Przywódcy lokalni i regionalni zobowiązali się do uproszczenia budżetu UE, ograniczenia biurokracji i pomnażania środków na te same cele oraz ułatwienia wykorzystania zasobów. Uproszczenie to miałoby uwzględniać, że sama polityka spójności nie wystarczy do walki z dysproporcjami terytorialnymi. Zdaniem samorządowców europejskich cały budżet UE powinien być w większym stopniu ukierunkowany na konkretne obszary, wzmacniać spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną w Europie, a tym samym przestrzegać tzw. zasady „nie szkodzić spójności”. – Budżet UE, będąc największym programem inwestycyjnym na świecie, powinien nie tylko ułatwiać mobilność osób, towarów i usług w całej UE, ale także wzmacniać pozycję społeczności lokalnych. Regiony i miasta muszą być w pełni zaangażowane w proces decyzyjny, mieć łatwiejszy dostęp do finansowania i ograniczyć biurokrację. Proponujemy środki mające na celu usprawnienie budżetu, uniknięcie powielania działań i zapewnienie, że każde euro trafi do społeczności, które ma wspierać. Spójność i aktywna pomocniczość muszą pozostać w centrum inwestycji UE. – mówiła autorka opinii Marie-Antoinette MAUPERTUIS , przewodnicząca Zgromadzenia Regionalnego Korsyki.
Jak wskazują członkowie Komitetu Regionów nowe wieloletnie ramy finansowe powinny również opierać się na jasnych celach politycznych i zapewniać udział władz lokalnych i regionalnych w procesie decyzyjnym, opierając się na kulturze zaufania między różnymi szczeblami sprawowania rządów i zgodnie z tzw. aktywną pomocniczością, zasadą partnerstwa i wielopoziomowym sprawowaniem rządów. Ponadto muszą one zapewniać władzom krajowym i regionalnym niezbędne wsparcie w czasie kryzysu, takiego jak niedawne powodzie w Hiszpanii czy Polsce, przy jednoczesnym zachowaniu długoterminowych inwestycji w spójność społeczną i terytorialną.
Komitet Regionów zaapelował o budżet UE na okres po 2027 r., który obejmowałby powiększony fundusz nadzwyczajny lub ogólną, elastyczną rezerwę. Ma to pozwolić uniknąć sytuacji, w której Komisja Europejska polega na wielokrotnych przegrupowaniach i przeprogramowywaniu z istniejących funduszy, takich jak polityka spójności, w celu sfinansowania pojawiających się wyzwań lub nieprzewidzianych sytuacji nadzwyczajnych.
Sprzeciw wobec bardziej scentralizowanych programów UE
W przyjętej opinii regiony i miasta stanowczo sprzeciwiły się postępującej centralizacji unijnych programów finansowania, takich jak wspólna polityka rolna, która doprowadziła do wzrostu obciążeń administracyjnych dla regionalnych organów zarządzających i braku elastyczności w dostosowywaniu polityki do potrzeb regionalnych. Nowe instrumenty, takie jak Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności po pandemii COVID-19, nie mogą być automatycznie uznawane za najlepszy model pod względem zarządzania wieloletnimi programami UE po 2027 r.
Podczas debaty plenarnej głos zabrali współsprawozdawcy Parlamentu Europejskiego ds. długoterminowego budżetu UE na okres po 2027 r. Siegfried Mureșan (RO/EPL) i Carla Tavares (PT/S&D), którzy podkreślili znaczenie zaangażowania samorządów regionalnych i lokalnych w opracowywanie i wdrażanie długoterminowego budżetu UE w celu zwiększenia jego skuteczności. Komitet Regionów wyraził gotowość by poprzeć wysiłki Parlamentu Europejskiego na rzecz bardziej demokratycznego charakteru negocjacji w sprawie budżetu na okres po 2027 r. i wyraził głębokie ubolewanie z powodu braku zorganizowanego dialogu na ten temat z władzami lokalnymi i regionalnymi, a także ze społeczeństwem obywatelskim.
