Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2020 r., poz. 713, ze zm.) i art. 81 ust. 1 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (DzU z 2020 r., poz. 282, ze zm., dalej: uoz) rada gminy podjęła uchwałę sprawie określenia zasad udzielania dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków lub znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków położonych na obszarze gminy.
Zgodnie z art. 81 ust. 1 uoz, w trybie określonym odrębnymi przepisami dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków może być udzielona przez organ stanowiący gminy, powiatu lub samorządu województwa, na zasadach określonych w podjętej przez ten organ uchwale.
W uchwale postanowiono, że w przypadku stwierdzenia wykorzystania dotacji niezgodnie z umową wnioskodawca traci prawo do ubiegania się o dotację z budżetu gminy przez kolejne trzy lata. Zdaniem kolegium RIO, tego typu zapis był niegodny z prawem. Zasady i tryb zwrotu dotacji udzielonej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego i wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, a także pobranej nienależnie lub w nadmiernej wysokości, normowane są przepisami art. 252 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU z 2019 r., poz. 869, ze zm.). Przepisy te nie przewidują sankcji w postaci pozbawienia prawa do otrzymania dotacji w kolejnych latach.
W uchwale znalazł się wymóg przedstawienia oświadczenia o niezaleganiu z płatnościami na rzecz podmiotów publiczno-prawnych. Postanowienie to wykraczało poza delegację wynikającą z art. 81 ust. 1 uoz, na podstawie którego do kompetencji rady gminy należy określenie zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków. W ramach zasad udzielania dotacji rada gminy nie mogła uzależniać przyznania finansowania od spełnienia warunków niezwiązanych z celem wnioskowanej dotacji.
Obok wymogu oświadczenia o zgodności podanych we wniosku informacji z aktualnym stanem prawnym i faktycznym zamieszczono także wymóg oświadczenia o znajomości odpowiedzialności karnej wynikającej z art. 233 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU z 2019 r., poz.1950, ze zm., dalej: kk). Zdaniem RIO, oświadczenia i informacje składane organom gminy w zakresie dotacji nie są „zeznaniami mającymi służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy”, aby za ich treści beneficjent dotacji miał odpowiadać na podstawie art. 233 kk.
Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Krakowie z 19 sierpnia 2020 r., nr KI-43-176/59/20
