Wojewoda wielkopolski wniósł WSA w Poznaniu skargę na uchwałę rady miejskiej w sprawie uchylenia zmiany planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego gminy, obejmującej konkretną działkę. Podstawę prawną podjętej uchwały miały stanowić przepisy art. 18 ust. 2 pkt 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: usg) i art. 14 ust. 8, art. 17, art. 20 ust. 1 i art. 27 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: upzp).
Zdaniem wojewody, z treści przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie można wywieść podstawy prawnej dla częściowego uchylenia uchwały w sprawie obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Organ nadzoru wyjaśnił, że przepisy art. 18 ust. 2 pkt 5 usg oraz art. 20 ust. 1 upzp stanowią podstawę prawną do podjęcia uchwały w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Żaden z nich nie daje jednak podstaw do uchylenia uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania. Wojewoda podkreślił, że w uzasadnieniu do uchwały w sprawie uchylenia zmiany planu rada nie wykazała też zaistnienia szczególnej potrzeby takiego działania, ograniczyła się jedynie do lakonicznego stwierdzenia, że na skutek zmiany sytuacji faktycznej terenu, obowiązujący plan miejscowy dla części obszaru stał się nieaktualny oraz powołała się na wyrok NSA z 19 czerwca 2012 r. (II OSK 852/12) oraz wyroki sądów wojewódzkich.
Sąd rozpoznający skargę przyznał rację wojewodzie i stwierdził nieważność uchwały. Wyjaśnił, że ustawodawca w sposób wyraźny unormował przypadki, kiedy akt planistyczny przestaje obowiązywać wskutek stwierdzenia jego nieważności lub uchwalenia nowego planu (art. 28 ust. 1 i art. 34 ust. 1 upzp). W świetle tych przepisów wyraźnie rozdzielone są kompetencje organów gminy w zakresie sporządzania, uchwalania i zmiany planów miejscowych i kompetencje organów nadzoru oraz sądów administracyjnych w zakresie kontroli legalności oraz stwierdzania ich nieważności. Trzeba też odnieść się do przepisu art. 34 ust. 1 upzp, zgodnie z którym wejście w życie planu miejscowego powoduje utratę mocy obowiązującej innych planów zagospodarowania przestrzennego lub ich części odnoszących się do objętego nim terenu. Z wymienionego przepisu wynika, że dla danego obszaru może obowiązywać wyłącznie jeden plan miejscowy, przy czym uchwalony późniejszy plan uchyla ten wcześniejszy. Regulacja art. 34 upzp nie dotyczy jednak sytuacji, w których nowe ustalenia planistyczne wprowadzane są w zakresie nowelizacji (zmiany) planu miejscowego, gdyż w takim przypadku nowelizacja polega na zastąpieniu wcześniejszych regulacji ustaleniami wprowadzanymi w wyniku zmian. Przepis ten potwierdza natomiast, że dopuszczalne jest podjęcie przez radę gminy uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru, dla którego obowiązuje już plan miejscowy (art. 14 ust. 1 upzp). Zmierzając do zmiany regulacji planistycznych dla obszaru objętego już obowiązującym planem miejscowym – jak w niniejszej sprawie – prawodawca gminny ma więc do wyboru: podjąć uchwałę o przystąpieniu do zmiany planu miejscowego (art. 14 ust. 1 w zw. z art. 27 upzp) bądź uchwałę w sprawie przystąpienia do sporządzenia nowego planu miejscowego.
Sąd rozpoznający skargę wojewody dodał, że sama procedura uchwalania planów miejscowym jest uporządkowana, przy czym – co warte podkreślenia z punktu widzenia niniejszej sprawy – zgodnie z art. 27 ustawy, zmiana planu miejscowego następuje w takim trybie, w jakim jest on uchwalany. Przepis ten wprowadza generalną zasadę, zgodnie z którą dla zmiany jakiegokolwiek aktu planistycznego wymagane jest zachowanie takiego samego trybu jak dla uchwalenia w pierwotnej postaci. Innymi słowy, celem art. 27 upzp jest zapobieżenie próbom obchodzenia rygorystycznych przepisów procedury planistycznej. Ustawodawca wprost przewiduje, że każda zmiana planu miejscowego wymaga zachowania trybu uchwalania danego aktu, począwszy od zainicjowania procedury w drodze podjęcia uchwały intencyjnej na wniosek uprawnionego podmiotu, przez realizację szczególnych obowiązków informacyjnych, zapewnienie partycypacji społecznej (konsultacje społeczne), współdziałanie z organami opiniującymi i uzgadniającymi projekt, wprowadzanie zmian do projektu, podjęcie właściwej uchwały przez radę gminy, po doręczenie wojewodzie uchwały wraz z załącznikami i dokumentacją prac planistycznych w celu oceny legalności aktu i ogłoszenia go w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Wyrok WSA w Poznaniu z 12 marca 2025 r., sygn. akt IV SA/Po 985/24
