W uchwale w sprawie ustalenia na terenie gminy maksymalnej liczby zezwoleń na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych, zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania oraz odstępstw od zakazu spożywania napojów alkoholowych, rada gminy postanowiła, że lokale gastronomiczne posiadające zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży, mogą prowadzić sprzedawanie tych napojów w ogródkach gastronomicznych uruchomionych przed tymi lokalami. Wojewoda kontrolując uchwałę uznał, że rada istotnie naruszyła prawo poprzez przekroczenie upoważnienia ustawowego. Wskazał, że art. 12 ust. 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (DzU z 2018 r., poz. 2137, ze zm, dalej: uowt) nie upoważnia rady gminy do określania warunków, jakie muszą spełniać placówki prowadzące sprzedaż alkoholu ani do określania, gdzie taka sprzedaż może być prowadzona. Ponadto wojewoda miał zastrzeżenia do wprowadzonych w uchwale odstępstw od zakazu spożywania alkoholu w miejscach publicznych.
Sprawa trafiła do wojewódzkiego sądu administracyjnego. WSA wyjaśnił, że zaskarżona uchwała stanowi akt prawa miejscowego, do którego wydania delegację ustawową zawiera art. 12 uowt. Zgodnie z powołanym przepisem rada gminy ustala, w drodze uchwały, maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie gminy (ust. 1) oraz zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych (ust. 3). Jak wskazuje się w orzecznictwie, pod pojęciem zasad usytuowania miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych należy rozumieć ich rozmieszczenie w terenie, a w szczególności usytuowanie względem miejsc chronionych, takich jak szkoły, przedszkola, czy inne placówki oświatowo-wychowawcze i opiekuńcze, a także inne obiekty, które rada gminy uzna za zasługujące na szczególną ochronę (por. wyrok WSA w Warszawie z 30 stycznia 2020 r., sygn. akt VIII SA/Wa 846/19; wyrok WSA w Łodzi z 12 lutego 2020 r., sygn. akt III SA/Łd 1039/19; wyrok WSA w Olsztynie z 8 października 2019 r., sygn. akt II SA/Ol 605/19). Inaczej mówiąc, rada gminy dokonuje jedynie ustaleń w zakresie położenia punktów sprzedaży względem innych obiektów, przy czym nie jest uprawniona do określania lokali, w których możliwe jest prowadzenie sprzedaży napojów alkoholowych, ani nie może określać wymogów dla pomieszczeń, w których ma być prowadzona taka sprzedaż, gdyż leży to w gestii ustawodawcy (por. wyrok WSA w Łodzi z 11 lutego 2020 r., sygn. akt III SA/Łd 1013/19, CBOSA).
Słusznie zatem wojewoda podniósł, że rada gminy, uchwalając, że lokale gastronomiczne posiadające zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych, przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży, mogą prowadzić sprzedawanie tych napojów w ogródkach gastronomicznych uruchomionych przed tymi lokalami, wykroczyła poza upoważnienie ustawowe zawarte w art. 12 ust. 3 uowt i tym samym dopuściła się istotnego naruszenia tego przepisu. Określanie szczegółowych wytycznych odnośnie do pomieszczeń lub miejsc, w których napoje alkoholowe mogą być sprzedawane i podawane, jak np. wskazywanie ogródków gastronomicznych znajdujących się przed lokalami jako miejsc, w których mogą być sprzedawane i podawane napoje alkoholowe, nie leży w kompetencji organów uchwałodawczych gminy.
Sąd odniósł się także do drugiego aspektu sprawy, tj. wprowadzonych w uchwale odstępstw od zakazu spożywania alkoholu. Wyjaśnił, że art. 14 ust. 2b uowt daje radzie możliwość wprowadzenia, w drodze uchwały, w określonym miejscu publicznym na terenie gminy, odstępstw od zakazu spożywania napojów alkoholowych, jeżeli uzna, że nie będzie to miało negatywnego wpływu na odpowiednie kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, o której mowa w art. 2 ust. 1 uowt i nie będzie zakłócało bezpieczeństwa i porządku publicznego. Nie budzi wątpliwości, że uchwała przewidująca odstępstwo od zakazu spożywania alkoholu musi być powiązana z konkretnym miejscem publicznym, w którym możliwe będzie spożywanie alkoholu. Tymczasem, jak wynika z kwestionowanej uchwały, rada wprowadziła odstępstwo od zakazu spożywania napojów alkoholowych na placach, terenach wiejskich, miejscach rekreacyjnych na czas organizacji imprez rozrywkowych ogólnodostępnych stanowiących własność gminy. W ocenie sądu rozpoznającego sprawę, takie określenie miejsca publicznego jest zbyt ogólne i niejednoznaczne. Brak precyzyjnego określenia miejsca, w którym wprowadza się odstępstwo od zakazu spożywania napojów alkoholowych, prowadzić może do różnorakich interpretacji tego zapisu i w konsekwencji objęcia jego dyspozycją takich miejsc publicznych, które nie leżały w zamiarze uchwałodawczy.
Wyrok WSA w Olsztynie z 13 sierpnia 2020 r., sygn. akt II SA/Ol 1123/19
