Założenia SAN
SAN to nowatorskie narzędzie polityki mieszkaniowej i społecznej. Gminy, decydując się na prowadzenie SAN poprzez organizacje pozarządowe lub spółki gminne, mogą wynajmować mieszkania od prywatnych osób, a następnie oferować je mieszkańcom w korzystnych warunkach. Mechanizm SAN opiera się na istniejących zasobach mieszkaniowych. Gminy mogą decydować jakie grupy będą wspierać za pośrednictwem SAN określając kryteria doboru najemców.
Korzyści z SAN
SAN w małych miastach mogą przynosić korzyści społeczne i finansowe:
– Właściciele nieużywanych mieszkań mogą uzyskać dodatkowe nieopodatkowane dochody, dzierżawiąc swoje nieruchomości do SAN (np. mieszkania odziedziczone),
– Najemcy korzystający z mieszkań SAN dostają dostęp do przystępnych cenowo lokali, dopasowanych do ich możliwości finansowych,
– SAN mogą sfinansować swoją działalność z nadwyżek wynikających z różnic cen dzierżawy i najmu i rozwijać się, pozyskując zewnętrzne fundusze, modernizując pustostany i świadcząc usługi społeczne dla najemców,
– Gminy zwiększają dostępność mieszkań dla osób oczekujących na lokale komunalne oraz dla tych, którzy nie kwalifikują się na mieszkania komunalne (np. z „luki czynszowej"). Elastyczne kryteria najmu mogą też zachęcić do pozostania lub powrotu do gminy.
Ćmielów – pionierem uruchamiania SAN w małych miastach
Jako gmina planująca wykorzystać SAN, wyróżnia się gmina Ćmielów w województwie świętokrzyskim, znana z produkcji porcelany,. Dzięki zaangażowaniu Burmistrza, Pani Joanny Suski, Ćmielów dąży do wprowadzenia tego innowacyjnego rozwiązania do swojej polityki mieszkaniowej. Fundacja Habitat for Humanity Poland obecnie oferuje darmowe doradztwo w procesie uruchamiania Społecznej Agencji Najmu dla gminy. "Widzimy Społeczną Agencję Najmu jako narzędzie do odnowy i zasiedlenia istniejących pustostanów w gminie oraz zachęcenia mieszkańców Ćmielowa do pozostania, w szczególności, że za pośrednictwem SAN można pozyskać finanse na remont pustostanów by potem je wynająć poszukującym mieszkania" - podkreśla Joanna Suska, Burmistrz Ćmielowa.
Jak uruchomić SAN?
Uruchomienie SAN warto rozpocząć od opracowania diagnozy sytuacji mieszkaniowej w gminie, w tym lokalnego rynku mieszkaniowego. W ramach tego działania ważne m.in. jest oszacowanie liczby pustostanów w rękach gminnych i osób prywatnych (np. na podstawie zużycia wody w lokalach). Następnym krokiem jest wybór podmiotu, który będzie prowadził SAN (spółka czy organizacja). Ważne jest również uzyskanie poparcia społecznego – zarówno wśród radnych, sołtysów, jak i mieszkańców. Ostatnim etapem jest przygotowanie uchwały w sprawie określenia zasad i kryteriów wynajmowania lokali mieszkalnych lub budynków mieszkalnych jednorodzinnych przez osobę fizyczną z zasobu społecznej agencji najmu, przeprowadzenie jej konsultacji z organizacjami pozarządowymi, przyjęcie jej przez radę gminy, a następnie organizacja konkursu dla organizacji pozarządowych lub wybór spółki komunalnej, a na sam koniec podpisanie umowy o współpracy. Przed rozpoczęciem prac nad uruchomieniem SAN można zainspirować się materiałami gromadzonymi przez Fundację Habitat for Humanity Poland i dostępnymi online, jak również warto zweryfikować możliwe źródła dofinansowania uruchamiania działalności SAN (w szczególności ze źródeł krajowych).
Społeczne Agencje Najmu w małych miejscowościach mają moc zmiany oblicza sytuacji mieszkaniowej i stają się istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój społeczny i gospodarczy regionu. Kreowanie SAN oznacza krok w kierunku zrównoważonej przyszłości dla mniejszych miejscowości, opartej na efektywnym wykorzystaniu dostępnych zasobów.
Partnerem akcji jest UNHCR, Agencja ONZ ds. Uchodźców
Za treść niniejszej publikacji odpowiada wyłącznie Habitat for Humanity Poland i nie odzwierciedla ona poglądów UNHCR.
