Rada miejska podjęła uchwałę w sprawie utworzenia jednostek pomocniczych – osiedli, ustalenia siedzib ich zarządów i uchwalenia ich statutów. Określiła obowiązki przewodniczącego zarządu osiedla posługując się wyrażeniem „w szczególności”, a więc skonstruowała katalog otwarty.
W ocenie organu nadzoru, tak zaproponowana regulacja pozostaje w opozycji do upoważnienia ustawowego zawartego w art. 35 ust. 3 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym (DzU z 2022 r. poz. 559, 583, 1005, 1079 i 1561, dalej: usg). Przepis ten stanowi, że statut jednostki pomocniczej określa w szczególności organizację i zadania jej organów. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury, zadania sołectwa czy też sołtysa (odpowiednio – osiedli i przewodniczącego zarządu) powinny być uregulowane w statucie w sposób wyczerpujący, w formie zamkniętego katalogu. Przyjęcie innego założenia umożliwiłoby przekazywanie organom osiedla zadań w trybie pozastatutowym, zarówno przez radę gminy, jak i organ wykonawczy. Taki porządek ustrojowy byłby sprzeczny z upoważnieniem ustawowym zawartym w art. 35 ust. 3 pkt 3 usg (wyrok Wojewódzkiego Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt III SA/Wr 111/12).
Ponadto w uchwale rada miejska określiła kworum, czyli minimalną liczbę obecnych na wyborach przewodniczącego i zarządu osiedla, aby dokonany wybór był ważny. Art. 37 ust. 4 w zw. z art. 36 ust. 2 usg wskazuje, że czynne prawo wyborcze przysługuje stałym mieszkańcom osiedla uprawnionym do głosowania, zaś bierne prawo wyborcze posiada nieograniczona liczba kandydatów. Ponadto statuuje, że wybór przewodniczącego i zarządu osiedla następuje w głosowaniu tajnym i bezpośrednim. Przepis ten jest regulacją kompletną i nie zastrzega żadnego kworum dla ważności zebrania wiejskiego, na którym dokonuje się wyboru sołtysa i rady sołeckiej. Przytoczony przepis, ustalając podstawowe zasady prawa wyborczego dotyczące organu wykonawczego jednostki pomocniczej gminy, nie zawiera upoważnienia do wprowadzenia wymogów w zakresie zachowania przy wyborze organów określonego kworum uprawnionych do głosowania.
Mając powyższe na uwadze organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały w całości.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody łódzkiego z 21 września 2022 r. nr PNIK-I.4131.927.2022
