybrany zarząd powołał, na wniosek prezesa, wiceprezesów (Franciszkę Cegielską z Gdyni, Jana M. Czajkowskiego ze Zgierza, Janusza Zawadzkiego z Sieradza) i sekretarza (Tadeusza Wronę z Częstochowy). Powołano też dyrektora Biura – Andrzeja Porawskiego, który pełni tę funkcję do dziś.
Podjęto również uchwałę o wysokości składki członkowskiej – została ustalona na 100 starych złotych od mieszkańca miasta członkowskiego rocznie.
na podstawie materiałów ZMP
