Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia statutu sołectwa. Jako podstawę prawną wskazała art. 35 ust. 1 i art. 40 ust. 2 pkt. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (DzU z 2024 r. poz. 609, ze zm., dalej: usg). W statucie znalazła się informacja, że sołtys pełni funkcję przewodniczącego rady sołeckiej i stosownie do potrzeb wynikających z jego bieżącej działalności zwołuje jej posiedzenia.
Zgodnie z art. 36 ust. 1 usg, zebranie wiejskie jest organem uchwałodawczym w sołectwie, natomiast sołtys – organem wykonawczym, którego działalność wspomaga rada sołecka. Z przywołanego przepisu wynika, że ustawodawca dokonał podziału kompetencyjnego w jednostce pomocniczej gminy, według którego jej organami są zebranie wiejskie i sołtys, a rada sołecka jedynie wspomaga działalność sołtysa. Ustawa określa jednoznacznie charakter rady sołeckiej jako ciała wspomagającego działalność sołtysa. Rada nie jest zatem odrębnym organem, wyposażonym w samoistne kompetencje, ma jedynie charakter konsultacyjny, a jej rola została ograniczona do udzielania pomocy, ułatwiania działania sołtysowi.
W ocenie organu nadzoru uwzględnienie w radzie sołeckiej sołtysa jako przewodniczącego rady stoi w sprzeczności z jej funkcją doradczą, wspierającą i opiniotwórczą. Rada i sołtys są dwiema odrębnymi strukturami. Określenie w statucie, że posiedzenia rady sołeckiej zwołuje i przewodniczy im sołtys, może być odczytywane jako nałożenie na sołtysa obowiązku uczestnictwa w posiedzeniach rady sołeckiej, a z drugiej strony, jako wykluczenie podejmowania przez radę jakichkolwiek działań z własnej inicjatywy.
Mając powyższe na uwadze organ nadzoru stwierdził nieważność uchwały w zakresie omawianego postanowienia.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody pomorskiego z 28 sierpnia 2024 r. nr PN-II.4131.64.2024.AZ
