Prawo

Zmiana nazwiska tylko z ważnego powodu

Ustawodawca uznał, że zmiana imienia lub nazwiska może nastąpić tylko z ważnych powodów – wskazał przy tym jedynie przykładowy katalog takich okoliczności. Oznacza to, że dopuścił możliwość zaistnienia innych sytuacji, które mogą uzasadniać zmianę imienia i nazwiska, jeżeli zostaną ocenione przez organ jako „ważne powody”. Ich ocena powinna uwzględniać indywidualne warunki każdego przypadku. Ważne powody nie mogą wynikać jedynie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany.

Do USC wpłynął wniosek mieszkańca o zmianę nazwiska z Z. na W. W uzasadnieniu wniosku podał, że jego nazwisko budzi śmieszność i chce je zmienić, gdyż wskazane (nowe) nazwisko funkcjonowało w jego rodzinie. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił mieszkańcowi, Jego zdaniem wskazane powody uzasadniające zmianę imienia i nazwiska nie wynikają z katalogu „ważnych powodów” zawartego w przepisach prawa.

Sąd rozpatrując sprawę przypomniał, że zgodnie z art. 23 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny nazwisko stanowi dobro osobiste, które niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach podlega ochronie prawa cywilnego. Nie jest to dobro osobiste, którego zmiana pozostawiona została swobodnemu uznaniu osoby, której dotyczy. Nazwisko, podobnie jak imię, jest elementem identyfikującym osobę, określającym jej tożsamość, składającym się na stan cywilny. Stanowi ono trwały atrybut podmiotowości człowieka, prawnie mu przypisany przez zarejestrowanie w aktach stanu cywilnego. Ustawa z 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (dalej uoziin) realizuje zasadę względnej stabilizacji imion i nazwisk, a ich zmiana może nastąpić tylko na zasadach określonych w tej ustawie.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 tej ustawy zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w szczególności gdy dotyczą zmiany: imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka (pkt 1); na imię lub nazwisko używane (pkt 2); na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione (pkt 3); na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada (pkt 4). Oznacza to, że wola osoby chcącej zmienić nazwisko nie stanowi samodzielnej i wystarczającej przesłanki do jego zmiany. Względna stabilizacja imion i nazwisk jest wartością prawnie chronioną. Imię i nazwisko, z uwagi na spełniane funkcje w życiu człowieka, rodziny i grup społecznych oraz ich trwałość dla prawidłowej realizacji tych funkcji powoduje, że nie mogą być one postrzegane jedynie jako dobra osobiste, podlegające ochronie na gruncie prawa cywilnego. Podmiotowe prawo do imienia i nazwiska nie funkcjonuje w próżni, gdyż towarzyszy mu nie tylko obowiązek posługiwania się imieniem (imionami) i nazwiskiem prawnie przypisanymi, ale również prawna ochrona względnej ich trwałości jako swoistego dobra publicznego.

Sąd wskazał, że ustawodawca w art. 4 ust. 1 uoziin uznał, że zmiana imienia lub nazwiska może nastąpić tylko z ważnych powodów – wskazał przy tym jedynie przykładowy katalog takich okoliczności. Powyższe oznacza, że dopuścił możliwość zaistnienia innych sytuacji, które mogą uzasadniać zmianę imienia i nazwiska, jeżeli zostaną ocenione przez organ jako „ważne powody”. Ich ocena powinna zatem uwzględniać indywidualne warunki każdego przypadku. Ważne powody nie mogą jednak wynikać jedynie z subiektywnego przekonania osoby żądającej zmiany, ale muszą sprostać zobiektywizowanym i zracjonalizowanym kryteriom. Rozstrzygnięcie, czy zachodzą ważne powody uzasadniające uwzględnienie wniosku wymaga wyważenia z jednej strony interesu społecznego i celów, jakie ma realizować zawarta w cytowanym art. 4 ust. 1 uoziin zasada względnej stabilizacji imion i nazwisk, a z drugiej strony indywidualnego interesu strony wnioskującej o zmianę imienia i/lub nazwiska. Dokonując takiej oceny, należy mieć przy tym na uwadze, że nabycie oraz posługiwanie się własnym imieniem i nazwiskiem ma znaczenie indywidualizujące i identyfikujące daną osobę w stosunkach urzędowych i prywatnych i jak wskazano powyżej powinna je cechować stabilność i pewność.

Wyrok WSA w Rzeszowie z 1 października 2019 r., sygn. akt II SA/Rz 751/19

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane