Mieszkanka A.B. złożyła do PUP wniosek o dokonanie rejestracji jako osoba bezrobotna, za pośrednictwem formularza elektronicznego udostępnionego w systemie teleinformatycznym oraz opatrzyła go podpisem potwierdzonym profilem zaufanym e-PUAP. W formularzu wskazała, że jest zameldowana na pobyt stały w W.
Dokonując weryfikacji danych ustalono, że w bazie PESEL widniaje jako osoba posiadająca stały meldunek na terenie B. i nie posiada zameldowania czasowego na obszarze działania PUP. W związku z tym prezydent miasta wydał decyzję o odmowie uznania A.B. za osobę bezrobotną.
Decyzję organu utrzymał w mocy wojewoda. Sprawa trafiła do WSA, gdyż skarżąca uznała, że choć ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w sposób jednoznaczny wiąże właściwość miejscową organu do rozpatrzenia wniosku z miejscem zameldowania na pobyt stały lub czasowy, jednak jeśli w chwili złożenia wniosku była zameldowana na pobyt stały w okręgu innego urzędu pracy, wniosek należało przekazać do tego urzędu.
Sąd przyznał rację skarżącej. Wyjaśnił, że z treści art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji wynika, że nabycie statusu bezrobotnego uzależnione jest od dokonania rejestracji we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego jednolity jest pogląd, że miejsce zameldowania jest jasnym kryterium wpływającym zarówno na status bezrobotnego, jak też istotę działań, dla których powołane są urzędy pracy. Chodzi m.in. o wiedzę, ile osób na danym terenie jest zarejestrowanych jako bezrobotne i poszukujące pracy, ile osób i jak długo pobiera ustawowe świadczenia, jaką pomoc należy im zapewnić. Kryterium to pozwala na właściwe zaplanowanie zadań i środków oraz kontrolę działań podejmowanych przez zarejestrowanych, zapewnienie odpowiedniej ilości środków finansowych i innych instrumentów prawnych; służy zapobieganiu nadużyciom w korzystaniu ze środków publicznych na koszt podatników (zob. np. wyroki NSA z: 23 sierpnia 2006 r., sygn. akt I OSK 248/06; 18 czerwca 2013 r., sygn. akt I OSK 2257/12; 2 czerwca 2016 r., sygn. akt I OSK 1191/15).
Prawdą jest więc, że prezydent miasta W. nie mógł wydać decyzji o uznaniu skarżącej za osobę bezrobotną. Nie spełniała ona bowiem przesłanek do nabycia takiego statusu z uwagi na brak zameldowania na pobyt stały lub czasowy obszarze działania PUP w W. oraz fakt zameldowania na terenie B. Właściwość miejscowa organu wynika wprost z treści powołanego art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji, który stanowi, że jest to powiatowy urząd pracy właściwy dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego.
Jednak, co podkreśla sąd, zgodnie z art. 65 § 1 kpa, jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego, zawiadamiając jednocześnie o tym wnoszącego podanie. Zawiadomienie o przekazaniu powinno zawierać uzasadnienie. Rozważenia wymaga więc, czy ustawodawca przez uczynienie zameldowania elementem ustawowej definicji bezrobotnego wyłączył zastosowanie art. 65 § 1 kpa w tego typu sprawach i tym samym organ – niewątpliwie niewłaściwy w sprawie – upoważniony byłby do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia (decyzji o odmowie uznania za osobę bezrobotną). W ocenie sądu nie istnieje żaden przepis ani żadna reguła wykładni, która powodowałaby wyłączenie zastosowania art. 65 § 1 kpa w sprawach uregulowanych w ustawie o promocji. Uczynienie przez ustawodawcę zameldowania elementem ustawowej definicji bezrobotnego nie upoważnia organu, który nie jest właściwy w sprawie, do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia. Sama kwestia statusu bezrobotnego nie zależy od właściwości organu, ale przesłanek merytorycznych uprawniających do jego przyznania.
Dalej sąd wskazał, że miejsce zamieszkania określa właściwość organu wyłącznie w przypadku braku zameldowania, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Bezsporne jest jednak to, że A.B. była zameldowana na pobyt stały w miejscowości B., co determinowało właściwość miejscową tego organu. Zatem jej wniosek winien być przekazany do powiatowego urzędu pracy obejmującego zakresem działania tą miejscowość.
Wyrok WSA we Wrocławiu z 25 lipca 2024 r., sygn. akt IV SA/Wr 791/23